Ο άγιος Γεώργιος Ανδρούσας είναι ένας από τους ωραιότερους και των πλέον ενδιαφερόντων μνημείων της Μεσσηνίας και χρησιμεύει ως παρεκκλήσι στο νεκροταφείο της Ανδρούσης, κοντά στο μεσαιωνικό της κάστρο. Ανήκει στην ομάδα μνημείων όπου επιχειρείται για πρώτη φορά μία γόνιμη ανάμειξη στοιχείων από τη γηγενή βυζαντινή και την εισηγμένη δυτική οικοδομική παράδοση, φαινόμενο που έχει αποτυπωθεί και σε άλλες φραγκοκρατούμενες περιοχές.
Οι δυτικές επιδράσεις στην αρχιτεκτονική της Μεσσηνίας, 13ος- 15ος αι.
Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας το 1204 σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας ιστορικής περιόδου για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Στην Πελοπόννησο δημιουργείται ένα ισχυρό Φραγκικό κράτος με πρωτεύουσα την Ανδραβίδα. Αναπόσπαστο τμήμα του υπήρξε το μεγαλύτερο μέρος της Μεσσηνίας τουλάχιστον έως το 1430. Διαφορετική τύχη επιφύλαξε η ιστορία για τη Μεθώνη και την Κορώνη, δύο κομβικές για το εμπόριο καστροπολιτείες, που ήδη από το 1207 και έως το 1500 περνούν στον έλεγχο της Βενετίας.
Οι νέες γεωπολιτικές εξελίξεις είχαν, όπως είναι αναμενόμενο, επίπτωση και στην τέχνη και την αρχιτεκτονική της ευρύτερης περιοχής. Εκτός από την οικειοποίηση υφιστάμενων κτηρίων, η νέα άρχουσα τάξη επιδόθηκε, καθώς φαίνεται, στην ανέγερση νέων οικοδομημάτων, προκειμένου να καλύψει τις διοικητικές και τις λατρευτικές της ανάγκες, γεγονός που σηματοδοτεί την εισαγωγή στην ευρύτερη περιοχή μορφολογικών στοιχείων αλλά και ειδικής τεχνογνωσίας από την Δυτική Ευρώπη. Σε μία επόμενη φάση τα στοιχεία αυτά αφομοιώνονται από τα τοπικά οικοδομικά συνεργεία, άλλοτε με ευρηματικό και άλλοτε με λιγότερο δημιουργικό τρόπο.
Ο ναός του αγ. Γεωργίου
Στην αρχική του μορφή ο ναός ήταν σταυρεπίστεγος αλλά στο πέρασμα των αιώνων είχε υποστεί σημαντική καταστροφή. Η διεύθυνση αναστηλώσεων προέβει σε εργασίες αποκατάστασης το έτος 1962 με βάση και τη χαλκογραφία του bloyel. Μετά την καταστροφή της ανωδομής του το κτίριο στεγάστηκε ενιαία παίρνοντας τη σημερινή του μορφή της μικρής βασιλικής.
Άποψη της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην Ανδρούσα, ενώ στο βάθος διακρίνεται το κάστρο της Ανδρούσας. Χρονολογία έκδοσης: 1831-1838, BLOUET, Guillaume-Abel. Expédition scientifique de Morée.
Ο ναός έχει τριγωνική αψίδα ιερού και δυο θυραία ανοίγματα στη βόρεια και δυτική πλευρά. Η τεχνική αρτιότητα κατασκευής του μνημείου διακρίνεται στην τοιχοποιία, όπου το φροντισμένο πλινθοπερίκλειστο χτίσιμο συνδυάζεται με ένα σύστημα αδρά λαξευμένων δόμων, καθώς και στις επιλογές και την τεχνική εκτέλεση του κεραμοπλαστικού διακόσμου.
Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θυραία ανοίγματα του ναού που μαρτυρούν επιρροή της γοτθικής αρχιτεκτονικής. Καλύτερα σώζεται το βόρειο άνοιγμα με τη χαρακτηριστική οξυκόρυφη απόληξη και την κατασκευή του από λαξευτούς λίθους με αφανείς αρμούς. Πρόκειται για μια ακόμη απόδειξη της αφομοίωσης από τη ντόπια αρχιτεκτονική παράδοση ορισμένων κατασκευαστικών στοιχείων προερχόμενων από την καλλιτεχνική δραστηριότητα των Φράγκων στην δυτική Πελοπόννησο. Η υψηλή ποιότητα κατασκευής κατατάσσει τον ναό του Αγίου Γεωργίου σε ένα από τα πλέον έξοχα παραδείγματα των μέσων του 13ου αι.
Βιβλιογραφία και πηγές:
Ιστότοπος Υπουργείου Πολιτισμού: Οδυσσεύς
Μιχάλης Κάππας: Οι δυτικές επιδράσεις στην αρχιτεκτονική της Μεσσηνίας, 13ος- 15ος αι.
Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα θυραία ανοίγματα του ναού που μαρτυρούν επιρροή της γοτθικής αρχιτεκτονικής. Καλύτερα σώζεται το βόρειο άνοιγμα με τη χαρακτηριστική οξυκόρυφη απόληξη και την κατασκευή του από λαξευτούς λίθους με αφανείς αρμούς. Πρόκειται για μια ακόμη απόδειξη της αφομοίωσης από τη ντόπια αρχιτεκτονική παράδοση ορισμένων κατασκευαστικών στοιχείων προερχόμενων από την καλλιτεχνική δραστηριότητα των Φράγκων στην δυτική Πελοπόννησο. Η υψηλή ποιότητα κατασκευής κατατάσσει τον ναό του Αγίου Γεωργίου σε ένα από τα πλέον έξοχα παραδείγματα των μέσων του 13ου αι.
Βιβλιογραφία και πηγές:
Ιστότοπος Υπουργείου Πολιτισμού: Οδυσσεύς
Μιχάλης Κάππας: Οι δυτικές επιδράσεις στην αρχιτεκτονική της Μεσσηνίας, 13ος- 15ος αι.