Όταν την άνοιξη του 1981 ο ιδιοκτήτης αγροκτήματος, που βρίσκεται στα ριζά του λόφου του Προφήτη Ηλία (Σχέδ.1 Πίν.1γ) κοντά στον όρμο της Βοϊδοκοιλιάς προέβη σε βαθιά άροση, εμφανίστηκαν όστρακα αγγείων και οστά από ανθρώπινους σκελετούς, που προέρχονταν από τη διάλυση ορισμένων ταφών.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ολυμπίας, το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, πραγματοποίησε υπό την εποπτεία του υπογράφοντος τη μελέτη αυτή ανασκαφική έρευνα, που αποπερατώθηκε το καλοκαίρι του επομένου έτους1*.Αποκαλύφθηκαν συνολικά είκοσι τρεις τάφοι διαφόρων μορφών (συμπεριλαμβάνονται στην αρίθμηση και δύο ταφικές πυρές). Ο χώρος όπου εκτεινόταν το σύνολο των τάφων ήταν περίπου 1.000τ.μ. και περιβαλλόταν από ταφικό περίβολο τραπεζοειδούς σχήματος από αργολιθοδομή μιας μόνο σειράς ακατέργαστων λίθων σχετικά μεγάλων διαστάσεων (Πίν.1α-β), ενώ ανάμεσα στους τάφους υπήρχαν σε ορισμένα σημεία σκόρπιες μικρότερες, ακατέργαστες πέτρες ως είδος λιθορριπής (Σχέδ.2).
Τόσο η θέση των τάφων, ακριβώς δίπλα στη ρίζα της βραχώδους πλαγιάς του λόφου, όπου όλη η έκταση παρουσιάζει μια αρκετά έντονη κλίση προς το μέρος της αποξηραμένης πια λιμνοθάλασσας, που οι ντόπιοι ονομάζουν Διβάρι2, όσο και η συνεχής καλλιέργεια των χωραφιών δεν επέτρεψαν την ασφαλή διάγνωση τύμβου. Ωστόσο η ύπαρξη του περιβόλου, η απουσία άλλων τάφων γύρω από αυτόν και το γεγονός ότι οι πλησιέστεροι προς το λόφο τάφοι βρέθηκαν σε σημείο βαθύτερο από τους άλλους, κάνει πιθανή την άποψη ότι το σύνολο των τάφων καλυπτόταν από χαμηλό τύμβο, που θα πρέπει να ανήκει στο ευρύτερο σύνολο του ελληνιστικού νεκροταφείου της Πύλου, μεγάλο τμήμα του οποίου, επίσης, ανασκάφηκε πριν από είκοσι περίπου χρόνια με την ευκαιρία των εργασιών αποξήρανσης του Διβαριού3.
Βέβαιο θα πρέπει επίσης να θεωρηθεί ότι οι τάφοι ανήκουν σε κατοίκους της Πύλου των ελληνιστικών χρόνων, η οποία θα πρέπει να βρισκόταν, όπως είναι γενικά αποδεκτό, στο λόφο του Κορυφασίου4. Η αρίθμηση των τάφων που παρουσιάζονται παρακάτω δεν ανταποκρίνεται στον αριθμό των νεκρών που είχαν ενταφιαστεί στον τύμβο, γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις επισημάνθηκαν περισσότερες από μία ταφές μέσα στην ίδια ταφική κατασκευή.
ΟΙ ΤΑΦΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΚΤΕΡΙΣΜΑΤΑ
Τάφος 1
Ήταν μια ανοιχτή ταφή που διαλύθηκε κατά την άροση. Από το σημείο αυτό άρχισε και η ανασκαφική έρευνα. Τα οστά του νεκρού βρέθηκαν αναμοχλευμένα, γι’ αυτό και δεν έγινε δυνατή η διαπίστωση της κατεύθυνσης του σκελετού. Από την έρευνα των χωμάτων περισυλλέχτηκαν ένα πινάκιο (1693), ένας λύχνος (1691) και ένα τμήμα πήλινου ειδωλίου (1694). Με βάση τη μορφή του λύχνου και του πινακίου η ταφή μπορεί να χρονολογηθεί, με πιθανότητα, στον -1ο αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1961 (Πίν.2β-γ). Λύχνος μονόμυξος ακέραιος. Η βάση του είναι μια οριζόντια έδραση στο κάτω μέρος του σώματος. Δίσκος μικρός, με περιφέρεια που δηλώνεται με μια στενή αυλάκωση γύρω απο την οπή πληρώσεως, η οποία καταλαμβάνει όλο τον κύκλο του δίσκου. Μυκτήρας κοντός με χοντρό λαιμό και ίχνη φωτιάς στην οπή του. Φέρει επίχρισμα κοκκινωπό. Πηλός κιτρινωπός.
Ύψ. 0,032, μήκ. 0,079, πλ. 0,056, διάμ. βάσης 0,038μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.516, σ.124, πίν.19, 45, τύπος 39.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1693 (Σχέδ.31 Πίν.2α). Μισό περίπου, ερυθροβαφές πινάκιο με πυθμένα επίπεδο και βάση δακτυλιόσχημη. Χείλος όρθιο με ελαφρά απόκλιση προς τα έξω. Στον πυθμένα φέρει περιφέρεια από μικρές, λοξά διευθετημένες εμπίεστες γραμμές. Πηλός κιτρινωπός. Ύψ. 0,026, διάμ. βάσης 0,095 μ. Παρόμοια: Samaria-Sebaste III, αριθ.5-10, σ.329, εικ.79, Hama III, 2, σ.91, εικ.36.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1694 (Πίν.2δ). Τμήμα πήλινου ειδωλίου που σώζει το αριστερό κάτω μέρος του σώματος όρθιας πιθανώς, γυναικείας μορφής, που φορούσε πέπλο ή χιτώνα με απόπτυγμα στο ύψος των μηρών. Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια. Πηλός καστανοκίτρινος. Σωζ. ύψ. 0,087μ.
Τάφος 2
Σε πολύ μικρή απόσταση από τη διαλυμένη ταφή 1 βρέθηκε μια σχετικά μεγάλη, μόνωτη χύτρα (1686), που περιείχε τα καμένα οστά του νεκρού. Από τη χύτρα λείπει τμήμα του χείλους και του ώμου. Έχει σώμα σχεδόν σφαιρικό, χωρίς βάση και το χείλος στρέφεται προς τα μέσα. Ο πηλός είναι κόκκινος και περιέχει μίκκα (Πίν.2ε). Ύψ. 0,21, διάμ. χείλους 0,17μ. Παρόμοια: Corinth VII, 3, αριθ.657, σ.123-124, πίν.61, με τη διαφορά ότι η κορινθιακή χύτρα έχει επιπλέον και μια οριζόντια λαβή. Με βάση τη μορφή της χύτρας ο εγχυτρισμός των καμένων οστών του νεκρού μπορεί να χρονολογηθεί γύρω στο -300.
Τάφος 3
Από τα διασκορπισμένα -από την άροση- κομμάτια ταφικού πίθου βρέθηκε, στη θέση του μάλλον, ο πυθμένας με ελάχιστα κομμάτια οστών και ένα λύχνο. Με βάση το λύχνο η ταφή θα πρέπει να χρονολογηθεί στις τελευταίες δεκαετίες του -1ου αι.
Κτερίσματα
ΑΕ ΜΠΥ 1695 (Πίν.2στ-ζ). Λύχνος μονόμυξος, μελαμβαφής. Λείπει το μεγαλύτερο μέρος του μυκτήρα. Η βάση είναι μια οριζόντια έδραση. Σώμα σχετικά στρογγυλό, ο δίσκος με υπερυψωμένη περιφέρεια και μεγάλη οπή πληρώσεως. Λαβή κάθετη στο πίσω μέρος του λύχνου, με αυλάκωση στη ράχη της. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0.044, μήκ. 0,089, πλ. 0,054, διάμ. βάσης 0,038μ. Πρβλ. ΑΕ ΜΠΥ 1757, του τάφου 13. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.442, σ.101-103, πίν.15, 42, Kerameikos XI, σ.96, πίν.86-87, αριθ.592.
Τάφος 4
Ο τάφος ήταν κιβωτιόσχημος (Σχέδ.2. Πίν.3α-γ). Τις δύο μακριές πλευρές του αποτελούσαν δύο μεγάλες πλάκες από πωρόλιθο, ενώ δύο μικρότερες ήταν τοποθετημένες στις στενές του πλευρές. Ιδιαίτερης επιμέλειας, αφού όλες οι πλάκες ήταν πολύ καλά δουλεμένες, ο τάφος είχε κατασκευαστεί για να δεχτεί, όπως φαίνεται, διαδοχικά, μέλη της ίδιας οικογένειας. Οι καλυπτήριες πλάκες του, κι αυτές καλά δουλεμένες, πατούσαν αρκετά στέρεα πάνω στα χείλη του τάφου. Ο προσανατολισμός του ήταν Α.-Δ. Κατά τον καθαρισμό του εσωτερικού του τάφου διαπιστώθηκαν σε τρία στρώματα ισάριθμες ταφές, οι οποίες ονομάστηκαν A, Β και Γ, αντίστοιχα, από πάνω προς τα κάτω.
Η ταφή A που βρισκόταν στο πάνω επίπεδο (Πίν.3β) περιείχε τα εξής κτερίσματα: πέντε πινάκια (1642, 1643, 1644, 1646, 1647), μία λάγυνο (1661) και τρία λυχνάρια (1667, 1668, 1669). Η ταφή Β περιείχε ένα μυροδοχείο (1654), ένα μεγαρικό σκύφο (1657), και τμήματα δύο άλλων, έναν κάνθαρο (1656) και ένα λυχνάρι (1666). Στην ταφή Γ (Πίν3γ), αυτή που αποκαλύφθηκε στο βαθύτερο σημείο του τάφου, ανήκουν τα αντικείμενα: ένα πινάκιο (1645), ένα φιαλίδιο (1648), ένα φλασκί (1649), τέσσερα μυροδοχεία (1650, 1651, 1652, 1653), δύο κάνθαροι (1670, 1655), ένας αρυτήρας (1658), δύο οινοχόες (1659, 1660), τέσσερις λύχνοι (1662, 1663, 1664, 1665) και τέσσερις στλεγγίδες.
Η χρονολόγηση του τάφου και της πρωιμότερης ταφής Γ στα τελευταία χρόνια του -4ου αι. θα πρέπει να θεωρηθεί βέβαιη, καθώς συνάγεται από τα στοιχεία που μας δίνουν ορισμένα αγγεία του συνόλου, όπως είναι τα λυχνάρια, τα μυροδοχεία, οι κάνθαροι και η οινοχόη (1660). Με αρκετή βεβαιότητα, επίσης, χρονολογήθηκαν και οι δυο μεταγενέστερες ταφές Β και Α, προς το τέλος του -3ου αι. η πρώτη, και στα τέλη του -2ου προς τον -1ο αι. η δεύτερη.
Κτερίσματα ταφής Α
1. ΑΕ ΜΠΥ 1642 (Σχέδ.30 Πίν.4α-β). Πινάκιο ερυθροβαφές, ακέραιο, με αποκρούσεις σε τρία σημεία του χείλους, το οποίο στρέφεται προς τα μέσα. Στον πυθμένα δύο εμπίεστοι ομόκεντροι κύκλοι από συνεχείς διπλές κουκκίδες. Απολεπισμένο αρκετά, ιδίως στην εσωτερική επιφάνεια. Στη βάση δύο εγχάρακτες συνεχείς περιφέρειες. Πηλός κοκκινωπός- κίτρινος. Ύψ. 0,035, διάμ. βάσης 0,145, διάμ. χείλους 0,22μ. Παρόμοια: Hama III, 2, εικ.26-27, Samaria-Sebaste ΙΙΙ, D156, D538, σ.314, εικ.73, BCH 94 (1970), αριθ.188, 39, σ.509, εικ.192.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1643 (Σχέδ.31 Πίν.4γ-δ). Πινάκιο ερυθροβαφές με πυθμένα επίπεδο και χείλη που στρέφονται ελαφρά προς τα έξω. Τα τοιχώματα είναι σαφώς διαρθρωμένα σε σχέση με τον πυθμένα, με μια ακμή. Στον πυθμένα δύο εγχάρακτες ομόκεντρες περιφέρειες. Στη μετάβαση από τον πυθμένα στα τοιχώματα δύο βαθμιδωτά επίπεδα και κάτω από το χείλος αυλάκωση. Στη βάση εγχάρακτη περιφέρεια και ημικύκλιο. Όλο το αγγείο έφερε κόκκινο χρώμα που έχει απολεπιστεί. Ακέραιο, με δύο μικρές αποκρούσεις στο χείλος. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,027, διάμ. βάσης 0,092, διάμ. χείλους 0,173 μ. Παρόμοια: Samaria-Sebaste III, αριθ.5-10, σ.329, εικ.79, Hama III, 2, σ.91, εικ.36.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1644 (Σχέδ.31 Πίν.4ε-στ). Πινάκιο όμοιο με το προηγούμενο, ακέραιο. Λείπει μόνο μικρό τμήμα του χείλους. Πηλός κιτρινωπός. Ύψ. 0,027, διάμ. βάσης 0,095, διάμ. χείλους 0,173μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1646 (Σχέδ.29 Πίν.5α). Βαθύ, ερυθροβαφές πινάκιο. Στον πυθμένα «ομφαλός» και γύρω του αυλάκωση. Το χείλος στρέφεται προς τα μέσα. Η βάση δακτυλιόσχημη. Πηλός κοκκινωπός και επίχρισμα αρκετά απολεπισμένο. Ύψ. 0,035, διάμ. βάσης 0,052, διάμ. χείλους 0,122μ. Παρόμοια: Samaria-Sebaste III, T200, T300, σ.262, εικ.55, αριθ.7, 8.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1647 (Σχέδ.29 Πίν.5β). Βαθύ, ερυθροβαφές πινάκιο, αρκετά απολεπισμένο, με βάση μικρή, ανοιχτό κωνικό σώμα και χείλος που στρέφεται προς τα μέσα. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Λείπει τμήμα του χείλους και δύο μικρά τμήματα από τα τοιχώματα. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,037, διάμ. βάσης 0,058, διάμ. χείλους 0,143μ. Παρόμοια: ΑΔ32 (1977): Μελέτες, σ.253-254, Πίν.119 ζ, σ.414, BCH 94(1970), σ477, εικ.105, 106, Délos XXVII, πίν.47 D, σ.257, Hesperia III (1934), σ.433, εικ.116, El, Ε 18, εικ.82, Eretria II, σ.15, αριθ.19, 20, 23, 24, πίν.6, AM 85 (1970), σ.158, αριθ.193, Corinth VII,3, αριθ.104, σ.37, πίν.4, 45 και αριθ.131, σ.40-41, πίν.5,46.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1661 (Σχέδ.8 Πίν.5γ-δ). Λάγυνος ερυθροβαφής, ακέραιη. Βάση δακτυλιόσχημη. Το σώμα έχει μορφή ανεστραμμένου κόλουρου κώνου και ξεχωρίζει από τον ώμο με πλαστικό δαχτυλίδι. Ο ώμος του αγγείου, δηλαδή το πάνω μέρος του σώματος, έχει μορφή πολύ ρηχής θόλου και στη βάση του φέρει δύο επάλληλες περιφερειακές αυλακώσεις. Γύρω από τη βάση του λαιμού δακτυλιόσχημο έξαρμα. Ο λαιμός, ψηλός και στενός, απολήγει σε χείλος που αποτελείται από δύο επάλληλα πλαστικά δαχτυλίδια. Η λαβή ταινιωτή, πλατιά, με δύο ρηχές αυλακώσεις στη ράχη της. Πάνω στην μπροστινή όψη του ώμου, συμμετρικά με τη λαβή, φέρει εγχάρακτο διακοσμητικό αντικείμενο, πιθανώς μουσικό όργανο (άρπα;) που πλαισιώνεται από δύο επίσης εγχάρακτα δελφίνια. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,155, διάμ. βάσης 0,116, διάμ. χείλους 0,04μ. Παρόμοια: SW Cypr. Exp. IV, 3, Μ 9, 9, εικ.29, 4.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1667 (Σχέδ.13 Πίν.6 α-β). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με καστανό γάνωμα. Σώμα σχεδόν σφαιρικό με απλό πλάτυσμα ως βάση. Ο δίσκος-στόμιο περιβάλλεται από ένα πλαστικό, ταινιωτό δαχτυλίδι που στρέφεται ελαφρά προς τα μέσα. Πολύ μεγάλη οπή πληρώσεως. Μυκτήρας επιμήκης με καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Φέρει λαβή ταινιωτή, με αυλάκωση στη ράχη της, η οποία ξεκινά από το μέσον του ύψους του σώματος και φτάνει μέχρι το χείλος του δίσκου. Πηλός καστανοκίτρινος. Ύψ. 0,052, μήκ. 0,117, πλ. 0,055, διάμ. βάσης 0,035μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.442, πίν.42, αριθ.504, πίν.45, Kerameikos XI, αριθ. 592, πίν.86, 87, Kabiren-Heiligtum III, αριθ. 1782-1787, πίν.53.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1668 (Σχέδ.16 Πίν.6γ-δ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με καστανοκίτρινο επίχρισμα απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Σώμα σφαιρικό με βάση που μόλις διαμορφώνεται σε υποτυπώδες πλαστικό δαχτυλίδι. Ο δίσκος περιβάλλεται από τοιχώματα-στόμιο και έχει μεγάλη οπή πληρώσεως. Μυκτήρας επιμήκης με πολύ μεγάλη ωοειδή οπή. Η λαβή κατακόρυφη, ταινιωτή. Πηλός πορτοκαλέρυθρος. Ύψ. 0,058, μήκ. 0,11, πλ. 0,053, διάμ. βάσης 0,032μ. Πρβλ. λύχνο ΑΕ ΜΠΥ 1667.
9. ΑΕ ΜΠΥ 1669 (Πίν.6ε-στ). Λύχνος μονόμυξος ακέραιος, με γάνωμα καστανό-μαύρο, απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Σώμα χαμηλό και στρογγυλό με απλό πλάτυσμα ως βάση. Ο δίσκος με τη μεγάλη οπή πληρώσεως περιβάλλεται από τοιχώματα. Μυκτήρας με καμπύλη απόληξη και κυκλική οπή, γύρω απο την οποία υπάρχουν ίχνη φωτιάς. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,047, μήκ. 0,103, πλ. 0,055, διάμ. βάσης 0,032μ. Πρβλ. λύχνους ΑΕ ΜΠΥ 1667, 1668.
Κτερίσματα ταφής Β
1. ΑΕΜΠΥ 1654 (Σχέδ.23 Πίν.8α). Μυροδοχείο ακέραιο με καστανό επίχρισμα, αραιό, απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Σώμα ατρακτόσχημο, πόδι ψηλό και λεπτό με βάση απλό πλάτυσμα. Ο λαιμός ψηλός και λεπτός με χείλος σε σχήμα λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. 0,207, διάμ. βάσης 0,018, διάμ. χείλους (εσωτ.) 0,023, διάμ. κοιλιάς 0,05μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1656 (Σχέδ.6 Πίν7δ). Κάνθαρος ακέραιος με επίχρισμα καστανό, απολεπισμένο σε πολλά σημεία τόσο της εξωτερικής όσο και της εσωτερικής επιφάνειας. Βάση χαμηλή, κυλινδρική, κοίλη κάτω. Σώμα απιόσχημο και χείλος που στρέφεται προς τα έξω. Λαβές μικρές ταινιωτές. Πηλός κιτρινωπός. Ύψ. 0,093, διάμ. βάσης 0,043, διάμ. χείλους 0,075μ.
Παρόμοια: Corinth VII, 3, αριθ.400, σ.79, πίν.15, 52, BSA73 (1978), σ.20, πίν.6, αριθ.76.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1657 (Πίν.7ε). Μεγαρικός σκύφος σε σχήμα ημιτόμου με έδραση οριζόντια. Το χείλος στρέφεται ελαφρά προς τα μέσα και κάτω από αυτό υπάρχει ζώνη με ανάγλυφα φύλλα διακοσμημένα με κουκκίδες. Φέρει μαύρο επίχρισμα. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,063, διάμ. βάσης 0,042, διάμ. χείλους 0,011μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1666 (Σχέδ.13 Πίν.6 ζ-η). Λύχνος μονόμυξος με γάνωμα καστανό-μαύρο. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω και σώμα αμφικωνικό. Δίσκος με αυλακωτή περιφέρεια και μεγάλη οπή πληρώσεως στο κέντρο. Μυκτήρας με καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Ακέραιος. Πηλός καστανοκίτρινος. Ύψ. 0,032, μήκ. 0,102, πλ. 0,07, διάμ. βάσης 0,043 μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ. 461, σ.108.
Κτερίσματα ταφής Γ
1.ΑΕ ΜΠΥ 1645 (Σχέδ.29 Πίν.7α). Μικρό πινάκιο με πυθμένα ελαφρά βαθύ και χείλος που στρέφεται προς τα μέσα. Ακέραιο, με επίχρισμα κοκκινωπό. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,025, διάμ. βάσης 0,047, διάμ. χείλους 0,12μ. Παρόμοια: Corinth VII, 3, αριθ.97, σ.35, πίν.3, 44, Samaria-Sebaste ΙΙΙ, 4863, σ.222, εικ.37, 9.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1648 (Πίν.7β). Φιαλίδιο ακέραιο, με μαύρο επίχρισμα απολεπισμένο. Ο πηλός γκρίζος, ακάθαρτος, με προσμίξεις. Κακό ψήσιμο. Ύψ. 0,023, διάμ. βάσης 0,036, διάμ. χείλους 0,06μ. Παρόμοια: Corinth VII, 3, αριθ.57, σ.32, πίν.44, Agora XII, 2, σ.138, πίν.34, αριθ.943- 945. Samaria-Sebaste III, B 145, σ.250, εικ.49.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1649 (Πίν.7γ). Φλασκί μελαμβαφές, χωρίς βάση, με δύο κάθετες ταινιωτές λαβές με ρηχό αυλάκι που συνεχίζεται σε όλη την κάθετη επιφάνεια του σώματος. Προφανώς το αυλάκι αυτό χρησίμευε ως υποδοχή για το σχοινί ή τη λωρίδα δέρματος για την ανάρτηση. Το σώμα του αγγείου έχει μορφή αμφίκυρτου φακού. Λείπει τμήμα του χείλους που είναι κατακόρυφο και στρέφεται λίγο προς τα μέσα. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,17, διάμ. χείλους 0,048, διάμ. κοιλιάς 0,10μ. Παρόμοια: ΑΔ 22 (1967): Χρονικά, Πίν.76 γ, Dura-Europos IV, 1, αριθ.203, σ.36, εικ.8, πίν. ΙΙΙ, Hesperia ΧΙΙΙΙ (1974), αριθ.22, σ.203, 231, πίν.31.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1650 (Σχέδ.21 Πίν.8β). Μυροδοχείο ακέραιο. Λείπει ένα μικρό τμήμα από τον ώμο. Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια στο σημείο του λαιμού. Σώμα μάλλον σφαιρικό, πόδι κοντό με βάση αδιαμόρφωτη, επίπεδη. Λαιμός σχετικά ψηλός και στενός με χείλος σε μορφή λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Επίχρισμα καστανό-μαύρο στα πάνω 2/3 του αγγείου. Στην κοιλιά τρεις παράλληλες γραμμές στο χρώμα του πηλού. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,104, διάμ. βάσης 0,02, διάμ. χείλους 0,015, διάμ. κοιλιάς 0,045μ. Παρόμοια: Alt-Ägina II, 1, αριθ.701-704, σ.88, πίν.55, Hesperia III (1934), Β7, σ.335, Β44, σ.342, AM81 (1966), σ.94-95, πίν.59, 1.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1653 (Σχέδ.21 Πίν.8ε). Μυροδοχείο ακέραιο, ατρακτόσχημο. Βάση και χείλος σε μορφή πλαστικού δαχτυλιδιού. Επίχρισμα καστανόμαυρο στην εσωτερική επιφάνεια του χείλους. Στον ώμο φέρει εγχάρακτη περιφέρεια από τον τροχό. Πηλός κοκκινωπός κίτρινος. Ύψ. 0,105, διάμ. χείλους (εσωτ.) 0,016, διάμ. βάσης 0,021μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1651 (Σχεδ.21 Πίν.8γ). Μυροδοχείο ακέραιο. Πόδι χοντρό και βαρύ με βάση δακτυλιόσχημη, επίπεδη. Σώμα σφαιρικό. Λαιμός σχετικά κοντός και λεπτός με χείλος σε σχήμα λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Μελαμβαφές εκτός από τη βάση και το κάτω μέρος του ποδιού. Το επίχρισμα σε πολλά σημεία απολεπισμένο. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,09, διάμ. βάσης 0,02, διάμ. χείλους (εσωτ.) 0,019, διάμ. κοιλιάς 0,042μ. Παρόμοια: βλ. ΑΕ ΜΠΥ 1650.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1652 (Σχέδ.21 Πίν.8δ). Μυροδοχείο ακέραιο με απολεπίσματα στην κοιλιά. Βάση δακτυλιόσχημη, πόδι πολύ κοντό και χοντρό, σώμα σφαιρικό, λαιμός ψηλός με χείλος πολύ παχύ σε σχήμα λοξότμητου δαχτυλιδιού. Το χείλος φέρει επίχρισμα βαθύ κόκκινο, ενώ με το ίδιο επίχρισμα υπάρχουν δύο ταινίες στο λαιμό και δυο στον ώμο περιφερειακά. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,125, διάμ. βάσης 0,029, διάμ. χείλους (εσωτ.) 0,015, διάμ. κοιλιάς 0,072μ. Παρόμοια: πρβλ. ΑΕ ΜΠΥ 1650 και Hesperia XXXI (1962), αριθ.42, σ.38, πίν.21.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1655 (Σχέδ.6 Πίν.9α). Κάνθαρος μελαμβαφής, ακέραιος (λείπει μόνο μικρό τμήμα του χείλους). Επίχρισμα μαύρο και σε μερικά σημεία σκούρο καστανό. Βάση κωνική, κοντή, διαμορφωμένη σε δύο επάλληλα, άνισα πλαστικά δαχτυλίδια. Σώμα σε σχήμα ημιτόμου. Λαβές σχετικά μικρές, ταινιωτές, που στο σημείο ένωσης με το χείλος του αγγείου διακοσμούνται με ανάγλυφες μάσκες που παριστάνουν σειλινούς. Πάνω και κοντά στο χείλος δύο παράλληλες εγχάρακτες περιφερειακές γραμμές και πιο κάτω ζώνη-μετόπη, και στις δύο πλευρές του αγγείου, διακοσμημένη με βλαστόσπειρα που φέρει φύλλα κισσού με την τεχνοτροπία «δυτικής κλιτύος». Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,08, διάμ. βάσης 0,045, διάμ. χείλους 0,075μ. Παρόμοια: Corinth VII, 3, αριθ.380, 378, σ.76, πίν.15, 52, Morel, La céramique campanienne, αριθ.3111 a, 3112 a. σ.247, πίν.86, ΑΔ 29 (1973-74): Χρονικά, σ. 318, Πίν.200β, αριθ.3011.
9. ΑΕ ΜΠΥ 1658 (Σχέδ.3 Πίν.9γ). Αρυτήρας ακέραιος, άβαφος. Σώμα σφαιρικό χωρίς ιδιαίτερη βάση, με συνεχές περίγραμμα ως το χείλος, που ορθώνεται στον ώμο και στρέφεται ελαφρά προς τα έξω. Λαβή ταινιωτή που αρχίζει από το χείλος και φτάνει στο μέσον του ύψους της κοιλιάς. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,072., διάμ. χείλους 0,075 μ. Παρόμοια: Agora XII, 2, αριθ.1403, σ.334, πίν. 45, Corinth VII, 3, αριθ. 649, σ.122, πίν. 61, Hesperia XX (1951), πίν.52, αριθ.9-10, Hesperia LIII (1974), πίν.33, σ.236, αριθ.50.
10. ΑΕ ΜΠΥ 1659 (Σχέδ.28 Πίν.9δ). Οινοχοΐσκη ερυθροβαφής, ακέραιη. Βάση δακτυλιόσχημη με κυκλικό αυλάκι στην κάτω επιφάνεια. Σώμα φαρδύ με ώμο λοξό και σε κατατομή ευθύγραμμο. Λαιμός κυλινδρικός με εγκοπή στο κάτω μέρος. Το χείλος στρέφεται προς τα έξω. Η λαβή φέρει αυλακώσεις στη ράχη της. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,058, διάμ. βάσης 0,03, διάμ. χείλους 0,043μ. Παρόμοια: Δρούγου- Τουράτσογλου, Π 2180, σ.101, 156, πίν.66, Corinth VII, 3, αριθ.281, σ.57, πίν.10, 49, αριθ. 631, σ.113, πίν.24, 60, AM 94 (1970), αριθ.24, σ.165, 196, πίν.54, 4.
11. ΑΕ ΜΠΥ 1660 (Σχέδ.27 Πίν.9 β). Τριφυλλόστομη μελαμβαφής οινοχόη. Λείπει τμήμα του χείλους. Σώμα απιόσχημο διακοσμημένο με κάθετες ραβδώσεις από τον ώμο μέχρι τη βάση. Ο ψηλός λαιμός έχει σχήμα κωνικό και έφερε γραπτή διακόσμηση από λευκό επίθετο χρώμα, που έχει απολεπιστεί, η οποία αποτελούνταν από γιρλάντα με φύλλα κισσού, κρεμάμενες ταινίες με κροσσωτά πέρατα και κλωνάρια έλατου ή φτέρης, όπως δείχνουν τα ίχνη. Η λαβή, λεπτή, κυκλικής διατομής, κατευθύνεται από τον ώμο προς τα πάνω σε σχεδόν ορθή γωνία και απολήγει μέσα στο στόμιο σε κεφάλι λιονταριού. Πηλός κιτρινωπός. Ύψ. 0,215μ. Παρόμοια: Agora XII, 2, αριθ.130, σ.245, πίν.7, Morel, La céramique campanienne, espèce 5640, τύπος 5445 C1, σ.378, πίν.181, Hesperia LUI (1974), σ.203, αριθ.20, πίν.31, AM 79 (1964), σ.44-46, πίν.35-37.
12. ΑΕ ΜΠΥ 1662 (Σχέδ.12 Πίν. 10α-β). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, μελαμβαφής με απολεπισμένο το γάνωμα σε πολλά σημεία. Βάση δισκόμορφη, σώμα μάλλον κωνικό. Ο δίσκος με την οπή πληρώσεως είναι επίπεδος και στην περιφέρειά του φέρει κυκλική αυλάκωση. Λαβή ταινιωτή σχετικά μεγάλη. Μυκτήρας με κοντό λαιμό, στρογγυλή οπή και καμπύλη απόληξη. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. (με τη λαβή) 0,035, διάμ. βάσης 0,035, μήκ. (με τη λαβή) 0,125, πλ. 0,062μ. Παρόμοια: πρβλ. ΑΕ ΜΠΥ 1665.
13. ΑΕ ΜΠΥ 1663 (Σχέδ.12 Πίν.10γ-δ). Λύχνος μονόμυξος μελαμβαφής. Βάση δακτυλιόσχημη. Ο δίσκος με τη σχετικά μεγάλη οπή πληρώσεως είναι κοίλος και η περιφέρειά του ορίζεται από πολύ ρηχή αυλάκωση. Στη μια του πλευρά φέρει «ωτίο», λαβή με οπή για ανάρτηση. Ο μυκτήρας, χοντρός, έχει ελαφρά καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,038, μήκ. 0,09, διάμ. βάσης 0,042, πλ. 0,08μ.
14. ΑΕ ΜΠΥ 1664 (Σχέδ.13 Πίν.10ε-στ). Λύχνος μονόμυξος μελαμβαφής. Βάση δακτυλιόσχημη κοίλη κάτω. Σώμα σε σχήμα εχίνου και δίσκος με οπή πληρώσεως και περιφέρεια που τονίζεται με βαθιά αυλάκωση στο χρώμα του πηλού. Στη μια πλευρά ψευδολαβή, «ωτίο». Μυκτήρας επιμήκης με καμπύλη απόληξη και κυκλική οπή. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,033, μήκ. 0,085, πλ. 0,06, διάμ. βάσης 0,037μ. Παρόμοια: Isthmia III, αριθ.116, τύπος VII, πίν.3, 16.
15. ΑΕ ΜΠΥ 1665 (Σχέδ.12 Πίν.10ζ-η). Λύχνος μονόμυξος μελαμβαφής, με απολεπισμένο το γάνωμα στα περισσότερα σημεία. Η βάση δακτυλιόσχημη, επίπεδη κάτω. Σώμα μάλλον κυλινδρικό, με λοξή μετάβαση προς τη βάση, δίσκος επίπεδος με οπή πληρώσεως στο κέντρο και αυλάκωση στην περιφέρειά του. Στη μια πλευρά ψευδολαβή, «ωτίο». Στην οπή του μυκτήρα ίχνη φωτιάς. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,03, μήκ. 0,103, πλ. 0,068, διάμ. βάσης 0,045μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.239, 240, σ.61-62, πίν.37, τύπος 23D.
16. ΑΕ ΜΠΥ 1670 (Σχέδ.7 Πίν.11α). Το μισό περίπου μελαμβαφούς κανθάρου με διακόσμηση τύπου «δυτικής κλιτύος». Σώζεται ολόκληρη η βάση και η μία λαβή. Βάση δακτυλιόσχημη με αυλάκωση, σώμα λίγο φουσκωτό στο μέσον (σε σχήμα τουλίπας). Η διακόσμηση βρισκόταν στο πάνω μέρος. Κάτω από το χείλος που στρέφεται ελαφρά προς τα μέσα, εγχάρακτη γραμμή, περιφερειακή, με λευκό χρώμα και πιο κάτω δυό εγχάρακτες γιρλάντες με επίθετα λευκά σταγονίδια, πιθανώς σχηματοποιημένα φυλλάρια, κι ανάμεσά τους μία κάθετη γραμμή που πλαισιώνεται από δύο λογχόσχημα φύλλα στραμμένα προς τα κάτω. Πηλός καστανός-κόκκινος. Ύψ. 0,105, διάμ. βάσης 0,046μ. Παρόμοια: BSA 73 (1978), αριθ.19, 9.
17. Σιδερένια στλεγγίδα, ακέραιη, με διαβρωμένη επιφάνεια (Πίν.11β). Μήκ. 0,22, πλ.0,03μ.
18. Σιδερένια στλεγγίδα. Λείπει μέρος του καμπύλου στελέχους (Πίν.11γ). Μήκ. 0,218μ.
19. Τμήμα του καμπύλου στελέχους στλεγγίδας (Πίν.11δ). Μήκ. 0,107, πλ. 0,032μ.
20. Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας που σώζει μεγάλο μέρος της λαβής και την αρχή του καμπύλου στελέχους (Πίν.11ε). Μήκ. 0,135μ.
Ταφική πυρά 5
Η πυρά αποκαλύφθηκε σχεδόν επιφανειακά και καταλάμβανε μικρή έκταση (Πίν.12β). Επισημάνθηκαν καμένα οστά στις στάχτες και στα κάρβουνα, ενώ περισυλλέχτηκαν πολλά όστρακα αγγείων, αρκετά από τα οποία συγκολλήθηκαν. Η πλειονότητα των αγγείων και των οστράκων της πυράς αυτής ήταν μυροδοχεία με ατρακτόσχημο σώμα, μεγαρικοί σκύφοι και λευκές λάγυνοι, που όλα μαζί μας δίνουν στοιχεία για μια χρονολόγηση της πυράς στο -2οαι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1738 (Πίν.13α). Το πάνω μέρος μεγαρικού σκύφου. Σώζεται το χείλος και τμήμα του σώματος με ανάγλυφη διακόσμηση. Λίγο κάτω από το χείλος υπάρχει μια ζώνη που διακοσμείται με ανάγλυφα αβγά και λόγχες, σχηματοποιημένα, ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια καλύπτεται με ανάγλυφα φυλλάρια. Πηλός γκρίζος. Ύψ. σωζ. 0,051μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1739 (Σχέδ.28 Πίν.13 δ). Μελαμβαφής οινοχόη που συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Λείπουν τμήματα του σώματος και το στόμιο. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Σώμα σχεδόν σφαιρικό και λαβή ταινιωτή. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος, καμένος. Ύψ. 0,132, διάμ. βάσης 0,052μ. Παρόμοια: Corinth VΙΙ, 3, σ.114-115, πίν.24 και 60, Agora XII, σ.208, πίν.77 (πρωιμότερο παράδειγμα).
3. ΑΕ ΜΠΥ 1740 (Πίν.13ε). Λάγυνος που συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια, ενώ συμπληρώθηκαν μερικά σημεία του σώματος. Έχει σώμα σφαιρικό με τρεις ομάδες από δύο αυλακώσεις η καθεμία, στο πάνω μέρος του σώματος, επάλληλες. Στη βάση του λαιμού περιφερειακό πλαστικό δαχτυλίδι. Ο λαιμός είναι ψηλός και στενός με δύο περιφερειακές αυλακώσεις κοντά στο χείλος, το οποίο έχει τη μορφή πλαστικού λοξότμητου δαχτυλιδιού. Η λαβή, που σχηματίζει σχεδόν ορθή γωνία με τον ώμο, είναι ταινιωτή με δύο ρηχές αυλακώσεις στη ράχη της. Επίχρισμα καστανό-μαύρο. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,21, διάμ. χείλους 0,048μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1741 (Σχέδ.18 Πίν.13β). Το μεγαλύτερο τμήμα μεγαρικού σκύφου. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Βάση πολύ χαμηλή, δακτυλιόσχημη, σώμα σε σχήμα ημιτόμου και χείλος που κλίνει προς τα μέσα. Κάτω από το χείλος υπάρχει μια ζώνη που πλαισιώνεται από δύο πλαστικά λεπτά κορδόνια πάνω και κάτω και διακοσμείται με ανάγλυφα αβγά και λόγχες. Το υπόλοιπο κάτω τμήμα του σώματος έχει ανάγλυφα μακρόστενα φύλλα, ακτινωτά τοποθετημένα, που ξεκινούν από τη βάση. Φέρει κόκκινο επίχρισμα σε πολλά σημεία απολεπισμένο. Πηλός καστανοκόκκινος.
Ύψ. 0,065, διάμ. βάσης 0,04, διάμ. χείλους 0,117μ.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1742 (Σχέδ.18 Πίν.13γ). Μεγαρικός σκύφος, του οποίου λείπει τμήμα του σώματος και του χείλους. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Επίχρισμα καστανό. Βάση δισκόμορφη με ελαφρά κοίλη την κάτω επιφάνεια, πάνω στην οποία υπάρχει ανάγλυφος ρόδακας. Σώμα σε σχήμα ημιτόμου με χείλη ελαφρά στραμμένα προς τα μέσα. Κάτω από το χείλος ζώνη με ανάγλυφα αβγά και λόγχες. Την επιφάνεια του υπόλοιπου σώματος καλύπτουν μικρά, ανάγλυφα, λογχόσχημα φυλλάρια. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,069, διάμ. βάσης 0,042, διάμ. χείλους 0,109μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1743 (Σχέδ.23 Πίν.14α). Μυροδοχείο του οποίου λείπει τμήμα του λαιμού και το στόμιο. Άβαφο. Βάση με μορφή πλαστικού λοξότμητου δαχτυλιδιού, επίπεδη κάτω. Σώμα ατρακτόσχημο, λαιμός ψηλός και λεπτός. Πηλός καστανός. Ύψ. σωζ. 0,17, διάμ. βάσης 0,025μ.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1744 (Σχέδ.22 Πίν.14β). Μυροδοχείο ακέραιο, άβαφο. Βάση επίπεδη και πόδι ψηλό και λεπτό. Σώμα ατρακτόσχημο, λαιμός ψηλός και λεπτός και στόμιο με μορφή πλαστικού δαχτυλιδιού. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,21, διάμ. βάσης 0,027, διάμ. χείλους 0,032μ.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1745 (Πίν.14στ-ζ). Λύχνος μονόμυξος, μελαμβαφής, ακέραιος. Βάση κυλινδρική, κοίλη κάτω, σώμα σε μορφή εχίνου, δίσκος ελαφρά κοίλος με μεγάλη οπή πληρώσεως στο κέντρο. Μυκτήρας με χοντρό λαιμό και καμπύλη απόληξη. Στη μια πλευρά ψευδολαβή, «ωτίο». Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,03, μήκ. 0,098, πλ. 0,062, διάμ. βάσης 0,046μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.538, πίν.46, 20.
9. ΑΕ ΜΠΥ 2076 (Πίν.12α). Τέσσερα όστρακα μεγαρικού σκύφου. Όμοιος με τον ΑΕ ΜΠΥ 1738, πλην της ζώνης κάτω από το λαιμό, όπου αντί των αβγών με τις λόγχες υπάρχουν ρόδακες. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος και επίχρισμα καστανό.
10. ΑΕ ΜΠΥ 1793 (Σχέδ.21 Πίν.14γ). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο. Πόδι ψηλό και λεπτό, βάση μικρή και επίπεδη, λαιμός ψηλός και λεπτός με χείλος σε μορφή λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,19, διάμ. βάσης 0,02, διάμ. χείλους 0,03μ.
11. ΑΕ ΜΠΥ 1794 (Πίν.14δ). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο. Πόδι λεπτό με εγκοπή προς τη βάση. Σώμα επίμηκες, λαιμός ψηλός και χείλος σε μορφή λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Στον ώμο και στο μέσον του σώματος λεπτές περιφερειακές ταινίες με λευκό επίχρισμα (σώζονται μόνο τα ίχνη εξαιτίας της πυράς). Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,265, διάμ. βάσης 0,027μ.
12. ΑΕ ΜΠΥ 1795 (Πίν.14ε). Μυροδοχείο του οποίου λείπει ο λαιμός και το χείλος, καθώς και μέρος του σώματος, στο μέσον του οποίου σώζονται ίχνη περιφερειακής ταινίας από καστανό χρώμα. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. 0,165, διάμ. βάσης 0,028 μ.
13. ΑΕ ΜΠΥ 1796 (Πίν.14η). Μεγάλο τμήμα της βάσης και του σώματος λαγύνου. Βάση δισκόμορφη, κοίλη κάτω. Σώμα από δύο μέρη. Στο κάτω μέρος, προς τη βάση, φέρει περιφερειακά πλατιά πορτοκαλόχρωμη ταινία. Στον ώμο φέρει μια παρόμοια ταινία και δύο άλλες λεπτότερες. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. σωζ. 0,075, διάμ. βάσης 0,15μ. Παρόμοια: Hesperia IH, E 73, σ.405.
14. ΑΕ ΜΠΥ 2077 (Πίν.14θ). Λίθινη λίμα χρώματος βυσινί-κοκκινωπού. Στό μέσον φέρει επίμηκες βαθούλωμα για την τριβή των νυχιών. Μήκ. 0,034, πλ. 0,015, πάχ. 0,004μ.
15. Όστρακα λευκών λαγύνων που προέρχονται από τη βάση και τον ώμο (Πίν.15α-β). Πάνω στο λευκό βάθος διακρίνονται ανθέμια, μουσικά όργανα, ταινίες και κλαδιά αποδοσμένα με πορτοκαλί χρώμα.
Ταφική πυρά 6
Βρισκόταν ακριβώς δίπλα στην ταφική πυρά 5, με την οποία θα πρέπει να είναι σύγχρονη.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1746 (Σχέδ.25 Πίν.16α). Μυροδοχείο ακέραιο που συγκολλήθηκε από έξι κομμάτια. Πόδι ψηλό και λεπτό με βάση επίπεδη. Σώμα ατρακτόσχημο και λαιμός ψηλός και λεπτός με στόμιο σε μορφή πλαστικού δαχτυλιδιού. Άβαφο. Πηλός πορτοκαλέρυθρος. Ύψ. 0,175, διάμ. βάσης 0,023, διάμ. χείλους 0,031μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1792 (Σχέδ.23 Πίν.16β). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο. Πόδι ψηλό, με βάση επίπεδη και εγκοπή στο κάτω μέρος. Λαιμός ψηλός και λεπτός με χείλος σε μορφή λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Στον ώμο και στο μέσον περίπου του σώματος ίχνη από δύο περιφερειακές λεπτές ταινίες από λευκό χρώμα και μια τρίτη στο μέσον του ύψους του λαιμού. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,21, διάμ. βάσης 0,027, διάμ. χείλους 0,023μ.
Μισοκατεστραμμένη ανοιχτή ταφή δίπλα στη νότια μακριά πλευρά του κιβωτιόσχημου τάφου 4. Στην ταφή αυτή ανήκουν τρία μυροδοχεία, δύο λύχνοι, ένα πινάκιο, ένα σιδερένιο ξίφος και δύο κουμπιά από υαλόμαζα. Η ταφή μπορεί να χρονολογηθεί στο β' μισό του -2ου αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1671 (Πίν.16γ). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο, του οποίου λείπει τμήμα του λαιμού, το χείλος και τμήματα του σώματος. Πόδι ψηλό και λεπτό που κάτω πλαταίνει και διαμορφώνεται σε βάση-πέλμα, επίπεδη. Σώμα σχετικά λεπτό χωρίς ιδιαίτερη διόγκωση της κοιλιάς και ψηλός λαιμός. Σώζει σε πολλά σημεία καστανό επίχρισμα. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός κοκκινωπός.
Ύψ. 0,18, διάμ. βάσης 0,023μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1672 (Σχέδ.24 Πίν.16δ). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο, ακέραιο, με καστανό επίχρισμα απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Πόδι σχετικά κοντό και ιδιαίτερα λεπτό με βάση απλό πλάτυσμα. Σώμα ατρακτόσχημο με σχετικά διογκωμένη κοιλιά, λαιμός ψηλός με στόμιο σε σχήμα λοξότμητου δαχτυλιδιού. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,175, διάμ. βάσης 0,022, διάμ. χείλους 0,03μ.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1673 (Σχέδ.22 Πίν.16ε). Μυροδοχείο ατρακτόσχημο, ακέραιο, που σώζει καστανοκίτρινο επίχρισμα σε ορισμένα σημεία. Λαιμός ψηλός και λεπτός που καταλήγει σε στόμιο που έχει σχήμα λοξότμητου δακτυλιδιού. Το σώμα, στενό και επίμηκες, κατεβαίνει ομαλά προς το χαμηλό, λεπτό πόδι που κάτω διαμορφώνεται σε βάση οριζόντια έδραση. Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,223, διάμ. βάσης 0,024, διάμ. χείλους 0,032μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1674 (Πίν.17α-β). Πινάκιο ρηχό, ακέραιο, με μαύρο επίχρισμα απολεπισμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος. Η βάση, χωρίς να προεξέχει ιδιαίτερα, περιβάλλεται από βαθιά αυλάκωση. Το σώμα, σε κατατομή, έχει ενιαία γραμμή μέχρι το χείλος που στρογγυλεύει σαν ένα δαχτυλίδι κυκλικής διατομής. Στον πυθμένα δύο ομόκεντροι εγχάρακτοι κύκλοι, που θα πρέπει να ήταν «γραμμένοι» με λευκό επίθετο χρώμα. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,02, διάμ. βάσης 0,05, διάμ. χείλους 0,14μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1677 (Σχέδ.14 Πίν.16η-θ). Λύχνος μονόμυξος, μελαμβαφής, ακέραιος. Σώμα σε σχήμα πιεσμένου εχίνου. Η περιφέρεια του δίσκου διαμορφώνεται σε λεπτό πλαστικό δακτυλίδι. Στο κέντρο του δίσκου μεγάλη οπή πληρώσεως. Μυκτήρας με σχετικά χοντρό λαιμό και καμπύλη απόληξη. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,029, μήκ. 0,09, πλ. 0,061, διάμ. βάσης 0,04μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.538, σ.132, πίν.20, 46.
7. Δύο κουμπιά από υαλόμαζα. Έχουν μορφή σχεδόν ημισφαιρική (εχίνου). Το ένα από λευκή-γαλάζια υαλόμαζα και το άλλο χρώματος μελί (Πίν.18α).
Ταφή 8
Ανοιχτή ταφή σχεδόν διαλυμένη από την άροση και τις ρίζες των θάμνων, καθώς βρισκόταν σε πολύ μικρό βάθος. Διασώθηκαν τα περισσότερα από τα οστά του σκελετού και μερικά κτερίσματα που δίνουν μια χρονολόγηση της ταφής στο τελευταίο τέταρτο του -1ου αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1678 (Σχέδ.30 Πίν.18β). Πινάκιο ερυθροβαφές, ακέραιο, απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Η βάση είναι δακτυλιόσχημη, κοίλη στο κάτω μέρος, όπου βρίσκεται εγχάρακτα αποδοσμένο το γράμμα Α. Στον πυθμένα τρεις ομόκεντροι, εγχάρακτοι κύκλοι. Τα τοιχώματα, σε κατατομή, έχουν μορφή συνεχούς καμπύλης γραμμής και το χείλος στρέφεται ελαφρά προς τα μέσα. Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,032, διάμ. βάσης 0,14, διάμ. χείλους 0,225μ. Παρόμοια: Samaria-Sebaste III, σ.314, D171, εικ.73, 12.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1679 (Σχέδ.31 Πίν.17γ-δ). Πινάκιο ερυθροβαφές, από το οποίο λείπουν τμήματα του πυθμένα και του χείλους. Η βάση, δακτυλιόσχημη, φέρει στην κάτω κοίλη επιφάνεια εγχάρακτη σπείρα και το γράμμα Τ. Τα τοιχώματα ανεβαίνουν λίγο λοξά και ενώνονται με τον πυθμένα σχηματίζοντας αμβλεία γωνία. Εξωτερικά τα τοιχώματα φέρουν περιφερειακά πυκνές γραμμές ζιγκ-ζαγκ. Στον πυθμένα, εσωτερικά, εγχάρακτος κύκλος. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,03, διάμ. βάσης 0,091, διάμ. χείλους 0,165μ.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1675 (Πίν.17ε-στ). Πινάκιο ερυθροβαφές, απολεπισμένο, του οποίου λείπουν τμήματα του χείλους. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω, με εγχάρακτα τα γράμματα ΛΕ. Ο πυθμένας επίπεδος, με έναν εγχάρακτο κύκλο γύρω από το κέντρο. Τα χείλη στρέφονται ελαφρά προς τα έξω. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,02, διάμ. βάσης 0,075, διάμ. χείλους 0,143μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1681 (Σχέδ.26 Πίν.20α). Μυροδοχείο άβαφο, από το οποίο λείπει τμήμα του λαιμού και το στόμιο. Πόδι κοντό και χοντρό και βάση αρκετά πλατιά, κωνική, επίπεδη κάτω. Σώμα σφαιρικό. Πηλός γκριζοκίτρινος. Ύψ. 0,14, διάμ. βάσης 0,037μ.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1682 (Σχέδ.17 Πίν.18 γ-δ). Λύχνος μονόμυξος με μαύρο επίχρισμα. Η βάση έχει σχήμα ωοειδές. Το σώμα, αμφικωνικό, στον πάνω κώνο φέρει ανάγλυφη διακόσμηση από μια σειρά τρίφυλλων κοσμημάτων και πιο πάνω μια άλλη σειρά από τρίφυλλα κοσμήματα και κουκκίδες. Ο δίσκος, κοίλος, φέρει στο κέντρο οπή πληρώσεως γύρω από την οποία, σε κανονικά διαστήματα, υπάρχουν άλλες τρεις μικρότερες οπές. Η λαβή, κάθετη και πλατιά, φέρει στη ράχη δύο αυλακώσεις. Ο μυκτήρας έχει τριγωνική απόληξη και ωοειδή οπή. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,041, μήκ. 0,13, πλ. 0,063, διάμ. βάσης 0,038μ. Παρόμοια: Broneer, Corinth IV, 2, Type XIX, Agora IV, αριθ.649-654, σ.188, πίν.49, Kerameikos XI, αριθ.611-612, σ.97, πίν.88, Samaria-Sebaste III, D 192, εικ.87, Hesperia 43 (1974), αριθ.42, σ.30, πίν.7.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1684 (Πίν.18ζ-θ). Λύχνος μονόμυξος με καστανόμαυρο επίχρισμα, απολεπισμένο. Λείπει η λαβή, που ήταν κάθετη. Σώμα σφαιρικό με βάση απλό πλάτυσμα. Γύρω από την οπή πληρώσεως φέρει κολάρο. Μυκτήρας με χοντρό λαιμό και μεγάλη ωοειδή οπή. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,045, μήκ. 0,087, πλ. 0,05, διάμ. βάσης 0,037μ. Παρόμοια: πρβλ. ΑΕ ΜΠΥ 1667.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1685 (Πίν.18θ-ι). Λύχνος μονόμυξος, άβαφος. Λείπει η λαβή, τμήμα του σώματος και του χείλους. Η βάση είναι απλό πλάτυσμα. Το σώμα είναι σφαιρικό και ο δίσκος, σχεδόν ανύπαρκτος, αντικαθίσταται με πολύ μεγάλη οπή πληρώσεως, στόμιο με κολάρο. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. 0,039, μήκ. 0,08, πλ. 0,068, διάμ. βάσης 0,031μ.
9. ΑΕ ΜΠΥ 1689 (Πίν.19β). Κύπελλο που σώζεται περίπου κατά το ήμισυ. Άβαφο, με σώμα σφαιρικό και μεγάλο, υπερυψωμένο χείλος που ξεχωρίζει από το υπόλοιπο σώμα και στρέφεται προς τα μέσα. Η βάση απλό πλάτυσμα. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,09, διάμ. βάσης 0,047, διάμ. χείλους 0,076μ.
10. ΑΕ ΜΠΥ 1692 (Πίν.19γ). Λάγυνος. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω, σώμα σφαιρικό, λίγο πιεσμένο. Ο λαιμός είναι λεπτός και ψηλός και το στόμιο με χείλος κυκλικής σχεδόν διατομής, που στρέφεται ελαφρά προς τα έξω. Η λαβή, που ξεκινά κάτω από το χείλος και καταλήγει στον ώμο του αγγείου, σχηματίζει ορθή γωνία. Εξωτερικά φέρει κατστανοκόκκινο επίχρισμα. Πηλός καστανοκόκκινος. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια και λείπουν τμήματα του σώματος. Ύψ. 0,09, διάμ. βάσης 0,047, διάμ. χείλους 0,076μ. Παρόμοια: Agora V, F 45, σ.15, πίν.1.
12. Σιδερένιο μαχαίρι (Πίν.19ε). Μήκ. σωζ. 0,09μ. Παρόμοια: Corinth XII, αριθ.1567-1570, πίν.93, σ.203.
13. Σιδερένιο μαχαίρι (Πίν.19στ). Μήκ. σωζ. 0,075μ. Παρόμοια: βλ. αριθ. Κατ.12.
14. Δύο σιδερένια μαχαίρια (Πίν.19ζ). Μήκ. σωζ. 0,11 μ. Παρόμοια: βλ. αριθ. Κατ.12 και 13.
15. Τμήμα στλεγγίδας και κυκλικό σιδερένιο αντικείμενο άγνωστης χρήσης (Πίν.19 δ).
16. Σιδερένια λαβίδα (Πίν.19η). Αποτελείται από δύο μακριά στελέχη κυκλικής διατομής, τα οποία στο πάνω μέρος ενώνονται χιαστί με ένα καρφί και κάπως πλαταίνουν για να δημιουργηθούν τα δύο τμήματα της λαβίδας. Μήκ. 0,185μ. Παρόμοια: Corinth XII, αριθ.1444, σ.90, πίν.87.
Τάφος 9
Ο τάφος αυτός μαζί με τους 12 και 13 αποτελούσαν μια τριάδα κιβωτιόσχημων τάφων (Πίν.20δ), που όχι μόνο βρίσκονταν ο ένας κοντά στον άλλο, αλλά είχαν κοινές πλευρές. Ο τάφος 12 βρισκόταν στο μέσον και οι άλλοι δύο τον πλαισίωναν. Ουσιαστικά όμως μόνο αυτός είχε δικές του τις τέσσερις πλευρές. Για την κατασκευή των άλλων δύο χρησιμοποιήθηκαν οι μακριές πλευρές του τάφου 12, δηλαδή προστέθηκαν δύο Π.
Ο τάφος 9 βρισκόταν στη βόρεια πλευρά του τάφου 12, είχε προσανατολισμό Α.-Δ. και οι πλευρές του αποτελούνταν από μονολιθικές πλάκες, ενώ καλυπτόταν από τρεις μεγάλες και στα σημεία, όπου στη δυτική πλευρά η ακατέργαστη καλυπτήρια πλάκα άφηνε κενά, είχαν τοποθετηθεί μικρότεροι αργοί λίθοι για το φράξιμο των κενών αυτών (Σχέδ.2). Τα οστά του μοναδικού νεκρού που περιείχε ο τάφος επισημάνθηκαν αρκετά βαθιά και ήταν αποσαθρωμένα, αλλά ο νεκρός ήταν κτερισμένος με αρκετά αγγεία. Περισυλλέχτηκαν πέντε μυροδοχεία (1720, 1721, 1722, 1723, 1735), δύο πινάκια (1724, 1725), μία πυξίδα (1726), ένας άωτος σκύφος (1727), ένας αρυτήρας (1728), πέντε λύχνοι (1729, 1730, 1731, 1733, 1734), ένα θραύσμα πήλινου ειδωλίου και διάφορα σιδερένια μικροαντικείμενα. Ο τάφος, με βάση τα δεδομένα των αγγείων, θα πρέπει να χρονολογηθεί στο τέλος του 2ου-αρχές του -1ου αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1720 (Σχέδ.2Γ Πίν.20β). Μυροδοχείο του οποίου λείπουν μικρά τμήματα του σώματος. Βάση δακτυλιόσχημη επίπεδη και πόδι σχετικά κοντό. Σώμα μάλλον χοντρό, ατρακτόσχημο, ο λαιμός πολύ λεπτός και το στόμιο σε μορφή λοξότμητου δαχτυλιδιού προς τα έξω. Πάνω στον ώμο φέρει δύο παράλληλες κυκλικές γραμμές χρώματος κίτρινου, και μια τρίτη στο μέσον του ύψους του λαιμού. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,153, διάμ. βάσης 0,027, διάμ. χείλους 0,029μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1721 (Σχέδ.25 Πίν.20γ). Μυροδοχείο άβαφο, ακέραιο. Βάση επίπεδη, πόδι κοντό και λεπτό και σώμα ατρακτόσχημο. Ο λαιμός είναι λεπτός και το χείλος σε μορφή λοξότμητου πλαστικού δαχτυλιδιού. Στο χείλος και στην εσωτερική επιφάνεια του στομίου φέρει μαύρο επίχρισμα. Πηλός καστανωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,133, διάμ. βάσης 0,028, διάμ. χείλους 0,025μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1723 (Σχέδ.26 Πίν.21β). Μυροδοχείο ακέραιο. Σώμα απιόσχημο προς το σφαιρικό και βάση απλό πλάτυσμα στο κάτω μέρος του σώματος, χωρίς πόδι. Λαιμός ψηλός και λεπτός με χείλος δακτυλιόσχημο. Κόκκινο επίχρισμα μόνο στο χείλος και το λαιμό. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,109, διάμ. βάσης 0,024, διάμ. χείλους 0,025μ.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1724 (Πίν.21δ). Βαθύ πινάκιο, ακέραιο. Βάση δακτυλιόσχημη και σώμα σε σχήμα ανεστραμμένου κώνου. Το χείλος-περίδρομος έχει καμπύλη διατομή, στρέφεται προς τα μέσα έντονα και στο σημείο που ενώνεται με τα τοιχώματα σχηματίζει οξεία γωνία. Στην εσωτερική επιφάνεια και στα χείλη φέρει μαύρο γάνωμα. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,029, διάμ. βάσης 0,049, διάμ. χείλους 0,116μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1725 (Πίν.21γ). Βαθύ πινάκιο, ακέραιο, με επίχρισμα κόκκινο-καστανό. Βάση σχετικά μικρή, που αποτελείται από δύο επάλληλους δίσκους, κοίλη κάτω. Σώμα σε μορφή ανεστραμμένου κώνου σε δύο επίπεδα. Το επίχρισμα απολεπισμένο στο μεγαλύτερο μέρος του σώματος. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,035, διάμ. βάσης 0,039, διάμ. χείλους 0,115μ.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1726 (Πίν.21ε). Μελαμβαφής πυξίδα. Βάση πλατιά σε σχήμα εχίνου, κοίλη κάτω. Σώμα κυλινδρικό με πλαστικό δαχτυλίδι γύρω και κάτω από το χείλος για τη στήριξη του πώματος. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,42, διάμ. βάσης 0,068, διάμ. χείλους 0,047 μ. Παρόμοια: Agora XII, αριθ. 1308-1312, σ.177-178, πίν.43, Olynthus V, σ.235, πίν.180, Hesperia IX (1940), σ.495, εικ.234, αριθ.19.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1727 (Σχέδ.10 Πίν.21ζ). Σκύφος άωτος, ακέραιος. Λείπουν μόνο πολύ μικρά τμήματα του χείλους. Επίχρισμα καστανοκόκκινο. Σώμα σχεδόν σφαιρικό, μοιάζει με πολύ φουσκωτό εχίνο. Βάση επίπεδη, απλό πλάτυσμα. Χείλος ψηλό, στρέφεται προς τα μέσα και αρθρώνεται με σαφήνεια με το υπόλοιπο σώμα. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,068, διάμ. βάσης 0,044, διάμ. χείλους 0,089μ.
9. ΑΕ ΜΠΥ 1728 (Σχέδ.3 Πίν.21η). Κύπελλο-αρυτήρας, καστανόβαφος, εκτός από τη βάση και μικρό τμήμα στο κάτω μέρος του σώματος. Σώμα σχεδόν σφαιρικό με επίπεδη έδραση, ελαφρά κοίλη κάτω. Το χείλος στρέφεται προς τα έξω. Λαβή λεπτή, ταινιωτή. Λείπουν μικρά τμήματα του χείλους. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,07, διάμ. βάσης 0.041, διάμ. χείλους 0,065μ.
11. ΑΕ ΜΠΥ 1730 (Σχέδ.14 Πίν.22γ-δ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με σκούρο καστανό επίχρισμα. Έδραση επίπεδη. Σώμα από δύο μέρη, από τα οποία το πάνω, μεγαλύτερο. Δίσκος με αυλακωτή περιφέρεια και μεγάλη οπή πληρώσεως που καταλαμβάνει σχεδόν όλο τον κύκλο του δίσκου. Μυκτήρας με καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Πηλός καστανωπός. Ύψ. 0,031, μήκ. 0,082, πλ. 0,054, διάμ. βάσης 0,036 μ. Παρόμοια: Délos XXVI, αριθ.154, σ.23, πίν.3 και Β.
12. ΑΕ ΜΠΥ 1731 (Σχέδ.15 Πίν.22ε-στ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με καστανέρυθρο επίχρισμα απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Βάση πολύ χαμηλή, ελαφρά κοίλη κάτω. Σώμα ενιαίο, στρογγυλό και πάνω μεγάλη οπή πληρώσεως με αυλάκι γύρω της. Μυκτήρας με χοντρό λαιμό, κοντός, με πλατιά, καμπύλη απόληξη και κυκλική οπή. Πηλός καστανωπός. Ύψ. 0,03, μήκ. 0,076, πλ. 0,052, διάμ. βάσης 0,033μ. Παρόμοια: Corinth IV, 2, αριθ.154, 163, πίν.IV, Agora IV, αριθ.516, σ.124, πίν.19 και 45, Délos XXVI, αριθ.275, σ.26, πίν.5.
13. ΑΕ ΜΠΥ 1733 (Σχέδ.14 Πίν.22ζ-η). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με επίχρισμα καστανέρυθρο ως μαύρο. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Σώμα από δύο μέρη, από τα οποία το πάνω είναι σχεδόν επίπεδο. Στο κέντρο φέρει οπή πληρώσεως και γύρω από αυτή αυλάκωση. Μυκτήρας με πολύ χοντρό λαιμό, με καμπύλη απόληξη και μικρή, ωοειδή οπή. Στη μία πλευρά ψευδολαβή. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,029, μήκ. 0,092, πλ. 0,075, διάμ. βάσης 0,052 μ. Παρόμοια: Délos XXVI, αριθ.140, σ.23, πίν.2 και Β.
15. ΑΕ ΜΠΥ 1736 (Πίν.21 στ). Τμήμα πήλινου ειδωλίου που σώζει ανάγλυφες πτυχές ενδύματος. Πιθανώς ανήκει στο κάτω μέρος της μορφής που παρίστανε. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,062, πλ. 0,043μ.
16. ΑΕ ΜΠΥ 2079 (Πίν.23β). Μεγάλη χάλκινη εφηλίδα με οπή στο κέντρο. Έχει σχήμα σχεδόν ημισφαιρικό. Διάμ. 0,047, ύψ. 0,016μ.
17. Σιδερένιο μαχαίρι (Πίν.23γ). Σωζ. μήκ. 0,075μ.
18. Σιδερένιο μαχαίρι (Πίν.23δ). Σωζ. μήκ. 0,085μ.
19. Λαβή σιδερένιας στλεγγίδας (Πίν.23 στ). Σωζ. μήκ. 0,075μ.
20. Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας που σώζει τη λαβή και μέρος του καμπύλου στελέχους (Πίν.23ε). Σωζ. μήκ. 0,16μ.
21. Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας που σώζει το καμπύλο στέλεχος (Πίν.23ζ). Σωζ. μήκ. 0,13μ.
Μικρός κιβωτιόσχημος τάφος (Σχέδ.2). Οι δύο μακριές και η δυτική στενή πλευρά αποτελούνται από λεπτές λίθινες πλάκες κάθετα τοποθετημένες, ενώ η ανατολική και εν μέρει η νότια μακριά από κομμάτια κεραμιδιών τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο. Ο μισός τάφος καλυπτόταν με ένα μεγάλο κομμάτι λακωνικού στρωτήρα και με μια λεπτή, ακανόνιστου σχήματος πώρινη πλάκα ο υπόλοιπος μισός (Πίν.24γ). Στο εσωτερικό του διαπιστώθηκε παιδική ταφή (Πίν.24δ). Από το σκελετό του νεκρού βρέθηκαν λίγα μικρά οστά και μαζί μια πυξίδα με κάθετες λαβές (1747) και ένας αρυτήρας (1748). Η ταφή θα πρέπει να χρονολογείται στο τέλος του -4ου αι., ο τάφος δηλαδή είναι σύγχρονος με τον κιβωτιόσχημο τάφο 4 και με την ταφή Γ, που βρέθηκε στο κατώτερο στρώμα του.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1747 (Σχέδ.32 Πίν.25γ). Λεβητοειδής πυξίδα, της οποίας λείπει η μία λαβή. Βάση χαμηλή, σχεδόν κυλινδρική, κοίλη κάτω. Σώμα σφαιρικό που ξεχωρίζει με σαφήνεια από τον ώμο με μια ακμή. Οι κατακόρυφες λαβές ήταν ελαφρά διαγώνια τοποθετημένες πάνω στον ώμο. Εκτός από τη βάση και το κάτω μέρος του σώματος η υπόλοιπη επιφάνεια καλύπτεται με καστανόμαυρο επίχρισμα. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,095, διάμ. βάσης 0,052, διάμ. χείλους 0,073μ. Παρόμοια: Agora XII, αριθ.1528-1529, σ.195-196, πίν.67, Δρούγου- Τουράτσογλου, Π1222, σ.159, πίν.7.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1748 (Πίν.25δ). Αρυτήρας που συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια, άβαφος. Σώμα σφαιρικό, χωρίς ιδιαίτερη βάση και χείλη σχεδόν κάθετα. Λαβή μικρή, ταινιωτή. Λείπουν τμήματα του χείλους και του σώματος. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,055, διάμ. χείλους 0,053 μ. Παρόμοια: Agora XIII, 2, αριθ.1403, σ.334, πίν.45, Corinth VII, 3, αριθ. 649, σ.121, πίν.61, Hesperia XX (1951), πίν.52, αριθ.9-10, Hesperia LΙΙΙ (1974), πίν.33, σ. 236, αριθ.50.
Σε επαφή, σχεδόν, με τη βορειοδυτική γωνία του κιβωτιόσχημου τάφου 9 βρισκόταν μια υδρία, σχεδόν επιφανειακά στο σημερινό επίπεδο του εδάφους (Πίν.24α). Η υδρία περιείχε καμένα οστά και μαζί δύο χρυσές δανάκες. Το αγγείο, μετά τη συγκόλλησή του, αποκαταστάθηκε σχεδόν ολόκληρο (Πίν.24β). Έχει σώμα αρκετά ευρύ και στον ώμο φέρει διακόσμηση από μια παχιά γραμμή ζιγκ-ζαγκ που πλαισιώνεται πάνω και κάτω από δύο ταινίες σε καστανό χρώμα. Ο λαιμός, κυλινδρικός και ψηλός, απολήγει σε χείλος έντονα στραμμένο προς τα έξω.
Δανάκες
1. ΑΕ ΜΠΥ 2080 (Πίν.25α). Χρυσή δανάκη από νόμισμα Σικυωνίων5. Φέρει παράσταση με περιστέρι που πετά προς τα αριστερά. Στην περιφέρεια κοκκίδωση.
2. ΑΕ ΜΠΥ 2081 (Πίν.25β). Χρυσή δανάκη από νόμισμα Σικυωνίων. Παριστάνεται περιστέρι να πετά προς τα αριστερά. Στο πάνω μέρος επιγραφή ΟΛΥΜΠΙΑ και στο πεδίο γράμματα ΑΔ που επί τα λαιά είναι η κατάληξη ΔΑ. Δηλαδή η επιγραφή είναι ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ6.
Ο ίδιος ακριβώς τύπος συναντάται σε νόμισμα Σικυωνίων που χρονολογείται περίπου στα -160/50 -146 7. Η κοκκίδωση ωστόσο στην περιφέρεια, αρκετά περίτεχνη, είναι δείγμα ότι οι δανάκες χρονολογούνται αρκετά μεταγενέστερα, ίσως στον -1ο αι.
Τάφος 12
Κιβωτιόσχημος τάφος που βρισκόταν ανάμεσα στους 9 και 13 και είχε κοινές με αυτούς τις δύο μακριές του πλευρές, οι οποίες αποτελούνταν από μεγάλες, καλά δουλεμένες πλάκες (Πίν.25ε). Η νότια πλευρά του, αυτή που ήταν κοινή με τον Τ13, αποτελούνταν από δύο πλάκες, από τις οποίες η μία, σε δεύτερη χρήση, πριν αποτελούσε βάση στήλης, όπως δείχνει η μακρόστενη βάθυνση στο πάνω μέρος και το καλοδουλεμένο μέτωπο στη μια στενή πλευρά της, όπου έφερε επιγραφή, τώρα φθαρμένη. Σε ένα σημείο όπου η επιφάνεια διατηρείται καλύτερα, σώζονται τα γράμματα ΠΠΙ. Ωστόσο, από ότι φαίνεται, η πλάκα αυτή δεν ήταν από την αρχή προορισμένη για βάση στήλης. Αρχικά θα πρέπει να αποτελούσε κάποιο αρχιτεκτονικό μέλος που διαμορφώθηκε κατάλληλα με ένα λάξευμα στο πάνω μέρος για τη στήλη και το ενεπίγραφο μέτωπο. Ο τάφος καλυπτόταν με τρεις πλάκες, από τις οποίες η μία ήταν ορθογώνια, σχεδόν τετράγωνη, και οι άλλες δύο τραπεζοειδούς σχήματος με τη μία πλευρά ακανόνιστη.
Στο κάτω μέρος του τάφου αποκαλύφθηκε σκελετός νεκρού με το κρανίο τοποθετημένο στην ανατολική πλευρά (Πίν.26α). Στο στόμα του νεκρού βρέθηκε χάλκινο νόμισμα (2085), ενώ δίπλα στο κρανίο δύο άλλα νομίσματα χάλκινα (2084, 2086). Ένας μεγάλος αριθμός αγγείων αποτελούσε τα κτερίσματά του. Τρεις λάγυνοι (1696, 1697, 1698), ένας κάνθαρος (1709), δύο λυχνάρια (1714, 1715), δύο πινάκια (1710, 1711), τρεις σκύφοι (1705, 1706, 1707), ένας αμφορέας (1716), έξι μυροδοχεία (1700, 1701, 1702, 1703, 1704, 1699), και ενα πώμα αγγείου (1712). Για τη χρονολόγηση της ταφής αυτής (Δ), δυστυχώς δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα νομίσματα που συνόδευαν το νεκρό. Το ένα από αυτά, οβολός Σικυώνος, χρονολογείται στον -4ο αι., ενώ άλλα δύο, από τα οποία το ένα βρέθηκε στο στόμα του νεκρού, είναι νομίσματα Μεσσήνης με χρονολογία κοπής μετά το -280, αλλά φέρουν υστερόσημα: το ένα (2085), Ѧ και το άλλο (2086), Ă . Σύμφωνα λοιπόν με την κεραμική, η ταφή μπορεί να χρονολογηθεί στο α' τέταρτο του -1ου αι. Η πρώτη πάντως χρονολογικά ταφή του τάφου 12 είναι η ταφή Α. Τα οστά του νεκρού, μαζί με τα κτερίσματα, συγκεντρώθηκαν και ξανατοποθετήθηκαν στην ανατολική πλευρά του τάφου, αφού αυτός ξαναχρησιμοποιήθηκε για τον ενταφιασμό του νεκρού της ταφής Δ. Η πρώτη αυτή ταφή θα πρέπει να πραγματοποιήθηκε προς τα τέλη του -3ου αι.
Οι εγχυτρισμοί των καμένων οστών στην πρόχου-ταφή Γ και στο μολύβδινο λέβητα θα πρέπει να έγιναν μετά τον ενταφιασμό του νεκρού Δ, δηλαδή μετά το α' τέταρτο του -1ου αι.
1. ΑΕ ΜΠΥ 1713 (Πίν.27β-γ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, μελαμβαφής. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Σώμα στρογγυλό και στο πάνω μέρος μικρός δίσκος με αυλακώσεις στην περιφέρεια. Στη μία πλευρά ψευδολαβή. Μυκτήρας με πολύ χοντρό λαιμό και στενή, καμπύλη απόληξη με μικρή οπή. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,031, μήκ. 0,088, πλ. 0,039, διάμ. βάσης 0,062μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1718 (Σχέδ.14 Πίν.27δ-ε). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με μαύρο γάνωμα. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Σώμα από δύο μέρη και δίσκος κοίλος με μεγάλη οπή πληρώσεως. Μυκτήρας με χοντρό λαιμό, καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,028, μήκ. 0,098, πλ. 0,065, διάμ. βάσης 0,043μ.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1719 (Πίν.27στ-ζ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, άβαφος. Λείπει η λαβή, από την οποία σώζεται η απόληξή της στον ώμο του λύχνου. Βάση δακτυλιόσχημη, σώμα από δύο μέρη. Δίσκος μικρός με αυλάκι στην περιφέρεια, το οποίο συνεχίζεται μέχρι την οπή του μυκτήρα. Στο πάνω μέρος του σώματος και γύρω από το δίσκο ακτινωτά, έκτυπα κοσμήματα. Μυκτήρας με ωοειδή απόληξη και οπή με ίχνη φωτιάς. Κατασκευάστηκε με μήτρα. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,032, μήκ. 0,101, πλ. 0,072, διάμ. βάσης 0,04 μ. Παρόμοια: Agora IV, αριθ.583, πίν.47, αριθ. 585, πίν.47.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1717 (Πίν.28β). Μόνωτο κύπελλο, άβαφο, ακέραιο. Βάση επίπεδη, απλό πλάτυσμα. Σώμα αμφικωνικό και χείλη ψηλά, στραμμένα προς τα μέσα. Λαβή ταινιωτή με αυλάκωση στη ράχη. Πηλός κοκκινωπός με μίκκα. Ύψ. 0,08, διάμ. βάσης 0,048, διάμ. χείλους 0,059μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 2082 (Πίν.27α). Το κάτω μέρος μικρού χάλκινου αγγείου, πιθανώς οινοχόης ή μυροδοχείου. Σώζεται το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, σχήματος σφαιρικού και η δισκόμορφη βάση του, ελαφρά κοίλη στο κάτω μέρος. Λείπουν ο λαιμός και το στόμιο. Σωζ. ύψ. 0,055, διάμ. βάσης 0,036μ.
7. Τμήμα του καμπύλου στελέχους σιδερένιας στλεγγίδας (Πίν.28γ).
Κτερίσματα ταφής Δ
1. ΑΕ ΜΠΥ 1696 (Σχέδ.9 Πίν.28δ). Λάγυνος ακέραιη με επίχρισμα σκούρο κόκκινο ως καστανό από το ψήσιμο(;) Σώμα σε σχήμα κόλουρου κώνου με μια τάση σφαιρικότητας. Βάση δακτυλιόσχημη, λαιμός ψηλός και στενός και στόμιο πλατύ και επίπεδο. Η λαβή, με δύο αυλακώσεις στη ράχη, ξεκινάει κάτω από το χείλος και, αφού σχηματίσει ορθή γωνία στο ύψος αυτό, καταλήγει στον ώμο. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,134, διάμ. βάσης 0,078, διάμ. χείλους 0,035μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1697 (Σχέδ.9 Πίν.28ε). Λάγυνος ερυθροβαφής, ακέραιη. Βάση χαμηλή, δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Το σώμα σφαιρικό και ο λαιμός ψηλός και στενός, καταλήγει σε στόμιο με λεπτά χείλη, που ανοίγουν ελαφρά προς τα έξω. Η λαβή με δύο αυλακώσεις στη ράχη, ξεκινά κάτω από το χείλος, κατευθύνεται οριζόντια με μια ελαφρά ανάταση και σχηματίζει οξεία γωνία για να καταλήξει κάθετα στον ώμο του αγγείου. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,139, διάμ. βάσης 0,059, διάμ. χείλους 0,026 μ. Παρόμοιο: Agora V, F45, σ.15, πίν.1.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1698 (Σχέδ.9·Πίν.28 στ). Λάγυνος ακέραιη με επίχρισμα καστανό ως μαύρο που έχει απολεπιστεί σε πολλά σημεία. Βάση σχετικά ψηλή, κωνική. Σώμα σφαιρικό. Λαιμός ψηλός με στόμιο πλατύ σε σχήμα πλαστικού λοξότμητου δαχτυλιδιού. Λαβή ταινιωτή με δύο αυλακώσεις στη ράχη. Είναι κάθετη στον ώμο και σχηματίζει οξεία γωνία στο σημείο στροφής προς το λαιμό. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,194, διάμ. βάσης 0,079, διάμ. χείλους 0,043 μ.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1700 (Σχέδ.24 Πίν.29β). Μυροδοχείο του οποίου λείπει τμήμα του λαιμού και το στόμιο. Βάση πολύ μικρή, επίπεδη, κωνική. Πόδι ψηλό, σώμα ατρακτόχημο. Επίχρισμα αραιό στο χρώμα του πηλού. Συγκολλήθηκε από δύο κομμάτια. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,16, διάμ. βάσης 0,027μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 1701 (Σχέδ.25 Πίν.29γ). Μυροδοχείο ακέραιο με γκριζοκάστανο επίχρισμα από αραιό πηλό. Βάση μικροσκοπική κωνική, πόδι λεπτό και ψηλό, σώμα ατρακτόσχημο με τονισμένο τον ώμο. Λαιμός ψηλός και χείλος στραμμένο προς τα έξω και κάτω. Πηλός γκριζοκίτρινος. Ύψ. 0,131, διάμ. βάσης 0,016, διάμ. χείλους 0,027 μ.
7. ΑΕ ΜΠΥ 1702 (Πίν.29δ). Μυροδοχείο ακέραιο, άβαφο. Πόδι σχετικά κοντό και χοντρό. Βάση επίπεδη. Σώμα σφαιρικό, λαιμός ψηλός με χείλος σε σχήμα πλαστικού λοξότμητου δαχτυλιδιού. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,141, διάμ. βάσης 0,026, διάμ. χείλους 0,032μ.
8. ΑΕ ΜΠΥ 1703 (Σχέδ.26 Πίν.28ζ). Μυροδοχείο ακέραιο, χωρίς πόδι, αλλά με βάση-πλάτυσμα στο κάτω μέρος του σώματος. Σώμα σφαιρικό. Λαιμός ψηλός και στόμιο σε σχήμα πλαστικού δαχτυλιδιού, κυκλικής διατομής. Το σώμα άβαφο, ενώ ο λαιμός και το στόμιο έχουν καστανό επίχρισμα. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,156, διάμ. βάσης 0,04, διάμ. χείλους 0,032μ.
9. ΑΕ ΜΠΥ 1704 (Σχέδ.26 Πίν.28η). Μυροδοχείο ακέραιο, χωρίς πόδι, με καστανοκίτρινο επίχρισμα. Σώμα σφαιρικό και βάση απλό πλάτυσμα. Λαιμός ψηλός και χείλος με μορφή πλαστικού λοξότμητου δαχτυλιδιού. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,113, διάμ. βάσης 0,022, διάμ. χείλους 0,029μ.
10. ΑΕ ΜΠ Y 1705 (Σχέδ.10 Πίν.29 ε). Σκύφος άωτος σε σχήμα ημιτόμου, του οποίου λείπει μικρό τμήμα του σώματος. Βάση απλό πλάτυσμα, ελαφρά κοίλη κάτω. Τα τοιχώματα είναι εξαιρετικά λεπτά και το χείλος έχει μορφή πλαστικού δαχτυλιδιού. Ανάγλυφη αγκαθωτή διακόσμηση καλύπτει όλη την εξωτερική επιφάνεια του σώματος. Φέρει μελανό επίχρισμα. Πηλός καστανός. Ύψ. 0,088, διάμ. βάσης 0,037, διάμ. χείλους 0,078μ. Παρόμοια: Tarsus I, αριθ.617-621, εικ.150, σ.189-190 (όπου θεωρούνται εισαγόμενα από τη Δύση γύρω στις αρχές του -1ου αι., σ.190), Agora V, F23, σ.13, πίν.1, Kerameikos IX, 403, 6, πίν.71, Μ. Marabini, Cosa, αριθ.79, 81, 82, σ.68, πίν.7, 8, 59, forms IV και VII, Kabiren-Heiligtum III, αριθ.603, σ.144, πίν.33, 53.
11. ΑΕ ΜΠΥ 1706 (Σχέδ.10 Πίν.29 στ). Σκύφος άωτος σε σχήμα ημιτόμου. Το σώμα στενεύει στο κάτω μέρος και καταλήγει σε βάση ελαφρά κοίλη κάτω. Χείλη όρθια, στραμμένα ελαφρά προς τα μέσα. Επίχρισμα γκρίζο-μελανό, τοιχώματα πολύ λεπτά. Ακέραιος. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,088, διάμ. βάσης 0,033 μ. Παρόμοια: Morel, La céramique campanienne, αριθ.17222 a4, σ.406, πίν.2, 203, Mayet, Céramique à parois fines, forme II-III, πίν. VII, Ampurias I, αριθ.29, σ.283, αριθ.23, σ.292, αριθ.27, αριθ.10-13, σ.297, 393.
12. ΑΕ ΜΠΥ 1707 (Σχέδ.10 Πίν.29 ζ). Σκύφος άωτος. Η βάση απλό πλάτυσμα, επίπεδη. Σώμα αμφικωνικό. Στο πάνω μέρος του σώματος φέρει βαθουλώματα διακοσμητικά, κυκλικά διευθετημένα και κατά κανονικά διαστήματα. Χείλος που ξεχωρίζει έντονα από το σώμα με μια βαθιά αυλάκωση, ψηλό, στραμμένο προς τα μέσα. Άβαφος. Ακέραιος, εκτός από ένα τμήμα του χείλους και του σώματος. Τοιχώματα εξαιρετικά λεπτά. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Πηλός κόκκινος. Ύψ. 0,098, διάμ. βάσης 0,04, διάμ. χείλους 0,077μ. Παρόμοια: Mayet, Céramique à parois fines, αριθ.81, forme VIA, σ.37, πίν.X.
13. ΑΕ ΜΠΥ 1709 (Σχέδ.7 Πίν.29η). Κάνθαρος ακέραιος. Η βάση, απλό πλάτυσμα στο κάτω μέρος του σώματος, επίπεδη. Σώμα σχεδόν σφαιρικό. Τα χείλη του αγγείου, ψηλά, τείνουν αρχικά προς τα έξω και στο πέρας στρέφονται ελαφρά προς τα μέσα. Οι λαβές, μικρές ταινιωτές, φέρουν στο πάνω μέρος πλαστικό έξαρμα. Έφερε μαύρο επίχρισμα που τώρα έχει απολεπιστεί κατά το μεγαλύτερο μέρος. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. 0,086, διάμ. βάσης 0,043, διάμ. χείλους 0,073μ. Παρόμοια: BCH 94 (1970), αριθ.61, 10, σ.478, εικ.110, 111, Ch. Williams- J. Machutosh- J. Fisher, Excavations at Corinth 1973, Hesperia XLIII (1974), αριθ. 44, σ.30, πίν.8.
15. ΑΕ ΜΠΥ 1711 (Σχέδ.31 Πίν.31δ-ε). Πινάκιο ερυθροβαφές, ακέραιο. Η βάση κοίλη κάτω, αποτελείται από τρία βαθμιδωτά επίπεδα, από τα οποία τα δύο έχουν μορφή δαχτυλιδιών και το τρίτο είναι η επιφάνεια του κεντρικού κύκλου της βάσης. Τα τοιχώματα κατευθύνονται προς τα έξω. Στον πυθμένα δύο διπλές εγχάρακτες περιφέρειες που ανάμεσά τους φέρουν εμπίεστες κουκκίδες. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,027, διάμ. βάσης 0,09, διάμ. χείλους 0,147μ.
16. ΑΕΜΠΥ 1712 (Πίν.31 στ). Πώμα αγγείου, πιθανώς πυξίδας ή αμφορέα, με κιτρινωπό επίχρισμα από καθαρό πηλό. Στο κέντρο πλαστικό έξαρμα-λαβή. Πηλός καστανοκόκκινος, ακάθαρτος. Διάμ. 0,101, πάχ. 0,012μ.
18. ΑΕ ΜΠΥ 1715 (Σχέδ.16 Πίν.30γ-δ). Λύχνος μονόμυξος, ακέραιος, με επίχρισμα γκρίζο-μαύρο. Βάση κυκλική, απλό πλάτυσμα. Σώμα από δύο άνισα μέρη. Η οπή πληρώσεως καταλαμβάνει όλο το δίσκο του λύχνου και γύρω της υπάρχει στενό αυλάκι. Μυκτήρας με χοντρό λαιμό, καμπύλη απόληξη και ωοειδή οπή. Λαβή όρθια, ταινιωτή, με αυλάκωση στη ράχη. Πηλός γκρίζος. Ύψ. 0,046, μήκ. 0,095, πλ. 0,055, διάμ. βάσης 0,036 μ. Παρόμοιο: Agora IV, αριθ. 516, σ.124, πίν.19, 45.
19. ΑΕ ΜΠΥ 1716 (Πίν.30ε). Αμφορέας με κιτρινωπό επίχρισμα, του οποίου λείπει η μία λαβή και τμήμα του σώματος. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω. Σώμα ωοειδές, λαιμός ψηλός και στενός. Το στόμιο πολύ ψηλό με χείλη που στρέφονται προς τα έξω. Λαβές ταινιωτές με δύο πολύ ρηχές αυλακώσεις στη ράχη. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,208, διάμ. βάσης 0,061, διάμ. χείλους 0,059μ.
20. ΑΕ ΜΠΥ 2083 (Πίν.30στ). Οστέινο στέλεχος, πιθανώς περόνη, με διακόσμηση στο πάνω μέρος από εγκοπές που σχηματίζουν επάλληλα δαχτυλίδια και ένα τμήμα με κατατομή κυματίου. Σωζ. μήκ. 0,082 μ. Παρόμοιο: BSA 44 (1949), από τον τάφο 20, σ.90, πίν.36, 5.
21. Σιδερένιο μαχαίρι (Πίν,30ζ). Σωζ. μήκ. 0,10μ. Παρόμοια: CorinthXII, αριθ.1567-1570, σ.203, πίν.93.
22. ΑΕ ΜΠΥ 2084 (Πίν.33α). Χάλκινο νόμισμα, οβολός Σικυώνος. Πρβλ. SNG Cop., αριθ.67. (Χρονολογία κοπής: -4ος αι.).
23. ΑΕ ΜΠΥ 2085 (Πίν.33β). Χάλκινο νόμισμα Μεσσήνης. Πρβλ. SNG Cop., αριθ.508 κ.ε. (Χρονολογία κοπής μετά το -280). Υστερόσημα: εμπρ. Ă , οπ. τρίποδας.
Από το στόμα του νεκρού της ταφής Δ.
24. ΑΕ ΜΠΥ 2086 (Πίν.33γ). Χάλκινο νόμισμα Μεσσήνης. Πρβλ. SNG Cop., αριθ.508 κ.ε. (Χρονολογία κοπής μετά το -280). Υστερόσημα: οπ. τρίποδας.
Είναι ο τρίτος τάφος που χτίστηκε δίπλα στον Τ12 και έχει τη βόρεια πλευρά του κοινή με αυτόν. Μια ορθογώνια πλάκα έφραζε την ανατολική πλευρά, μια πολύ λεπτή τη δυτική και τρεις άλλες πλάκες αποτελούσαν τη νότια. Η μία από τις πλάκες της νότιας πλευράς είναι σε δεύτερη χρήση. Φέρει στη μια στενή πλευρά διακόσμηση από αργό κυμάτιο και στη μεγάλη επιφάνεια, που βρισκόταν κάθετα τοποθετημένη, υπάρχει μακρόστενη βάθυνση, προφανώς για να δεχτεί κάποια μικρή στήλη. Στην όψη αυτής της βάσης υπάρχει ταινία που έφερε επιγραφή, από την οποία σώζονται τα γράμματα Α και X .Ο τάφος καλυπτόταν με τρεις πλάκες, από τις οποίες οι δύο είχαν ακανόνιστο σχήμα. Η τρίτη καλυπτήρια πλάκα, στην ανατολική πλευρά του τάφου, ήταν μία επιτύμβια στήλη που απέληγε σε αέτωμα. Ήταν από ντόπιο ασβεστόλιθο με δουλεμένη τη μια πλευρά, αλλά ακόσμητη. Η πίσω πλευρά ήταν μόλις ξεχοντρισμένη. Τόσο η ίδια κατασκευή των τριών αυτών τάφων, όσο και η χρονολόγηση των ταφών τους δείχνει ότι πρώτος κατασκευάστηκε ο τάφος 12, γύρο) στα τέλη του -3ου αι., προστέθηκε ο τάφος 9 στη βόρεια πλευρά του, στα τέλη του -2ου αι., και ακολούθησε ο τάφος 13, στη νότια πλευρά του τάφου 12, στις αρχές του -1ου αι.
Ο τάφος περιείχε ένα σκελετό (Πίν.32α), με το κρανίο στην ανατολική πλευρά. Στη μια πλευρά του νεκρού, κοντά στο δεξί του χέρι, βρέθηκαν δύο νομίσματα, ανάμεσα στις κνήμες του ένα μυροδοχείο (1755), ένα άλλο γυάλινο μυροδοχείο βρέθηκε ανάμεσα στα πέλματα, κοντά στο αριστερό πόδι ένα πινάκιο (1756), και στη νοτιοδυτική γωνία του τάφου ένα λυχνάρι (1757). Σύμφωνα με τα νομίσματα ο τάφος θα πρέπει να χρονολογηθεί μετά το +4, δηλαδή στις πρώτες δεκαετίες του +1ου αι., εφόσον το ένα από τα δύο νομίσματα είναι δηνάριο Αυγούστου και χρονολογείται στο -2/ +4 και μετά.
Ύψ. 0,112, διάμ. βάσης 0,035μ.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1755 (Σχέδ.26 Πίν.32β). Μυροδοχείο. Λείπει ο λαιμός και το στόμιο, Βάση δισκόμορφη, ελαφρά κοίλη στο κάτω μέρος, πόδι χαμηλό και σώμα σφαιρικό με ίχνη τροχού. Άβαφο. Πηλός καστανοκίτρινος.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1756 (Πίν.32γ). Πινάκιο ερυθροβαφές, ακέραιο, απολεπισμένο σε πολλά σημεία. Βάση δακτυλιόσχημη με κοίλη την κάτω επιφάνεια, που διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, με εγχάρακτο κύκλο στο κέντρο και μέσα σ' αυτόν εγχάρακτο σταυρό ή το γράμμα X. Σώμα από δύο μέρη, το κάτω μέρος ελαφρά λοξό και το πάνω σχεδόν κάθετο με εγχάρακτες γραμμές λοξά διευθετημένες. Πυθμένας επίπεδος. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,032, διάμ. βάσης 0,085, διάμ. χείλους 0,158μ.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1757 (Σχέδ.16- Πίν.32ε-στ). Λύχνος μονόμυξος με μία κατακόρυφη, ταινιωτή λαβή. Βάση δισκόμορφη, μόλις διαμορφωμένη, σχεδόν απλό πλάτυσμα. Σώμα ενιαίο, σφαιρικό. Ο δίσκος-στόμιο έχει μεγάλη οπή πληρώσεως και περιβάλλεται από πλαστικό δαχτυλίδι-περιχείλωμα. Μυκτήρας επιμήκης και σχετικά λεπτός, με μεγάλη ελλειψοειδή οπή. Επίχρισμα καστανό-μαύρο, απολεπισμένο. Στην οπή του μυκτήρα ίχνη φωτιάς. Πηλός καστανοκίτρινος. Ύψ. 0,054, διάμ. βάσης 0,032, μήκ. 0,11, πλ. 0,053μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 2087 (Πίν.32δ). Γυάλινο μυροδοχείο. Βάση απλό πλάτυσμα, σώμα σφαιρικό, λαιμός λεπτός και ψηλός. Φέρει λευκό επίχρισμα επίθετο και διακόσμηση από χρυσές, λεπτές ταινίες που σχηματίζουν ομόρροπες καμπύλες, οι οποίες κατευθύνονται προς το λαιμό. Σωζ. ύψ. 0.113μ.
Εμπρ: σε κύκλο με κουκκίδες, πλοίο προς τα αριστερά. Επί του πεδίου πάνω επιγραφή ΑΝ και κάτω III. VIR. R.Ρ. Οπ. σε κύκλο με κουκκίδες λάβαρα και αετός, κάτω δυσανάγνωστα τα γράμματα UCXVI. Πρβλ. Η. Mattingly, Roman Coins, πίν.XX, 18, Crawford, RRC, αριθ.544/31, BMC II, σ.529, αριθ.211, -32/ -31.
6. ΑΕ ΜΠΥ 2088 (Πίν.33ε). Δηνάριο Αυγούστου, επάργυρο. Πρβλ. RICI2 (1984), σ.55, αριθ.207, -2ος αι/ +4ος αι. και μετά.
Τάφος 14
Μικρός κιβωτιόσχημος τάφος από ακατέργαστους λίθους, καλυμμένος με μία πλάκα, ακτέριστος. (Σχέδ.2 Πίν.34α).
Κεραμοσκεπής, ακτέριστος. Ο μισοκατεστραμμένος, από την άροση, σκελετός του νεκρού βρέθηκε με το κεφάλι ανατολικά, τοποθετημένος πάνω σε μεγάλο λακωνικό στρωτήρα ως είδος φερέτρου. Από τα κομμάτια κεραμιδιών που βρέθηκαν πάνω του, συμπεραίνουμε ότι ο νεκρός σκεπάστηκε με έναν άλλο λακωνικό στρωτήρα και γύρω-γύρω τοποθετήθηκαν μικροί λίθοι.
Τάφος 16
Ανακομιδή που επισημάνθηκε ακριβώς δίπλα στη νότια πλευρά του τάφου 4. Τα συγκεντρωμένα οστά ήταν σκεπασμένα με μια μικρή επιτύμβια πλάκα από ντόπιο ασβεστόλιθο με αέτωμα (Πίν.34 β). Η ανακομιδή, αναμφισβήτητα, έγινε σε νεκρό που ήταν ενταφιασμένος στον τάφο 4, αφού ένα κομμάτι μεγαρικού σκύφου, που συνόδευε τα οστά, κόλλησε με ένα άλλο παρόμοιο κομμάτι που βρέθηκε μέσα στον τάφο (1787). Η ταφή χρονολογείται με πιθανότητα στο β' μισό του -2ου αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1787 (Πίν.35α). Τμήματα μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος υπάρχει ζώνη με ρόδακες κι αμέσως κάτω από αυτή μια άλλη με ρόμβους και κουκκίδες. Το υπόλοιπο σώμα καλύπτεται με μικρούς ανάγλυφους ρόμβους που φέρουν από μία εμπίεστη κουκκίδα. Σε ολόκληρη την επιφάνεια φέρει κόκκινο επίχρισμα. Πηλός κοκκινωπός-πορτοκαλόχρωμος. Σωζ. ύψ. 0,065 μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 2089 (Πίν.35β). Επτά όστρακα μεγαρικού σκύφου. Στην πάνω ζώνη, κάτω από το χείλος, έφερε ανάγλυφα ιωνικά αβγά κι ανάμεσα, αντί για τα λογχοειδή φύλλα, στριφτά κορδόνια. Το κάτω μέρος του αγγείου διακοσμούσαν μεγάλα επιμήκη φύλλα κι ανάμεσά τους σειρές από κουκκίδες. Πηλός πορτοκαλέρυθρος. Παρόμοια: Tarsus I, αριθ.163-164, σ.223, εικ.130, Eretria II, αριθ.15, σ.64, πίν.26, 41.
Λαξευτός κιβωτιόσχημος τάφος, με κατεύθυνση Α.-Δ. Ήταν καλυμμένος με δύο σειρές κεραμιδιών λακωνικού τύπου. Στην πρώτη σειρά είχαν τοποθετηθεί τέσσερις στρωτήρες κατά πλάτος του τάφου, ανά ζεύγη (Πίν.36α). Το πρώτο ζευγάρι στρωτήρων, αυτό που βρισκόταν στα δυτικά, είχε την πλατύτερη στενή πλευρά στα νότια, ενώ το άλλο ζευγάρι ήταν τοποθετημένο με την πλατύτερη στενή πλευρά βόρεια, για να εξισωθεί έτσι η ανισότητα των στενών πλευρών των κεραμιδιών. Πάνω από αυτά είχε τοποθετηθεί μια άλλη στρώση κεραμιδιών με την κυρτή επιφάνεια προς τα πάνω (Πίν.36β). Ο λάκκος που είχε λαξευτεί, ήταν αρκετά βαθύς και ο σκελετός του νεκρού αποκαλύφθηκε σε βάθος 1μ. περίπου. Ήταν ιδιαίτερα μεγάλος, μήκ. 1,80μ., με το κεφάλι στα ανατολικά, ελαφρά γερμένο στα αριστερά του. Πάνω στο στήθος του βρέθηκε σιδερένια αιχμή δόρατος.
Ταφική πυρά που αποκαλύφθηκε ακριβώς ανατολικά του τρίδυμου τάφου T9, Τ12 και T13. Η πυρά πραγματοποιήθηκε μέσα σε ρηχό λάκκο περίπου 1X 1μ., του οποίου τα τοιχώματα επενδύθηκαν με πηλό, ο οποίος ψήθηκε κατά τη διάρκεια της πυράς. Μαζί με το νεκρό τοποθετήθηκαν στην πυρά και διάφορα κτερίσματα κυρίως αγγεία, μεγαρικοί σκύφοι, ένας γαμικός λέβητας, ένα μολύβδινο κουταλάκι, δύο πινάκια. Από τους μεγαρικούς σκύφους που βρέθηκαν στην πυρά μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αυτή πραγματοποιήθηκε μετά τα μέσα του -2ου αι., πιθανώς στο γ' τέταρτο.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 2090 (Σχέδ.5 Πίν.36γ). Γαμικός λέβητας. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια. Συμπληρώθηκαν τμήματα του σώματος και η μία λαβή. Σώμα επίμηκες, ωοειδές. Βάση σε μορφή δύο επάλληλων δίσκων, κοίλη κάτω. Ο ώμος έχει μορφή ανοιχτού κόλουρου κώνου και ξεχωρίζει με σαφήνεια από το υπόλοιπο σώμα -το χείλος είναι κατακόρυφο. Στα σημεία απόληξής τους οι λαβές πλαισιώνονται από λωβούς που κατευθύνονται προς τα πάνω και γέρνουν τις κορυφές τους ελαφρά προς τα πλάγια. Φέρει διακόσμηση τύπου «δυτικής κλιτύος». Τον ώμο του αγγείου διακοσμούν μικροί μίσχοι που συγκρατούν σχηματοποιημένα, κυκλικά φύλλα και ρόδακες, που αποτελούνται από μικρές στιγμές κυκλικά διευθετημένες. Στο σώμα υπάρχουν πέντε ζώνες. Η πρώτη από πάνω διακοσμείται με σπειρομαίανδρο, η δεύτερη πλαισιώνεται από δύο σειρές λευκών στιγμών και φέρει δύο λευκές ταινίες. Η επόμενη από απλό μαίανδρο, τα διάχωρα του οποίου διακοσμούνται με τέσσερα άνθη ακτινωτά τοποθετημένα, έτσι ώστε η σύνθεση να έχει σχήμα τετράγωνο. Η τέταρτη, που είναι και η μεγαλύτερη ζώνη, φέρει συνεχόμενο βλαστό ζιγκ-ζαγκ και κατά διαστήματα ελικόσχημους καυλούς, κισσόφυλλα και σχηματοποιημένους ρόδακες με περιφερειακά διευθετημένες στιγμές. Την τελευταία ζώνη αποτελούν δύο πλατιές λευκές ταινίες, παράλληλες. Το υπόλοιπο 1/3 περίπου του αγγείου προς τα κάτω είναι μαύρο. Πηλός γκριζωπός. Ύψ. 0,248, διάμ. βάσης 0,138, διάμ. χείλους 0,08μ.
3. ΑΕ ΜΠΥ 1799 (Πίν.37β). Μεγάλο τμήμα, το μισό σχεδόν, οξύβαφου πινακίου με χείλος που μόλις στρέφεται προς τα έξω. Ο πυθμένας κόκκινος. Πηλός καστανός σκούρος. Ύψ. 0,045, διάμ. χείλους 0,21μ.
4. ΑΕ ΜΠΥ 1800 (Σχέδ.29 Πίν.37γ). Πινάκιο. Βάση δακτυλιόσχημη, χείλος που στρέφεται προς τα μέσα, επίχρισμα καστανό. Λείπουν τμήματα του σώματος και του χείλους. Πηλός γκριζοκάστανος. Ύψ. 0,045, διάμ. βάσης 0,062, διάμ. χείλους 0,19μ. Παρόμοια: BCH 94 (1970), αριθ.188, 4-188, 7, σ.504-507, εικ.179-182, Hesperia III (1934), E1, εικ.82.
5. ΑΕ ΜΠΥ 1789 (Πίν.37δ). Τμήμα σκύφου με διακόσμηση τριών σειρών από «αγκαθωτές» προεξοχές. Στο εσωτερικό, μαύρο γάνωμα και στο εξωτερικό καστανό. Πηλός κοκκινιοπός-κίτρινος. Σωζ. ύψ. 0,095μ.
6. ΑΕ ΜΠΥ 2091 (Σχέδ.19- Πίν.37 στ-ζ). Μεγαρικός σκύφος. Συγκολλήθηκε από πολλά κομμάτια και συμπληρώθηκαν τμήματά του. Κάτω από το χείλος και στο σημείο, όπου το σώμα αρχίζει να στενεύει προς τα κάτω, φέρει ζώνη που ορίζεται από δύο λεπτά πλαστικά κορδόνια και διακοσμείται με μικρούς οκτάφυλλους ρόδακες με μικρά επιμήκη φύλλα, εναλλάξ. Κάτω από τη ζώνη αυτή υπάρχει μια άλλη λίγο, πλατύτερη διακοσμημένη με μεγαλύτερους οκτάφυλλους ρόδακες, κατά αραιότερα διαστήματα, ανάμεσα στα πέταλα των οποίων υπάρχουν κουκκίδες. Το υπόλοιπο σώμα καλύπτεται με λογχόσχημα φύλλα που φέρουν στο κέντρο κοίλη νεύρωση. Πηλός γκριζωπός. Κάτω από τη βάση ανάγλυφη επιγραφή (Πίν.37στ) από δεξιά προς τα αριστερά:
Ύψ. 0,065, διάμ. βάσης 0,046, διάμ. χείλους 0,10μ.
7. ΑΕ ΜΠΥ 2092 (Σχέδ.20α Πίν.37ε). Τμήμα μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος ζώνη που ορίζεται με λεπτά ανάγλυφα κορδόνια και διακοσμείται με εξάφυλλους ρόδακες. Το υπόλοιπο σώμα καλυπτόταν με ρόμβους που σχηματίζονταν με πλαστικά κορδόνια. Σώζεται ένας ρόδακας. Επίχρισμα καστανό. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,058 , πλ. 0,055μ.
8. ΑΕ ΜΠΥ 2093 (Πίν.38α). Τρία όστρακα μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος ζώνη που ορίζεται με λεπτά πλαστικά κορδόνια και διακοσμείται με επτάφυλλους ρόδακες, ενώ κάτω από αυτή μια άλλη, στενότερη διακοσμείται με κουκκίδες. Στο υπόλοιπο τμήμα του σώματος υπάρχει παράσταση, πιθανώς κυνηγιού, από την οποία σώζονται μια μορφή με χλαμύδα, που ανεμίζει προς τα πίσω, να τρέχει προς τα δεξιά, καθώς και το πίσω μέρος ζώου, πιθανώς σκύλου, που τρέχει. Επίχρισμα καστανοκόκκινο ως μαύρο. Πηλός πορτοκαλέρυθρος. Ύψ. 0,085μ.9. ΑΕ ΜΠΥ 2094 (Πίν.38β). Όστρακα μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος ζώνη που φέρει επτάφυλλους ρόδακες. Το υπόλοιπο σώμα καλύπτεται με ανάγλυφα κλαδιά φτέρης(;) Επίχρισμα κοκκινωπό. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Ύψ. 0,05μ.
10. ΑΕ ΜΠΥ 2095 (Πίν.38γ). Τμήματα από τη βάση και το σώμα μεγαρικού σκύφου- Η βάση, κάτω, φέρει ανάγλυφο ρόδακα. Από τη διακόσμηση του σώματος σώζονται ανάγλυφα ιωνικά αβγά, προφανώς από ζώνη κάτω από το χείλος, και κρεμάμενα άνθινα στεφάνια από γιρλάντες. Επίχρισμα καστανοκόκκινο. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος.
11. ΑΕ ΜΠΥ 2096 (Σχέδ.20,β Πίν.38ε). Τμήματα μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος υπάρχει ζώνη με επτάφυλλους ρόδακες με κοίλα φύλλα. Από τη διακόσμηση του υπόλοιπου σώματος σώζονται μεγάλοι οκτάφυλλοι ρόδακες, όμοιοι με τους προηγούμενους, κι ανάμεσά τους λαγός. Πηλός γκρίζος.
12. ΑΕ ΜΠΥ 2097 (Σχέδ.20,γ Πίν.38 δ). Τμήμα από το σώμα μεγαρικού σκύφου. Σώζεται ανάγλυφη διακόσμηση με πλοχμό και πιο κάτω τμήμα λογχοειδούς φύλλου και ενός ανθεμίου ή άκανθας με φύλλα που γέρνουν προς τα κάτω. Επίχρισμα μαύρο στιλπνό. Πηλός γκρίζος. Μήκ. 0,051μ.
13. ΑΕ ΜΠΥ 2098 (Σχέδ.20,δ Πίν.39α). Τρία τμήματα από το πάνω μέρος μεγαρικού σκύφου. Κάτω από το χείλος ανάγλυφα αβγά κι ανάμεσά τους λογχοειδή φύλλα. Κάτω από αυτά μια σειρά κουκκίδες. Πιο κάτω ανάγλυφος, σύνθετος μαίανδρος με αβακωτό. Επίχρισμα καστανοκόκκινο ως μαύρο. Πηλός κοκκινωπός-κίτρινος. Μέγ. ύψ. 0,04μ.
14. ΑΕ ΜΠΥ 2099 (Σχέδ.20ε Πίν.39β). Τμήμα μεγαρικού σκύφου, που σώζει μέρος ανάγλυφου λογχοειδούς φύλλου και δύο καυλούς, από τους οποίους ο ένας απολήγει σε σπείρα. Επίχρισμα μαύρο στιλπνό. Πηλός καστανόφαιος. Μέγ. μήκ. 0,033μ.
15. ΑΕ ΜΠΥ 2100 (Πίν.39γ). Χάλκινο κουτάλι, πολύ χοντρό με μικρή και βαθιά κοιλότητα. Λείπει το στέλεχος της λαβής. Σωζ. μήκ. 0,07, πλ. 0,021, πάχ. περίπου 0,008μ.
Κεραμοσκεπής. Ο νεκρός είχε τοποθετηθεί απευθείας πάνω στο χώμα και σκεπάστηκε με δύο μεγάλους λακωνικούς στρωτήρες (Σχέδ.2 Πίν.39δ). Το κρανίο βρισκόταν στα ανατολικά και κάτω από αυτό υπήρχε μικρός επιμήκης λίθος που, προφανώς, είχε τοποθετηθεί ως προσκέφαλο (Πίν.39ε). Τα χέρια παράλληλα προς το σώμα. Ο τάφος ήταν ακτέριστος.
Παιδικός κιβωτιόσχημος. Τις πλευρές του όριζαν ακατέργαστοι λίθοι τοποθετημένοι στη σειρά και καλυπτόταν από άλλες, περισσότερες, ακατέργαστες πλάκες, λίγο μεγαλύτερες, με μικρούς λίθους στα κενά. Ο σκελετός του παιδιού βρέθηκε σχεδόν διαλυμένος. Ήταν κτερισμένος με μία οινοχοΐσκη (1782) και έναν ασκό τύπου guttus (1783). Ο τάφος χρονολογείται, με βάση κυρίως τη μορφή του ασκού στο πρώτο μισό του -3ου αι.
Κτερίσματα
1. ΑΕ ΜΠΥ 1782 (Πίν.40α). Οινοχοΐσκη. Σώμα κυλινδρικό, λαιμός στενός. Λείπει το χείλος και η λαβή. Η βάση δισκόμορφη, ελαφρά κοίλη κάτω. Επίχρισμα μαύρο ως κόκκινο σε όλη την επιφάνεια εκτός από τη βάση και το κάτω μέρος του αγγείου. Πηλός κοκκινωπός. Ύψ. 0,13, διάμ. βάσης 0,04μ.
2. ΑΕ ΜΠΥ 1783 (Σχέδ.4 Πίν.40β). Μελαμβαφής ασκός τύπου guttus. Βάση δακτυλιόσχημη, κοίλη κάτω, σώμα σε σχήμα εχίνου, χείλος στραμμένο προς τα έξω. Λείπει η λαβή που ξεκινούσε από το χείλος και κατέληγε στον ώμο. Πάνω στον ώμο, γύρω από τη βάση του λαιμού, τρεις εγχάρακτοι κύκλοι και κατακόρυφες αυλακώσεις. Ύψ. 0,05, διάμ. βάσης 0,038, διάμ. χείλους 0,035μ.
Στον τάφο αυτό ο νεκρός είχε τοποθετηθεί απευθείας στο χώμα, με λογισμένα τα σκέλη και καλύφθηκε με πέντε πλάκες, λίγο δουλεμένες, από ψαμμόλιθο (Σχέδ.2). Ακτέριστος.
Τάφος 22
Η ταφή αυτή αποκαλύφθηκε λίγο πιο βαθιά από το επίπεδο των άλλων τάφων. Η ταφή ήταν σε πιθάρι με ανάγλυφο ζωνάρι στην κοιλιά. Το στόμιο του πιθαριού έφραζαν ερμητικά μια σχιστόπλακα και μπροστά από αυτή μια μεγάλη πέτρα (Πίν.40ε). Περιείχε ταφή κτερισμένη με μία προχοΐσκη. Η ανακάλυψη της ταφής με τους υπόλοιπους τάφους ήταν πραγματικά μια έκπληξη. Τόσο το ίδιο το πιθάρι όσο και η προχοΐσκη χρονολογούνται στη μεσοελλαδική εποχή. Ήταν, ωστόσο, το μοναδικό εύρημα μιας τόσο παρωχημένης εποχής που συντρόφευε τους μεταγενέστερους νεκρούς της ελληνιστικής εποχής.
Κτερίσματα
ΑΕ ΜΠΥ 1780 (Πίν.40γ). Άβαφη, χειροποίητη προχοΐσκη. Λείπει η λαβή και τμήμα του χείλους. Πηλός γκρίζος-μαύρος, ακάθαρτος. Ύψ. 0,10, διάμ. βάσης 0,04, διάμ. χείλους 0,06μ.
Τάφος 23
Το νεκρό του τάφου, που είχε τοποθετηθεί απευθείας στο έδαφος, σκέπαζε μια ορθογώνια κατασκευή, διαστ. περίπου 2χ 1,20μ., από λίθους (Πίν.40στ). Πάνω από το σκελετό υπήρχαν μεγάλοι λίθοι, μήκ. 0,50-0,60μ., και πάνω από αυτούς μια άλλη στρώση από μεγάλους και μικρότερους αργούς λίθους. Το κρανίο του νεκρού βρέθηκε στα Α. και είχε τοποθετηθεί πάνω σε μακρόστενη πλάκα ως προσκέφαλο, ενώ πλαισιωνόταν από δύο άλλες δεξιά κι αριστερά. Ο νεκρός ήταν κτερισμένος με ένα μόνο φιαλίδιο που βρέθηκε κοντά στο κεφάλι του. Χρονολογείται, με πιθανότητα, στα τέλη του -4ου αι.
Κτερίσματα
ΑΕ ΜΠΥ 1784 (Πίν.40δ). Μελαμβαφές φιαλίδιο με λεπτά τοιχώματα. Βάση δισκόμορφη επίπεδη και τοιχώματα σχεδόν κατακόρυφα. Πηλός καστανοκόκκινος. Ύψ. 0,025, διάμ. βάσης 0,033, διάμ. χείλους 0,052μ.
Διαβάστε το δεύτερο μέρος της παρουσίασης στον σύνδεσμο:
Τα Ελληνιστικά νεκροταφεία της Πύλου. Μέρος Β΄
