Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας- Α΄ Ενετοκρατίας, 13ος- 15ος αιώνας, μιά ξεχωριστή κατηγορία μεσαιωνικών οχυρώσεων μπορούν να θεωρηθούν κάποιοι μεμονωμένοι πύργοι, που χρησιμοποιήθηκαν ως βίγλες και παρατηρητήρια που επικοινωνούσαν μεταξύ τους και έστελναν μηνύματα με φωτιές στα κάστρα, ειδοποιώντας έτσι τον τοπικό πληθυσμό των πόλεων και της υπαίθρου για εχθρικές αποβάσεις ή πειρατικές επιδρομές.
Όσον αφορά την Μεσσηνία, διατηρούνται στα νοτιοδυτικά παράλιά της τρείς τέτοιοι πύργοι- βίγλες: Ένας στην περιοχή Μεμί της Κορώνης, ένας στην Φοινικούντα στην θέση Λούτσα, κοντά στην Μεθώνη και ο τρίτος στην θέση της "Λίμνης Παπά" σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας- Α΄ Ενετοκρατίας, 13ος- 15ος αιώνας, μιά ξεχωριστή κατηγορία μεσαιωνικών οχυρώσεων μπορούν να θεωρηθούν κάποιοι μεμονωμένοι πύργοι, που χρησιμοποιήθηκαν ως βίγλες* και παρατηρητήρια. Πρόκειται για σχετικά αδύναμες κατασκευές σε απομονωμένα μέρη, που πρόσφεραν επαρκή κατόπτευση του περιβάλλοντος χώρου. Η έλλειψη καταλοίπων κατοίκησης στην άμεση περιοχή τους δείχνει ότι δεν αποτελούσαν τμήμα μικρών οικισμών και ότι η χρήση τους δεν ήταν συνεχής.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας (Σαμοθράκη, Ρόδος, Άγινον Όρος, Αττική κ.α.), μεμονωμένοι πύργοι μακριά από οικισμούς, σε κομβικά σημεία των παραλιών ή της ενδοχώρας με μεγάλο εύρος κατόπτευσης, έχουν αποδοθεί στην περίοδο του 13ου- 15ου αι. Με βάση ιστορικές πληροφορίες, έχει υποστηριχθεί ότι, ιδίως σε παράλιους και νησιωτικούς τόπους, υπήρχε ένα πυκνό δίκτυο από βίγλες, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους και έστελναν μηνύματα με φωτιές στα κάστρα, ειδοποιώντας έτσι τον τοπικό πληθυσμό των πόλεων και της υπαίθρου για εχθρικές αποβάσεις ή πειρατικές επιδρομές.
Όσον αφορά την Μεσσηνία, διατηρούνται στα νοτιοδυτικά παράλιά της τρείς τέτοιοι πύργοι- βίγλες: Ένας στην περιοχή Μεμί της Κορώνης, ένας στην Φοινικούντα στην θέση Λούτσα, κοντά στην Μεθώνη και ο τρίτος στην θέση της "Λίμνης Παπά" σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη.
Βρίσκονταν και οι τρείς σε υψώματα πάνω από την θάλασσα, όχι ιδιαίτερα κοντά αλλά σε άμεση οπτική επαφή ο καθένας με το κάστρο της Κορώνης και της Μεθώνης αντίστοιχα.
Είναι κυλινδρικοί, χωρίς ανοίγματα στο ισόγειο. Η διάμετρός τους είναι περίπου 4 μ.
Ο πύργος στην "Λίμνη του παπά" σώζεται σε ύψος μόλις 2,5 μέτρων και βρίσκεται σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη. Βρίσκεται πάνω από ένα μικροσκοπικό όρμο με πολύ μικρό άνοιγμα και αβαθή νερά που σχηματίζει κάτι που μοιάζει με λίμνη και ονομάζεται «Λίμνη του Παπά». Είναι συμπαγές κτίσμα κυκλικής κάτοψης που σώζεται σε ύψος 2,50 μ. χτισμένο με ημιεπεξεργασμένους λίθους, ασβεστοκονίαμα και παρεμβολή οστράκων. Πιθανώς αποτελούσε τμήμα του δικτύου από φρυκτωρίες και βίγλες που ανιχνεύεται κατά μήκος της δυτικής ακτής στον άξονα Ναβαρίνου- Μεθώνης. Είχε οπτική επαφή με τη Μεθώνη προς νότον και με την κορυφή του Aï-Νικόλα προς βορρά.
Οι άλοι δύο πύργοι, σε Μεμί και Λούτσα σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση με το ύψος τους να φτάνει τα 6- 7 μέτρα. Στην κορυφή τους υπήρχε ζώνη με ορθογώνιες επάλξεις, κάποιες από τις οποίες διατηρούνται ακόμη. Και στις δύο περιπτώσεις η τοιχοποιία αποτελείται από αργολιθοδομή με άφθονο ασβεστοκονίαμα και χρήση βησσάλων. Στους τοίχους διατηρούνται οι οπές της σκαλωσιάς. Ο πύργος στο Μεμί παρουσιάζει διαμπερές ρωγμές και σοβαρά στατικά προβλήματα, ενώ εκείνος στην Φοινικούντα σώζεται σχεδόν ακέραιος.Οι κατασκευαστικές ομοιότητες αποτελούν ένδειξη κοινής χρονολόγησης και κατασκευαστή. Οι πύργοι αυτοί εξυπηρετούσαν τις ανάγκες ασφάλειας των κάστρων της Μεθώνης και της Κορώνης, καθώς και των κατοίκων της κοντινής υπαίθρου, προειδοποιώτας για την έλευση εχθρικών ή φιλικών στόλων. Είναι θελκτική η ιδέα να τους εντάξουμε στο βενεστιάνικο αμυντικό σύστημα του 13ου- 15ου αι., εποχή ακμής των δύο βενεστιάνικων αποικιών.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας- Α΄ Ενετοκρατίας, 13ος- 15ος αιώνας, μιά ξεχωριστή κατηγορία μεσαιωνικών οχυρώσεων μπορούν να θεωρηθούν κάποιοι μεμονωμένοι πύργοι, που χρησιμοποιήθηκαν ως βίγλες* και παρατηρητήρια. Πρόκειται για σχετικά αδύναμες κατασκευές σε απομονωμένα μέρη, που πρόσφεραν επαρκή κατόπτευση του περιβάλλοντος χώρου. Η έλλειψη καταλοίπων κατοίκησης στην άμεση περιοχή τους δείχνει ότι δεν αποτελούσαν τμήμα μικρών οικισμών και ότι η χρήση τους δεν ήταν συνεχής.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας (Σαμοθράκη, Ρόδος, Άγινον Όρος, Αττική κ.α.), μεμονωμένοι πύργοι μακριά από οικισμούς, σε κομβικά σημεία των παραλιών ή της ενδοχώρας με μεγάλο εύρος κατόπτευσης, έχουν αποδοθεί στην περίοδο του 13ου- 15ου αι. Με βάση ιστορικές πληροφορίες, έχει υποστηριχθεί ότι, ιδίως σε παράλιους και νησιωτικούς τόπους, υπήρχε ένα πυκνό δίκτυο από βίγλες, που επικοινωνούσαν μεταξύ τους και έστελναν μηνύματα με φωτιές στα κάστρα, ειδοποιώντας έτσι τον τοπικό πληθυσμό των πόλεων και της υπαίθρου για εχθρικές αποβάσεις ή πειρατικές επιδρομές.
Όσον αφορά την Μεσσηνία, διατηρούνται στα νοτιοδυτικά παράλιά της τρείς τέτοιοι πύργοι- βίγλες: Ένας στην περιοχή Μεμί της Κορώνης, ένας στην Φοινικούντα στην θέση Λούτσα, κοντά στην Μεθώνη και ο τρίτος στην θέση της "Λίμνης Παπά" σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη.
 |
| Αριστερά ο Πύργος- Βίγλα στο "Μεμί" Κορώνης και δεξιά αυτός στην θέση "Λούτσα" της Φοινικούντας |
Βρίσκονταν και οι τρείς σε υψώματα πάνω από την θάλασσα, όχι ιδιαίτερα κοντά αλλά σε άμεση οπτική επαφή ο καθένας με το κάστρο της Κορώνης και της Μεθώνης αντίστοιχα.
Είναι κυλινδρικοί, χωρίς ανοίγματα στο ισόγειο. Η διάμετρός τους είναι περίπου 4 μ.
Ο πύργος στην "Λίμνη του παπά" σώζεται σε ύψος μόλις 2,5 μέτρων και βρίσκεται σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη. Βρίσκεται πάνω από ένα μικροσκοπικό όρμο με πολύ μικρό άνοιγμα και αβαθή νερά που σχηματίζει κάτι που μοιάζει με λίμνη και ονομάζεται «Λίμνη του Παπά». Είναι συμπαγές κτίσμα κυκλικής κάτοψης που σώζεται σε ύψος 2,50 μ. χτισμένο με ημιεπεξεργασμένους λίθους, ασβεστοκονίαμα και παρεμβολή οστράκων. Πιθανώς αποτελούσε τμήμα του δικτύου από φρυκτωρίες και βίγλες που ανιχνεύεται κατά μήκος της δυτικής ακτής στον άξονα Ναβαρίνου- Μεθώνης. Είχε οπτική επαφή με τη Μεθώνη προς νότον και με την κορυφή του Aï-Νικόλα προς βορρά.
Οι άλοι δύο πύργοι, σε Μεμί και Λούτσα σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση με το ύψος τους να φτάνει τα 6- 7 μέτρα. Στην κορυφή τους υπήρχε ζώνη με ορθογώνιες επάλξεις, κάποιες από τις οποίες διατηρούνται ακόμη. Και στις δύο περιπτώσεις η τοιχοποιία αποτελείται από αργολιθοδομή με άφθονο ασβεστοκονίαμα και χρήση βησσάλων. Στους τοίχους διατηρούνται οι οπές της σκαλωσιάς. Ο πύργος στο Μεμί παρουσιάζει διαμπερές ρωγμές και σοβαρά στατικά προβλήματα, ενώ εκείνος στην Φοινικούντα σώζεται σχεδόν ακέραιος.Οι κατασκευαστικές ομοιότητες αποτελούν ένδειξη κοινής χρονολόγησης και κατασκευαστή. Οι πύργοι αυτοί εξυπηρετούσαν τις ανάγκες ασφάλειας των κάστρων της Μεθώνης και της Κορώνης, καθώς και των κατοίκων της κοντινής υπαίθρου, προειδοποιώτας για την έλευση εχθρικών ή φιλικών στόλων. Είναι θελκτική η ιδέα να τους εντάξουμε στο βενεστιάνικο αμυντικό σύστημα του 13ου- 15ου αι., εποχή ακμής των δύο βενεστιάνικων αποικιών.
Ο πύργος- βίγλα στην "Λίμνη του παπά" σώζεται σε ύψος μόλις 2,5 μέτρων και βρίσκεται σε παραθαλάσσιο λοφίσκο βόρεια από τη Μεθώνη. Βρίσκεται πάνω από ένα μικροσκοπικό όρμο με πολύ μικρό άνοιγμα και αβαθή νερά που σχηματίζει κάτι που μοιάζει με λίμνη και ονομάζεται «Λίμνη του Παπά».
Πιθανώς αποτελούσε τμήμα του δικτύου από φρυκτωρίες και βίγλες που ανιχνεύεται κατά μήκος της δυτικής ακτής στον άξονα Ναβαρίνου- Μεθώνης.
Είχε οπτική επαφή με τη Μεθώνη προς νότον και με την κορυφή του Aï-Νικόλα προς βορρά.
Είχε οπτική επαφή με τη Μεθώνη προς νότον και με την κορυφή του Aï-Νικόλα προς βορρά.
*Κατά την αρχαία προϊστορική και ιστορική περίοδο σε πολλά παράκτια υψώματα της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, είχαν κτιστεί πύργοι, από τους οποίους ήταν ορατό ένα μεγάλο τμήμα του θαλάσσιου ορίζοντα.
Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, πολλοί από αυτούς τους παλαιούς πύργους είχαν επισκευασθεί και νέοι είχαν οικοδομηθεί και πήραν το όνομα βίγλες. Το έργο των αρχαίων φρυκτωρών ανέλαβαν οι βιγλάτορες. Αυτοί είχαν ηλικία από 17-50 ετών και ήταν εκπαιδευμένοι στη χρήση των όπλων. Τους βιγλάτορες καθόριζαν σε κάθε βίγλα οι πρωτόγεροι των κοντινών χωριών. Είχαν καθήκον να κατοπτεύουν το θαλάσσιο ορίζοντα νύχτα και μέρα και να επισημαίνουν τα πλοία που έπλεαν προς την παραλία. Με διάφορα σήματα που μετέδιδε η μία βίγλα προς την άλλη, ειδοποιούσαν τη διοίκηση που είχε έδρα την πόλη, καθώς και τους διοικητές των λόχων εάν επρόκειτο για φιλικά ή εχθρικά πλοία. Επίσης με τα κατάλληλα σήματα ενημερώνονταν οι κάτοικοι των χωριών και κατέφευγαν για προστασία στα φρούρια ή στις κορυφές των βουνών.
Η φρούρηση στις βίγλες κυρίως στις παράκτιες γίνονταν όλο το χρόνο μόνο τη μέρα και οι φρουροί ονομάζονταν μεροβίγλοι. Κατά τη θερινή περίοδο η φρούρηση γινόταν και τη νύχτα και οι φρουροί ονομάζονταν νυχτοβίγλοι.
Βιβλιογραφία- Πηγές:
-Νικόλαος Δ. Κοντογιάννης: "Οι οχυρώσεις της Μεσσηνίας. Από το Βυζάντιο στο νεώτερο Ελληνικό κράτος". Από την έκδοση του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου: "Μεσσηνία: Συμβολές στην ιστορία και στον Πολιτισμό της", εκδοτ. εποπτεία καθηγ. Γ. Ξανθάκη- Καραμάνου
-Ιστότοπος: Καστρολόγος