Κυπαρισσία: Ο αρχαιολογικός χώρος στο λιμάνι

Από τον Απρίλιο του 2010 έως το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, σωστική ανασκαφή,η οποία πραγματοποιήθηκε στην παραλία της Κυπαρισσίας, 30 μέτρα βόρεια από το λιμάνι (θέση "Κάμπος") έφερε στο φως εκτεταμένο συγκρότημα κατοικιών, που αποτελούν προφανώς τμήμα ενός αρχαίου παράλιου οικισμού που αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Κυπαρισσίας. Η οικιστική αυτή εγκατάσταση βρισκόταν στην περιοχή του αρχαίου λιμανιού της πόλης και η κατοίκησή του χρονολογείται από τους Ελληνιστικούς χρόνους (-3ος αιώνας) έως την ύστερη Ρωμαϊκή εποχή (+4ος αιώνας). Την περίοδο αυτή η αρχαία Κυπαρισσία υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσσηνίας.

Δυστυχώς για τον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει απόφαση κατάχωσης ενώ η τοπική αυτοδιοίκηση αδιαφορεί. Εικόνα πλήρης εγκατάλειψης παρουσιάζει και ολόκληρη η περιοχή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο Η παραθαλάσσια αυτή περιοχή, η βιτρίνα της πόλης της Κυπαρισσίας έχει μετατραπεί σ΄έναν απαξιωμένο σκουπιδότοπο, με εγκατελειμένες εγκαταστάσεις και μαγαζιά κλειστά που ρημάζουν. Σε συνδυασμό με την βρώμικη θάλασσα, η περιοχή θυμίζει τριτοκοσμική χώρα όπου όλα έχουν αφεθεί στην μοίρα τους...

Ο Αρχαιολογικός χώρος στο λιμάνι Κυπαρισσίας ( Θέση "Κάμπος")

Από τον Απρίλιο του 2010 έως το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, σωστική ανασκαφή,η οποία πραγματοποιήθηκε στην παραλία της Κυπαρισσίας, 30 μέτρα βόρεια από το λιμάνι (θέση "Κάμπος") και εντός του Διαρκή αρχαιολογικού χώρου της πόλης, έφερε στο φως εκτεταμένο συγκρότημα κατοικιών, που αποτελούν προφανώς τμήμα ενός αρχαίου παράλιου οικισμού που αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Κυπαρισσίας. Η οικιστική αυτή εγκατάσταση βρισκόταν στην περιοχή του αρχαίου λιμανιού της πόλης και η κατοίκησή του χρονολογείται από τους Ελληνιστικούς χρόνους (-3ος αιώνας) έως την ύστερη Ρωμαϊκή εποχή (+4ος αιώνας). Την περίοδο αυτή η αρχαία Κυπαρισσία υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσσηνίας.

Τα χαρακτηριστικά ευρήματα, όπως αγκίστρια ή βελόνες για το ράψιμο των διχτυών, φανερώνουν ότι η κύρια ασχολία των κατοίκων του οικισμού θα πρέπει να ήταν η αλιεία. Εκτός αυτών όμως η ανασκαφή έχει αποδώσει άφθονη κεραμική και πληθώρα νομισμάτων και άλλων μικροευρημάτων, η συντήρηση και μελέτη των οποίων θα δώσει πολλά στοιχεία για την καθημερινή ζωή των αρχαίων κατοίκων της Κυπαρισσίας.
Η ανασκαφή έγινε σε δύο τομείς:
Στον πρώτο τομέα συνολικά εντοπίστηκαν 61 τοίχοι, 8 τουλάχιστον χώροι, 4 από τους οποίους είναι χτισμένη πάνω σε προγενέστερη οικοδομική φάση. Εντοπίστηκε στρώμα λίθων που ενδεχομένως διαμορφώνουν δρόμο αποκαλυφθείσας έκτασης 10χ3 μ. Τα ανασκαφέντα οικοδομικά κατάλοιπα είναι των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων.
Στα κινητά ευρήματα συγκαταλέγονται 400 χάλκινα νομίσματα, 1000 μεταλλικά αντικείμενα (εργαλεία, αγκίστρια, καρφιά). Επίσης βρέθηκε μεγάλος αριθμός αγγείων κυρίως αποθηκευτικά και χρηστικά.
Να σημειώσουμε ότι ο αρχαιολογικός χώρος φαίνεται ΝΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΕ ΠΡΟΣ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ.

Ο ανασκαφικός τομέας Ι

Στον δεύτερο ανασκαφικό τομέα αποκαλύφθηκε εντυπωσιακό κτήριο πολλαπλών οικοδομικών φάσεων: Ρωμαϊκών, Υστερορωμαϊκών και πρώιμων Βυζαντινών. 
Η κατασκευή του κτηρίου με μεγάλους πέτρινους οικοδομικούς δόμους παραπέμπει σε κτήριο Δημοσίου χαρακτήρα. 
Το κτήριο διέθετε πεταλόσχημο κεραμικό κλίβανο, δάπεδο στρωμένο με πήλινες πλάκες, μεγάλο αποθηκευτικό πίθο και σύστημα αποχέτευσης. Στα ευρήματα περιλαμβάνονται πληθώρα κεραμίδων, χάλκινοι και σιδερένιοι ήλοι, νομίσματα, αγκίστρια, λύχνοι, υφαντικά βάρη και τμήματα υάλινων αγγείων. 

Ο ανασκαφικός τομέας ΙΙ

Η ανασκαφή αποκάλυψε παιδικές ταφές εντός του οικισμού, γεγονός ασυνήθιστο για την περίοδο αυτή. Η έλλειψη παρόμοιων ταφών εντός κατοικημένου οικισμού δεν μας επιτρέπει να γνωρίζουμε αν αυτές αποτελούν εξαίρεση ή συνηθισμένη πρακτική.
Οι παιδικές ταφές είχαν γίνει μέσα στα σπίτια, κοντά στους τείχους και κάτω από τα χωμάτινα δάπεδα. Σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα ο οικισμός αυτός της αρχαίας Κυπαρισσίας δεν βρέθηκε σε κατάσταση στρατιωτικής πολιορκίας, γεγονός που θα ανάγκαζε τους κατοίκους να θάβουν τα παιδιά εντός των οικιών. Οι τάφοι ήταν κατασκευασμένοι μέσα σε σκαμμένους λάκκους από πέτρες, τούβλα και συνδετικό κονίαμα. Βρίσκονται κάτω από το πάτωμα του σπιτιού που ήταν από συμπιεσμένο χώμα και κοντά στα τοιχώματα. Όλοι οι τάφοι έχουν σχεδόν το ίδιο μέγεθος και διαφέρουν στον προσανατολισμό τους και στο σχήμα. Οι τάφοι περιείχαν Ρωμαϊκή κεραμική και διάφορα άλλα αντικείμενα.

Η ταφή των βρεφών και των μικρών παιδιών πρέπει να σχετίζεται με έθιμα του τοκετού και διάφορες τελετές. Δεδομένου ότι είναι βρέφη και όχι μέλοι της κοινωνίας, δεν θα μπορούσαν να θαφτούν μαζί με τα άλλα μέλη της κοινότητας. Το γεγονός αυτό έγκειται στην κοινωνικο - θρησκευτική δομή της πόλης και την αντίληψη που είχαν οι κάτοικοι προς την παιδική ηλικία. Τα παιδιά κατά την πάγια αρχαία Ελληνική συνήθεια έπρεπε να ενηλικιωθούν γιά να γίνουν πολίτες της πόλης. Είναι πολύ πιθανόν οι μυητικές τελετές ενηλικίωσης των εφήβων και παρθένων της αρχαίας Κυπαρισσίας να γίνονταν στον ιερό του Δαφνίου Απόλλωνος που βρίσκονταν περίπου 300 μέτρα στα ανατολικά του οικισμού. 
Φαίνεται ότι κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο - στην επαρχία - τα βρέφη και τα παιδιά θάβονταν στον τόπο που είχαν γεννηθεί σε μιά συμβολική σχέση παιδιού και οικίας. Η σχέση ανάμεσα στα παιδιά και το σπίτι επιβεβαιώνεται από τα πολυάριθμα οικιακά αντικείμενα που υπήρχαν ως κτερίσματα στις ταφές.
Ωστόσο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε την κατάχωση των Αρχαίων παρά την εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, της ΛΗ΄, για προστασία τουλάχιστον ενός μέρος του οικισμού, το οποίο θεωρεί άκρως αντιπροσωπευτικό της οικοδομικής δραστηριότητας της Αρχαίας Κυπαρισσίας. Για τον τομέα αυτό εισηγήθηκε την διατήρηση των Αρχαίων, ορατών και επισκέψιμων. 

Σήμερα υπάρχει ανάχωμα ανάμεσα στον παραλιακό δρόμο και τον αρχαιολογικό χώρο, καθιστώντας τον τελευταίο κυριολεκτικά αόρατο από τον οποιαδήποτε περαστικό. Όσο γιά κάποια ταμπέλα που να σηματοδοτεί τον αρχαιολογικό χώρο ούτε κουβέντα να γίνετε, λες και ο στόχος κάποιων δεν είναι η προβολή της αρχαίας μας κληρονομιάς αλλά η αποσιώπησή της. Δείτε την μόνη ταμπέλα που υπάρχει:    

Εικόνα πλήρης εγκατάλειψης παρουσιάζει  όλη η περιοχή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο λίγες δεκάδες μέτρα βόρεια απ΄το διαλυμένο λιμάνι της Κυπαρισσίας.
Η παραθαλάσσια αυτή περιοχή, η βιτρίνα της πόλεώς μας έχει μετατραπεί σ΄έναν απαξιωμένο σκουπιδότοπο, με εγκατελειμένες εγκαταστάσεις και μαγαζιά κλειστά που ρημάζουν... Σε συνδυασμό με την βρώμικη θάλασσα και την συσσώρευση φυκιών, η περιοχή θυμίζει τριτοκοσμική χώρα όπου όλα έχουν αφεθεί στην μοίρα τους...

-ΛΗ΄ Ε.Π.Κ.Α.
-Gely Fragou, Aris Tsaravopoulos: "INFANT BURIALS IN THE SOUTHERN PELOPONNESE, MESSENIA, GREECE"

ΠΗΓΗ: Αριστομένης Ο Μεσσήνιος

Video του αρχαιολογικού αλλά και περιβάλλοντα χώρου