Στην Τριφυλιακή Εστία (Τεύχος5, Σεπτ/Οκτ 1975) εντοπίζουμε ιστορική αναφορά στην ονομασία και οριοθέτηση της Τριφυλίας μέσα από το άρθρο για τη διοικητική διαίρεση της Μεσσηνίας από τα αρχαία χρόνια.
Για τα φύλα που εγκαταστάθηκαν στην Τριφυλία αναφέρει ότι: "Μετά μίαν γενεάν από του Τρωικού πολέμου, ο χώρος της Τριφυλίας, κατωκήθη από Μινύας, της περιοχής του Ορχαμενού Κωπαίδος, οίτινες εξεδιώχθησαν εκ της πόλεώς των, υπό των επιδραμόντων εκεί Βοιωτών, με πρωτεύουσαν τη Μακιστίαν. Αργότερον, ο χώρος της Τριφυλίας, όπου διέμενων Μινύαι και Καύκωνες, από του ποταμού Αλφειού έως του Λαππίθου Όρους (Καιάφα) ονομάσθη Μακιστία και από του Λαππίθου Όρους έως του ποταμού της Νέδας, ονομάσθη Λεπρεατική (περιοχή των Λεπρεατών)."
Για τα φύλα που εγκαταστάθηκαν στην Τριφυλία αναφέρει ότι: "Μετά μίαν γενεάν από του Τρωικού πολέμου, ο χώρος της Τριφυλίας, κατωκήθη από Μινύας, της περιοχής του Ορχαμενού Κωπαίδος, οίτινες εξεδιώχθησαν εκ της πόλεώς των, υπό των επιδραμόντων εκεί Βοιωτών, με πρωτεύουσαν τη Μακιστίαν. Αργότερον, ο χώρος της Τριφυλίας, όπου διέμενων Μινύαι και Καύκωνες, από του ποταμού Αλφειού έως του Λαππίθου Όρους (Καιάφα) ονομάσθη Μακιστία και από του Λαππίθου Όρους έως του ποταμού της Νέδας, ονομάσθη Λεπρεατική (περιοχή των Λεπρεατών)."
Χαρακτηριστικά ο συντάκτης σημειώνει: "Κατά τους ιστορικούς χρόνους (600 π.Χ.)η περιοχή της Μακιστίας (Σαμικού) περιήλθεν εις τους Ηλείους, βοηθουμένων προς τούτο υπό της συμμαχίας των Σπαρτιατών. Τότε ανεφάνησαν εις αυτήν, οι πόλεις Επιτάλιου,Σαμικόν, Σκυλλούς, Υπαινα, Τυπανέαι, Βόλαξ, Στυλάγγιον κσι αι κώμαι: Κρουνοί και Χαλκίς και η περιοχή ονομάσθη Ηλειακή Τριφυλία, ενώ η Λεπρεατική, ονομάσθη Λεπρεατική Τριφυλία. Μεταγενεστέρως, η προιστορική Πυλία, πέραν του ποταμού της Νέδας ονομάσθη Ολυμπία, ανώ από του ποταμού της Νέδας έως του Ακρωτηρίου Κορυφασίου ονομάσθη Τριφυλία και από του Ακρωτηρίου Ακρίτας παρέμεινεν Πυλία, ίνα ενθυμίζη εις τας επερχομένας γενεάς το παλαιόν μεγαλείον της."
Στο ίδιο τεύχος ο εκδότης του περιοδικού Πιτταράς δημοσιεύει την επιστολή που έστειλε ως εκπρόσωπος του Συλλόγου Κυπαρισσίων "Αρκαδιά" στον Πρωθυπουργό ζητώντας την επανίδρυση Νομού Τριφυλίας και Ολυμπίας, βασισμένος σε επιχειρήματα ιστορικά που αποδεικνύουν την κοινή πορεία αυτών των περιοχών μέσα στο χρόνο.
"Τριφυλία υπήρξε κατά την εποχή του Μυκηναικού κόσμου, το ισχυρότερο βασίλειο- κράτος μετά το βασίλειο των Μυκηνών και ένα από τα πιο περίφημα κέντρα του προκλασσικού πολιτισμού. Τούτο μας το επιμαρτυρούν οι Νηλείδες της διασποράς, που "πιστοί στα σύμβολα και στις παραδόσεις της μακρινής πατρίδος, (Μιρώ)" δημιουργούν κι εκεί (Αθήνα, Μίλητος, Έφεσος, Πριήνη) τις προυποθέσεις του αρχαιοελληνικού θαύματος (Σούμπερτ).
Η Τριφυλία των μετακλασσικών χρόνων, με δεσπόζουσα την ομηρική Κυπαρισσία, αποτελεί το δεξιό βραγχίονα της Μεσσηνίας, έτσι όπως την φαντάστηκε και τη θέλησε ο μεγάλος πολιτικοστρατιωτικός ηγέτης Επαμεινώνδας.
Η Τριφυλία, κατά την εποχή της Ρωμαιοκρατίας είχε αναγνωρισθεί ως ανεξέρτητη περιοχή, με δικούς της άρχοντες και δικά της νομίσματα.
Η Τριφυλία κατά τη βυζαντινή περίοδο έφτανε μέχρι τον Αλφειό, όπως και κατά την προομηρική εποχή.
Η Τριφυλία της Φραγκοκρατίας αποτελούσε προνομιακή βαρωνεία- τη βαρωνεία της Αρκαδιάς- με το χαρακτηριστικό γνώρισμα της φράγκικης εκτιμήσεως: ο κήπος της Ελλάδος.
Η Τριφυλία της Τουρκοκρατίας με το κοινό γνώρισμα της εποχής εκείνης ως επαρχίας Αρκαδιάς αποτελούσε έναν από τους 24 καζάδες της τουρκικής διοικήσεως στην Ελλάδα.
Η Τριφυλία ευθύς αμέσως την Απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό καθίσταται, όπως και κατά το διάστημα των προγενέστερων αιώνων, το επίκεντρο της μεσσηνιακής ζωής με πρωτεύουσα τη μυθική και απειρόκαλη Κυπαρισσία.
Η Τριφυλία επανιθρύθηκε ως Νομός Τριφυλίας και Ολυμπίας με πρωτεύουσα την Κυπαρισσία με το νόμο ΒΔ της 6ης Ιουλίου 1899 και καταργήθηκε με το νόμο ΓΥΠΔ της 16ης Νοεμβρίου 1909."
