Η Καρδαμύλη, έδρα του Δήμου Δυτικής Μάνης, είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό, το οποίο απέχει 38χλμ. ΝΑ της Καλαμάτας.
Έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους γιατί αποτελεί ένα αξιόλογο φυσικό τοπίο με πλούσια βλάστηση μέσα στο οποίο εντάσσονται χαρακτηριστικά δείγματα της εξέλιξης της μανιάτικης κατοικίας και ως ιστορικό τοπίο, λόγω της σημασίας που έχει για την ιστορία της αρχιτεκτονικής και γενικότερα για την ελληνική ιστορία, επειδή η γη της, κατοικούμενη από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα, είναι πλούσια σε μνημεία όλων των εποχών και η ιστορία της πλούσια σε γεγονότα. Λίγα μόλις μέτρα χωρίζουν την παλιά πόλη από τη νεότερη.
Η Καρδαμύλη, διατηρήθηκε ως μικρή ή μεγάλη πόλη, με το πανάρχαιο όνομά της εδώ και χιλιετίες. Είναι η Καρδαμύλη η Αρχαϊκή, η Μεσσηνιακή, των Ελευθερολακώνων, των Ρωμαίων, των Βυζαντινών, η Καρδαμύλη η Μανιάτικη, των Τρουπάκηδων ή Μούρτζινων.
Ως γνωστόν ο Αγαμέμνων προσέφερε την Καρδαμύλη στον Αχιλλέα σαν προίκα για την κόρη του, αν ο βασιλιάς των Μυρμιδόνων ξανάπαιρνε μέρος στον πόλεμο της Τροίας.
"Επτά, δε ού δώσω ευναιόμενα πτολίεθρα Καρδαμύλην, Ενύπην τε και Ιρήν πιήσεον, Φηράς τε λαθέας ήδι Ανθειον βαθύλεμον καλήν τι Αίππειαν και Πήδασον Αμπελόεσσειν"
Ομήρου Ιλιάδα Ι στίχ. 149 - 151
Μτφ: " Μ' εφτά καλοκατοίκητες θα τον προικίσω χώρες με την πολύχλοη Ιρή, Ενύπην, Καρδαμύλην, με τις θεοφοβούμενες Φαρές, την Ανθείαν με πλούσια λειβάδια και την καλή την Αίπεια, την ΙΙήδασο με τα πολλά αμπέλια."
 |
| Αγγείο -2ου αιώνα, Καρδαμύλη, |
Μόνον η Καρδαμύλη και η Κυπαρισσία από τις πόλεις του Μυκηναϊκού Βασιλείου του Νέστωρος έχουν κρατήσει το ίδιο όνομα στο πέρασμα των χιλιετιών!
Ο Παυσανίας γράφει για την Καρδαμύλη ότι στα χρόνια του ήταν το επίνειο της Αρχαίας Σπάρτης, με τα Ιερά του Νηρέα, της Αθηνάς και του Απόλλωνος.
Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις Λακωνικά Κεφ. 26 Εδάφ. 7:
"Η Καρδαμύλη, που την αναφέρει ο Ομηρος εκεί που ο Αγαμέμνονας τάζει δώρα στον Αχιλλέα, είναι υπήκοος των Λακεδαιμονίων. Την έχει αποσπάσει από τους Μεσσηνίους ο αυτοκράτορας των Ρωμαίων Αύγουστος. Απέχει από τη θάλασσα, οκτώ στάδια και εξηνταοκτώ από το Λεύκτρο. Εκεί κοντά στην ακρογιαλιά υπάρχει τέμενος των θυγατέρων του Νηρέα γιατί, καθώς λένε, σ' αυτό το μέρος βγήκαν για να καμαρώσουν τον ΙΙύρρο, γιο του Αχιλλέα, όταν εκείνος πέρασε από εκεί, πηγαίνοντας στη Σπάρτη, για να παντρευτεί την Ερμιόνη. Στην πολίχνη αυτή, υπάρχει ακόμη ιερό της Αθηνάς και άγαλμα, του Καρνείου Απόλλωνα, όπως τον φαντάζονταν οι Δωριείς...."
Ακολουθώντας το μονοπάτι πάνω από το μουσείο περνάμε ανάμεσα από τους δύο λαξευμένους στον βράχο τάφους, που η παράδοση ταυτίζει με τους τάφους των Διόσκουρων μυθικά παιδιά της βασίλισσας της Σπάρτης Λήδας, όταν ενώθηκε με τον Δία που είχε μεταμορφωθεί σε λευκό κύκνο. O Kάστορας κι ο Πολυδεύκης κυβέρνησαν από κοινού τη Σπάρτη στο αρχαϊκό της παρελθόν και ο θεσμός της διπλής βασιλείας που ίσχυε στο κράτος των Λακεδαιμονίων τα κλασικά χρόνια, ανάγεται σε αυτούς.
Ο λόφος πάνω από την σύγχρονη και μεσαιωνική Καρδαμύλη, δημιουργεί στην κορυφή του ένα μεγάλο πλάτωμα όπου υπάρχουν κατάλοιπα προϊστορικών εγκαταστάσεων και τειχών. Στον λόφο αυτό οι ερευνητές τοποθετούν την Ομηρική Καρδαμύλη.
Εδώ, κατά την μυθολογία μας, ο Δίας έζησε τον έρωτά του με την Ταϋγέτη.
Η μεσαιωνική Καρδαμύλη είναι κτισμένη στην πλαγιά του βουνού, πάνω από το νεότερο οικισμό. Πρόκειται για ένα οχυρωμένο σύμπλεγμα από Μανιάτικους πύργους, χτισμένα γύρω από την όμορφη εκκλησία του Aγίου Σπυρίδωνα, του 18ου αιώνα που στέκει σ΄ ένα γεμάτο κυπαρίσσια βράχο.
Το φαράγγι του Βυρού και αρχαία βασιλική οδός:
Συνεχίζοντας το σύντομο οδοιπορικό στην Ιστορία, βρίσκουμε την Καρδαμύλη να 'χει ξεχωριστή θέση και ισχύ τόσο στα ρωμαϊκά χρόνια με το «κοινόν των ελευθερολακώνων», όσο και στα βυζαντινά χρόνια ως επίνειο του Μυστρά.
Το φαράγγι βρίσκεται στην καρδιά της Μεσσηνιακής Μάνης και χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα ως δρόμος προς τη Λακωνία. Τη φυσική οδό του ρέματος πιστεύεται ότι ακολουθούσε η αποκαλούμενη Βασιλική οδός που συνέδεε τη Σπάρτη με την Καρδαμύλη. Το δρόμο αυτό χρησιμοποιούσαν ευρύτατα οι Σπαρτιάτες όταν όλα τα κοντινά λιμάνια είχαν αποσπαστεί από την κυριαρχία τους και ως κύριο λιμάνι είχαν μόνο την Καρδαμύλη, όταν οι ελευθερολάκωνες είχαν κυριαρχήσει στη νότια Λακωνία.
Η Βασιλική οδός, χτισμένη σε πολλά σημεία της ξεκινούσε από το Ξεροκάμπι Λακωνίας, στην αρχαία πολυγωνική γέφυρα, και κατέληγε στην Καρδαμύλη. Από τον δρόμο αυτό διέσχισε τον Ταύγετο ο γιος του Αχιλλέα Πύρρος, ανεβαίνοντας στην Σπάρτη για να παντρευτεί την αντάξια του σε ομορφιά Ερμιόνη, κόρη της 'Ωραίας Ελένης' και του Μενελάου. Την ίδια οδό χρησιμοποίησε και ο Αριστομένης για να εισβάλει στην πεδιάδα του Ευρώτα κατά τους Μεσσηνιακούς πολέμους.
Η ανάγκη για έγκαιρη ειδοποίηση και προστασία των κατοίκων της ενδοχώρας κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους από τις επιδρομές των πειρατών, ανάγκασε τους πρώτους να κατασκευάσουν σε σπηλιές στα απόκρημνα κάθετα πράνη του φαραγγιού, επανδρωμένες λίθινες κατασκευές (βίγλες - παρατηρητήρια) σε θέσεις ώστε να εξασφαλίζεται η οπτική μετάδοση του σήματος από σκοπό σε σκοπό φτάνοντας έτσι μέχρι τα βάθη της ενδοχώρας. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας όπως και επί Γερμανικής κατοχής τα ίδια αυτά παρατηρητήρια χρησίμευαν σαν καταφύγια σε κυνηγημένους.Παλιότερα στην κοίτη του ποταμού λειτουργούσαν πολλοί νερόμυλοι στην τοποθεσία μυλομαχαλάς, λίγο πιο κάτω από τις πηγές Εξωχωρίου. Σήμερα υπάρχουν μόνο τα ξεχασμένα ερείπια δείγματα τεχνολογίας άλλων εποχών.
Ο Βυρός ξενικά από τον Άγιο Παντελεήμονα που βρίσκεται σε υψόμετρο 1400m στον Ταΰγετο και περνώντας από το Δάσος Βασιλικής κατεβαίνει προς τη θάλασσα διασχίζοντας την καρδιά της Μεσσηνιακής Μάνης.
Στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση της Πόλης εγκαταστάθηκαν εδώ επιφανείς αρχοντικές οικογένειες, όπως οι Παλαιολόγοι.
Στην παλιά πόλη δεσπόζει ο Πύργος του Τρουπάκη Μούρτζινου, (ο τελευταίος καπετάνιος Μανιάτης) κτίσμα του 1807.
Είναι ένα οχυρό συγκρότημα που αποτελείται από διάφορα κτίσματα. Ανάμεσα στα αξιοθέατα του συγκροτήματος είναι η μισογκρεμισμένη τοξωτή Πύλη, το Πυργόσπιτο που διαδραμάτιζε αμυντικό ρόλο, ο Πύργος, η πρόσβαση στον οποίον γινόταν μέσω μιας ξύλινης ανασυρόμενης γέφυρας, το Σιδηρουργείο, η υπόγεια Στέρνα, το Ελαιοτριβείο και ο Λαχανόκηπος που κάλυπτε τις ανάγκες της οικογένειας. Στην είσοδο του κάστρου δεσπόζει ο Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, οικογενειακή εκκλησία των Μουρτζίνων, έργο που φανερώνει την οικονομική ισχύ και ευρωστία της οικογένειας.
Ο Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, οικογενειακός ναός των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων, βρίσκεται στο ΒΑ άκρο της Πάνω Καρδαμύλης. Η βόρεια πλευρά του ταυτίζεται με το τείχος της Πάνω Καρδαμύλης και εξωτερικό περίβολο του συγκροτήματος των Μούρτζινων. Ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με τρούλο. Στο ναό έχει ενσωματωθεί μεγάλο μέρος οικοδομικού υλικού σε δεύτερη χρήση, όπως τμήματα μαρμάρινων ανάγλυφων μελών βυζαντινών χρόνων και τμήμα επιγραφής στη στέψη της βάσης του πυργοειδούς καμπαναριού. Το υλικό σε δεύτερη χρήση συνδυάζεται με επιμελημένα λιθανάγλυφα λαξευμένα ειδικά για το μνημείο. Λαξευτοί ογκόλιθοι με ποικιλία υλικών και χρωμάτων διαμορφώνουν την κύρια, νότια όψη του μνημείου. Σύμφωνα με τα μορφολογικά και τυπολογικά του στοιχεία, ο ναός χρονολογείται στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (1685 - 1715)
Σε απόσταση 800 μέτρων από την αποβάθρα της Καρδαμύλης, βρίσκεται το γραφικό νησάκι Μερόπη. Κοντά στη παραλία του βρίσκεται ο ναός της Παναγίας που χρονολογείται γύρω στο 1779, με λίγα μόνο σημεία του να σώζονται.
Στις μέρες του 1821 το λιμάνι της Σκαρδαμούλας γίνεται κέντρο διακινούμενων Φιλικών και πολεμικού υλικού - εδώ πηγαινοέρχονται Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Περραιβός, Αναγνωσταράς με Νικηταρά (που φτάνουν για να παραλάβουν όπλα και πολεμοφόδια από τη Σμύρνη) κ.α.
Στην παλιά Καρδαμύλη στον πύργο του Μούρτζινου - Παναγιώτη Τρουπάκη, λίγες μέρες μετά την κήρυξη πολέμου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - την 17η Μαρτίου 1821, στην Τσίμοβα (Αρεόπολη), βρίσκεται σε πολεμικό συναγερμό ο Π. Μαυρομιχάλης, ο Κολοκοτρώνης κ.α. οπλαρχηγοί, για να οδεύσουν κατόπιν με τα σώματα Μανιατών προς Καλαμάτα, μπαίνοντας τροπαιούχοι στην τουρκοκρατούμενη πόλη, στις 23 Μαρτίου. Ο Αγώνας του Γένους έχει αρχίσει...
Το περίφημο μουσείο των Μούρτζινων, στην Παλιά Καρδαμύλη:
Στεγάζεται στο οχυρό συγκρότημα των Μούρτζινων - Τρουπάκηδων σε ένα διώροφο πυργόσπιτο. Θα δείτε μεγάλες φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή και την αρχιτεκτονική όλης της Μάνης (ελαιοτριβεία, μελισσοκομεία, αλυκές, μύλους, πύργους, καλντερίμια κ.λπ.).
Στον δεύτερο όροφο εκτίθενται τα ζωγραφισμένα κεραμίδια που χρησιμοποιούσαν μόνο στη Μέσα Μάνη. Η έκθεση αξίζει οπωσδήποτε τον κόπο! Περισσότερα: ΕΔΩ.
Προάστειο:
Προάστιο (Πραστείο):
Βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ., μετά τη Καρδαμύλη, ανατολικά και αριστερά του δρόμου, ενώ απέχει 43 χλμ. από τη Καλαμάτα. Μαζί με τους οικισμούς Λάκκο και το παραθαλάσσιο Νέο Προάστιο (ή Πόρτο Καλαμίτσι).
Στη συγκρότηση και δόμηση του σημερινού χωριού διακρίνουμε προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά τοξωτά σπίτια, των οποίων η επιμελημένη κατασκευή οφείλεται και στα λατομεία της περιοχής, που έχουν επιφανειακά στρώματα πωρόλιθου.
Στη περιοχή των λατομείων διακρίνουμε τα σημεία εξόρυξης, ενώ έχει βρεθεί, πίσω από το Σχολείο, ένας Μυκηναϊκός τάφος.
VIDEO: Ένα μικρό οδοιπορικό στην παλιά πόλη της Καρδαμύλης:
Ο Παυσανίας γράφει για την Καρδαμύλη ότι στα χρόνια του ήταν το επίνειο της Αρχαίας Σπάρτης, με τα Ιερά του Νηρέα, της Αθηνάς και του Απόλλωνος.
Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις Λακωνικά Κεφ. 26 Εδάφ. 7:
"Η Καρδαμύλη, που την αναφέρει ο Ομηρος εκεί που ο Αγαμέμνονας τάζει δώρα στον Αχιλλέα, είναι υπήκοος των Λακεδαιμονίων. Την έχει αποσπάσει από τους Μεσσηνίους ο αυτοκράτορας των Ρωμαίων Αύγουστος. Απέχει από τη θάλασσα, οκτώ στάδια και εξηνταοκτώ από το Λεύκτρο. Εκεί κοντά στην ακρογιαλιά υπάρχει τέμενος των θυγατέρων του Νηρέα γιατί, καθώς λένε, σ' αυτό το μέρος βγήκαν για να καμαρώσουν τον ΙΙύρρο, γιο του Αχιλλέα, όταν εκείνος πέρασε από εκεί, πηγαίνοντας στη Σπάρτη, για να παντρευτεί την Ερμιόνη. Στην πολίχνη αυτή, υπάρχει ακόμη ιερό της Αθηνάς και άγαλμα, του Καρνείου Απόλλωνα, όπως τον φαντάζονταν οι Δωριείς...."
Ακολουθώντας το μονοπάτι πάνω από το μουσείο περνάμε ανάμεσα από τους δύο λαξευμένους στον βράχο τάφους, που η παράδοση ταυτίζει με τους τάφους των Διόσκουρων μυθικά παιδιά της βασίλισσας της Σπάρτης Λήδας, όταν ενώθηκε με τον Δία που είχε μεταμορφωθεί σε λευκό κύκνο. O Kάστορας κι ο Πολυδεύκης κυβέρνησαν από κοινού τη Σπάρτη στο αρχαϊκό της παρελθόν και ο θεσμός της διπλής βασιλείας που ίσχυε στο κράτος των Λακεδαιμονίων τα κλασικά χρόνια, ανάγεται σε αυτούς.
 |
| Κάστωρ και Πολυδεύκης |
Εδώ, κατά την μυθολογία μας, ο Δίας έζησε τον έρωτά του με την Ταϋγέτη.
 |
| Οι δύο λαξευμένοι στον βράχο τάφοι που η παράδοση ταυτίζει με τους τάφους των Διοσκούρων, Κάστορα και Πολυδεύκη |
 |
| Άποψη της μεσαιωνικής πόλης |
 |
| Άποψη της παλιάς Καρδαμύλης με τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος ενώ στο βάθος διακρίνεται η προϊστορική ακρόπολη. |
Το φαράγγι του Βυρού και αρχαία βασιλική οδός:
Συνεχίζοντας το σύντομο οδοιπορικό στην Ιστορία, βρίσκουμε την Καρδαμύλη να 'χει ξεχωριστή θέση και ισχύ τόσο στα ρωμαϊκά χρόνια με το «κοινόν των ελευθερολακώνων», όσο και στα βυζαντινά χρόνια ως επίνειο του Μυστρά.
Το φαράγγι βρίσκεται στην καρδιά της Μεσσηνιακής Μάνης και χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα ως δρόμος προς τη Λακωνία. Τη φυσική οδό του ρέματος πιστεύεται ότι ακολουθούσε η αποκαλούμενη Βασιλική οδός που συνέδεε τη Σπάρτη με την Καρδαμύλη. Το δρόμο αυτό χρησιμοποιούσαν ευρύτατα οι Σπαρτιάτες όταν όλα τα κοντινά λιμάνια είχαν αποσπαστεί από την κυριαρχία τους και ως κύριο λιμάνι είχαν μόνο την Καρδαμύλη, όταν οι ελευθερολάκωνες είχαν κυριαρχήσει στη νότια Λακωνία.
 |
| Το φαράγγι του Βυρού |
 |
| Ευρήματα Καρδαμύλης, μουσείο Καλαμάτας: Αριστερά μικροσκοπικά αγγείο, αφιερώματα σε άγνωστο Ιερό, -2ος/ -1ος αι. Μέσον πάνω: Αφιερωματικό ειδώλιο ταύρου από άγνωστο Ιερό, -7ος αι. Μέσον κάτω: Αφιερωματικό ειδώλιο γυμνής γυναίκας. Βρέθηκε στα "Τσέρια", -6ος αι. Δεξιά: Ασκός και Αμφορέας, οικιακά σκεύη, -1ος/ +3ος αι. |
 |
| Καρδαμύλη: Ενεπίγραφη στήλη ερυθρού μαρμάρου η οποία είχε τοποθετειθεί στο επιφανέστερο σημείο του Γυμνασίου της πόλης. Περιέχει ψήθισμα προς τιμή του Ποσείδιππου, γιού του Αττάλου, για τις υπηρεσίες και ευεργεσίες του προς την πόλη. +1ος αι. |
Ο Βυρός ξενικά από τον Άγιο Παντελεήμονα που βρίσκεται σε υψόμετρο 1400m στον Ταΰγετο και περνώντας από το Δάσος Βασιλικής κατεβαίνει προς τη θάλασσα διασχίζοντας την καρδιά της Μεσσηνιακής Μάνης.
Στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση της Πόλης εγκαταστάθηκαν εδώ επιφανείς αρχοντικές οικογένειες, όπως οι Παλαιολόγοι.
Στην παλιά πόλη δεσπόζει ο Πύργος του Τρουπάκη Μούρτζινου, (ο τελευταίος καπετάνιος Μανιάτης) κτίσμα του 1807.
Είναι ένα οχυρό συγκρότημα που αποτελείται από διάφορα κτίσματα. Ανάμεσα στα αξιοθέατα του συγκροτήματος είναι η μισογκρεμισμένη τοξωτή Πύλη, το Πυργόσπιτο που διαδραμάτιζε αμυντικό ρόλο, ο Πύργος, η πρόσβαση στον οποίον γινόταν μέσω μιας ξύλινης ανασυρόμενης γέφυρας, το Σιδηρουργείο, η υπόγεια Στέρνα, το Ελαιοτριβείο και ο Λαχανόκηπος που κάλυπτε τις ανάγκες της οικογένειας. Στην είσοδο του κάστρου δεσπόζει ο Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, οικογενειακή εκκλησία των Μουρτζίνων, έργο που φανερώνει την οικονομική ισχύ και ευρωστία της οικογένειας.
Ο Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα, οικογενειακός ναός των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων, βρίσκεται στο ΒΑ άκρο της Πάνω Καρδαμύλης. Η βόρεια πλευρά του ταυτίζεται με το τείχος της Πάνω Καρδαμύλης και εξωτερικό περίβολο του συγκροτήματος των Μούρτζινων. Ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με τρούλο. Στο ναό έχει ενσωματωθεί μεγάλο μέρος οικοδομικού υλικού σε δεύτερη χρήση, όπως τμήματα μαρμάρινων ανάγλυφων μελών βυζαντινών χρόνων και τμήμα επιγραφής στη στέψη της βάσης του πυργοειδούς καμπαναριού. Το υλικό σε δεύτερη χρήση συνδυάζεται με επιμελημένα λιθανάγλυφα λαξευμένα ειδικά για το μνημείο. Λαξευτοί ογκόλιθοι με ποικιλία υλικών και χρωμάτων διαμορφώνουν την κύρια, νότια όψη του μνημείου. Σύμφωνα με τα μορφολογικά και τυπολογικά του στοιχεία, ο ναός χρονολογείται στην περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (1685 - 1715)Σε απόσταση 800 μέτρων από την αποβάθρα της Καρδαμύλης, βρίσκεται το γραφικό νησάκι Μερόπη. Κοντά στη παραλία του βρίσκεται ο ναός της Παναγίας που χρονολογείται γύρω στο 1779, με λίγα μόνο σημεία του να σώζονται.
 |
| Η νήσος Μερόπη και ο μεσαιωνικός ναός |
 |
| Η είσοδος του μουσείου |
Στην παλιά Καρδαμύλη στον πύργο του Μούρτζινου - Παναγιώτη Τρουπάκη, λίγες μέρες μετά την κήρυξη πολέμου κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - την 17η Μαρτίου 1821, στην Τσίμοβα (Αρεόπολη), βρίσκεται σε πολεμικό συναγερμό ο Π. Μαυρομιχάλης, ο Κολοκοτρώνης κ.α. οπλαρχηγοί, για να οδεύσουν κατόπιν με τα σώματα Μανιατών προς Καλαμάτα, μπαίνοντας τροπαιούχοι στην τουρκοκρατούμενη πόλη, στις 23 Μαρτίου. Ο Αγώνας του Γένους έχει αρχίσει...
Το περίφημο μουσείο των Μούρτζινων, στην Παλιά Καρδαμύλη:
Στεγάζεται στο οχυρό συγκρότημα των Μούρτζινων - Τρουπάκηδων σε ένα διώροφο πυργόσπιτο. Θα δείτε μεγάλες φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή και την αρχιτεκτονική όλης της Μάνης (ελαιοτριβεία, μελισσοκομεία, αλυκές, μύλους, πύργους, καλντερίμια κ.λπ.).
Στον δεύτερο όροφο εκτίθενται τα ζωγραφισμένα κεραμίδια που χρησιμοποιούσαν μόνο στη Μέσα Μάνη. Η έκθεση αξίζει οπωσδήποτε τον κόπο! Περισσότερα: ΕΔΩ.
Προάστειο:
Προάστιο (Πραστείο):
Βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ., μετά τη Καρδαμύλη, ανατολικά και αριστερά του δρόμου, ενώ απέχει 43 χλμ. από τη Καλαμάτα. Μαζί με τους οικισμούς Λάκκο και το παραθαλάσσιο Νέο Προάστιο (ή Πόρτο Καλαμίτσι).
Στη συγκρότηση και δόμηση του σημερινού χωριού διακρίνουμε προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά τοξωτά σπίτια, των οποίων η επιμελημένη κατασκευή οφείλεται και στα λατομεία της περιοχής, που έχουν επιφανειακά στρώματα πωρόλιθου.
Στη περιοχή των λατομείων διακρίνουμε τα σημεία εξόρυξης, ενώ έχει βρεθεί, πίσω από το Σχολείο, ένας Μυκηναϊκός τάφος.
VIDEO: Ένα μικρό οδοιπορικό στην παλιά πόλη της Καρδαμύλης: