Καρποφόρα Μεσσηνίας: Ο θολωτός τάφος Βέβε

 Η θέση ευρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Καρποφόρας, περίπου 70 μ. ΝΑ των τάφων Νικητοπούλου, στα Τουρκοκίβουρα Νιχωρίων. Το 1967 ο Χωρέμης ανέσκαψε θολωτό τάφο διαμέτρου 5,10μ., ο οποίος διεσώζετο σε άσχημη κατάσταση. Παρά την σύλησή του, ο τάφος απέδωσε τεσσαράκοντα πέντε (45) αγγεία, μερικούς σφραγιδόλιθους, χρυσές ψήφους και άλλα μικρά αντικείμενα. Τα περισσότερα από τα αγγεία ανευρέθησαν σε θραύσματα, σε αβαθή λάκκο στο κέντρο του θαλάμου. Επί τη βάσει της κεραμεικής, φαίνεται ότι ο τάφος χρησιμοποιήθηκε επί μακρόν, από την ΥΕ Ι έως την ΥΕ ΙΙΙ, -1700 έως -1200.

Ο Θολωτός Τάφος Βέβε

 Εις τον αγρόν ιδιοκτησίας Ι. Βέβε εν Καρδημοσίας οδού Ριζομύλου- Πύλου. Η κοινοτική αυτή οδός, διερχομένη κατά την παρυφήν του αγρού Τ. Βέβε, διηυρύνθη εις βάρος του εν λόγω αγρού, οπότε διεπιστώθη η ύπαρξις του υπό εξέτασιν τάφου. Απηγορεύθη πάραυτα η συνέχισις του έργου και τον Οκτώβριον του 1967 εγένετο ανασκαφή1.

Καρποφόρα. Τάφος Βέβε. Ν. τμήμα

 Απεδείχθη ότι επρόκειτο περί θολωτού μυκηναϊκού τάφου, διαμ. 5.10μ., λίαν κατεστραμμένου και σεσυλημένου. Εκ της περιφερείας του θαλάμου εσώζετο μικρόν τμήμα κατά το ΒΑ. μέρος και το Ν. τμήμα μετά τμήματος του Ν. τοίχου του δρόμου, ευρισκομένου εις το ΝΔ. μέρος του τάφου. Εντός του τάφου ευρέθησαν λίθοι εκ του καταπεσόντος οικοδομικού υλικού, ουχί όμως εις ικανήν ποσότητα εν σχέσει με το μέγεθος το οποίον πρέπει να είχεν ο τάφος. Συμφώνως προς πληροφορίας του ιδιοκτήτου, κατά την παιδικήν του ηλικίαν (προ τεσσαράκοντα περίπου ετών), ήλθον εις το χωρίον του Λαγκαδιανοί «χτιστάδες» και τη εντολή του πατρός του ωκοδόμησαν τμήμα μανδροτοίχου του αγρού (μήκους 30μ. περίπου και ύψους 1.60μ.) χρησιμοποιήσαντες λίθους προφανώς του τάφου. Η πληροφορία είναι σημαντική, διότι, εάν είναι ακριβής, θα πρέπει ο τάφος να ήτο λίαν υψηλός, ώστε να παράσχη αρκετόν υλικόν διά την κατασκευήν τόσον μεγάλου μανδροτοίχου 24 κ.μ. και να περισσεύση και άλλο υλικόν κατά χώραν.

 Ο τάφος ήτο εκτισμένος διά σχιστόλιθων. Εντός του θαλάμου διεπιστώθη μεγάλη αναστάτωσις των λακκοειδών ταφών και των κτερισμάτων, όπερ δηλοί, ότι ο τάφος εσυλήθη, άγνωστον πότε, πάντως προ της κατακρημνίσεως αυτού. Τούτο εφάνη εκ του τρόπου, δι’ ού είσήλθον οι συλήσαντες εντός του τάφου. Ώρυξαν τάφρον εις το Δ. μέρος του τάφου, καθέτως προς την περιφέρειαν του θαλάμου και ήνοιξαν οπήν εις το τοίχωμα συσσωρεύσαντες το υλικόν εις το βάθος της τάφρου. Ούτω εισήλθον εις το εσωτερικόν και ηρεύνησαν αυτόν επιμελώς, ανασκάψαντες περιφερειακώς το δάπεδον πλησίον των τοιχωμάτων εις ικανόν βάθος (0,94μ. περίπου), αναζητούντες τας λακκοειδείς ταφάς.
 Η σκάφη όμως πλησίον των τοιχωμάτων εις τόσον μέγα βάθος εξησθένησε τα θεμέλια και ίσως προεκάλεσε την ολοκληρωτικήν καταστροφήν του τάφου. Οι συληταί προφανώς ενδιεφέροντο μόνον δι' αντικείμενα εκ πολυτίμου υλικού και ουχί διά κεραμεικά, τα οποία συνεσώρευον εις το κέντρον του τάφου εντός αβαθούς ορύγματος, βάθ. 0,20μ. (Σχέδ.2,Ζ).

 Ούτω ελάχιστα ευρήματα εκ χρυσού και ημιπολυτίμων λίθων ευρέθησαν, αρκετά πάντως διά να μαρτυρήσουν τον πλούτον του τάφου. Λόγω της αναστατώσεως δεν κατέστη δυνατόν να διαπιστωθή ακριβώς το σχήμα των λάκκων, εξηκριβώθη όμως ο αριθμός και η θέσις εξ περίπου ταφών (Σχέδ.2,A-ΣΤ). Πιθανόν να υπήρχον και άλλαι ταφαί, καταστραφείσαι παντελώς υπό των συλητών. Χαρακτηριστικόν της μεγάλης αναστατώσεως είναι, ότι πολλά τεμάχια αγγείων, ευρεθέντα εις το επίπεδον του πυθμένος των λακκοειδών ταφών, συνεκολλήθησαν με τεμάχια ευρεθέντα εις το κέντρον του τάφου εντός του προαναφερθέντος αβαθούς ορύγματος. Δεξιά: Από τον θολωτό τάφο Βέβε, φακοειδής σφραγιδόλιθος, από σάρδιο με εγχάρακτη διακόσμηση
Τα πλείστα των οστράκων περισυνελέγη σαν εκ του κέντρου του τάφου.
 Συνεκολλήθησαν μέχρι τούδε διάφορα αγγεία: πέντε προχοι, δύο μεγάλοι κρατήρες και εις μικρός, τρία τρίωτα αλαβαστρίδια, ασκός, κυάθιον, κύλικες κ.ά. Τα αγγεία είναι κακώς ωπτημένα και διά τούτο η φθορά των είναι μεγάλη. Παρά ταύτα η διακόσμησις είναι πλουσιωτάτη με κοσμήματα σπείρας, τεθλασμένης γραμμής, ρακέττας, φλογόσχημα κ.ά.
 Πλην των αγγείων ευρέθησαν τρεις σφραγιδόλιθοι, δύο εκ σαρδίου και εις εκ στεατίτου. Χρυσούς κρικοειδής δακτύλιος, χρυσούν κρινόσχημον κόσμημα, χρυσαί ψήφοι περιδέραιων, ων δύο παπυρόσχημοι, δύο ψήφοι εξ αμεθύστου και έτερος εκ σαρδίου, ως και χαλκούν κάτοπτρον.
Ο τάφος χρονολογείται εκ των ευρημάτων εις την YE III Β εποχήν.

ΑΓΓΕΛΟΣ Κ. ΧΩΡΕΜΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ 23 (1968): ΧΡΟΝΙΚΑ Σελ. 158

1. Ευχαριστώ τον Έφορον κ. Ν. Γιαλούρην διά την παραχώρησιν της ανασκαφής ταύτης. Εις αυτήν μετέσχον η αρχαιολόγος κ. Άλκηστις Σπετσιέρη- Χωρέμη και ο τεχνίτης του Μουσείου Πύλου κ. Γ. Αλεξάκης, όστις μετ’ επιμελείας ησχολήθη και με την δυσχερεστάτην συγκόλλησιν των αγγείων του τάφου.

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΘΟΛΩΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΒΕΒΕ

Χρυσό κόσμημα. Χρον.: -16ος αι.

Αριστερά: Οπισθότμητη πρόχους, αγγείο για τη μεταφορά υγρών, με φλογόσχημα κοσμήματα, -15ος αι. Δεξιά: Μελαμβαφής οινοχόη. Τέλη -5ου αι.

Καρποφόρα Μεσσηνίας. Τάφος Βέβε: Σφραγιδόλιθοι