.widget.ContactForm { display: none; }

Επικοινωνία

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2016

Νήσος Σχίζα και σπήλαιο "Μαύρη Τρούπα", Μεσσηνία


Νήσος Σχίζα
Η Σχίζα είναι το μεγαλύτερο νησί των Μεσσηνιακών Οινουσσών, με έκταση 12,3 τ.χλμ.. Στο παρελθόν ονομαζόταν Καμπρέρα και Καβρέρα. Είναι ένα βραχώδες νησί το οποίο χρησιμοποιείται από την πολεμική αεροπορία ως πεδίο βολής Στην πραγματικότητα δεν έχει μόνιμο πληθυσμό, αν και στην απογραφή του 2001 αναφέρεται να έχει 2 κατοίκους. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Πύλου- Νέστορος, ενώ την περίοδο 1999 -2010 ανήκε στον Δήμο Μεθώνης. Νοτιοδυτικά της Σχίζας είναι το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, γνωστό ως τάφρος ή φρέαρ των Οινουσσών με βάθος 5.121μ. Το υψηλότερο σημείο του νησιού είναι 201μ.[1]



Σημαντικότερο αξιοθέατο της Σχίζας είναι το σπήλαιο Μαύρη Τρύπα.[2] Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού, σε απόσταση 400 μέτρων από τη θάλασσα διανοιγμένο μέσα σε Ηωκαινικό ασβεστολιθικό βράχο. Παραμένει μέχρι σήμερα ανεξερεύνητο. Το νησί είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000, μαζί με τη γειτονική Σαπιέντζα και την περιοχή του ακρωτηρίου Ακρίτας, με τον κωδικό GR2550003
Η Σχίζα, σήμερα στο μεγαλύτερο της τμήμα πεδίο βολής, διατηρεί ίχνη κατοίκησης από τους προϊστορικούς χρόνους. 
Μια μεγάλη εγκατάσταση της ύστερης αρχαιότητας και των πρώιμων βυζαντινών χρόνων εκτείνεται σε πλάτωμα που απολήγει σε ακρωτήρι, στα βορειοανατολικά του νησιού. 
Η περιοχή περιλαμβάνει βαθύ ευλίμενο όρμο, στη θέση Λίμπι, με δύο μυχούς, που προσφέρει ασφαλές καταφύγιο. Η στεριά καλύπτεται από όστρακα και κτιριακά λείψανα σε επίπεδο θεμελίων, κτισμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο (εικ. δεξιά). 
Στην παραλία του ενός των μυχών διατηρείται παλιό πηγάδι πόσιμου νερού (εικ. κάτω), ενεργό και σήμερα.
Στο βορειοανατολικό άκρο της Σχίζας, στον όρμο Καραβοστάσι, έχουν εντοπιστεί αρκετά ναυάγια. 
Από τα δυτικά προς τα ανατολικά έχουν βρεθεί δύο ελληνιστικά, ένα βυζαντινό του 10ου- 11ου αιώνα, τρία ρωμαϊκά στη βόρεια είσοδο του όρμου (-1ος έως +3ος αι.) και ένα ναυάγιο του 6ου- 7ου αιώνα στη νότια είσοδο του όρμου. Στην ίδια θέση υπάρχει προϊστορικός οικισμός.


Η έρευνα του Ματίας Νάταν Βαλμίν 1952 [3]
Με αφορμή μια επίσκεψη στη μικρή πόλη της Μεθώνης στη νοτιοανατολική Μεσσηνία, κατάφερα επιτέλους να βρω τη λεγόμενη Μαύρη Τρούπα ("Μαύρη Σπηλιά") στο νησί Σχίζα, που έψαχνα μάταια το 1929. 
Το σπήλαιο βρίσκεται περίπου στη μέση του νησιού, σε μερικές εκατοντάδες μέτρα ύψος σε μια δυσπρόσιτη χαράδρα. Η είσοδος είναι μόλις πάνω από ένα μέτρο ύψος και διπλάσιο πλάτος. Πρόκειται για ένα σταλακτιτικό σπήλαιο που αποτελείται από πολλούς θαλάμους.
Το δάπεδο είναι πολύ ανώμαλο και οι θάλαμοι είναι σε διαφορετικά επίπεδα με συνδέσεις μεταξύ τους, που σε ορισμένα σημεία ανοίγουν ως ψηλές και φαρδιές εισόδους, σε άλλα είναι στενές και χαμηλές τρύπες που μπορείς να περάσεις μόνο έρποντας στο στομάχι σου. 
Συνολικά, το σπήλαιο θα πρέπει να απλώνεται αρκετές εκατοντάδες μέτρα.
Είχαμε λίγο χρόνο και όχι αρκετό εξοπλισμό για να μπορέσουμε να αντέξουμε τον φτωχό σε οξυγόνο αέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν μπορείτε να μείνετε μέσα με φυσικό φωτισμό, μόνο ηλεκτρικές λάμπες ή παρόμοια είναι καλά, και πρέπει να φέρετε ένα μακρύ σχοινί για να βρείτε ξανά την έξοδο με ασφάλεια. Σε όλους τους θαλάμους βρίσκονταν σκελετοί από μικρά ζώα και, αν είδαμε σωστά, και από ανθρώπους που είχαν χάσει το δρόμο τους στο σπήλαιο.
Στον δεύτερο θάλαμο, μετρημένο απ' έξω, όπου το πάτωμα είναι πιο επίπεδο από τους άλλους, παρατήρησα ένα σωρό από πέτρες πάνω στον οποίο κείτονταν τα υπολείμματα άνθρακα και στάχτης. Η ασβεστολιθική συσσωμάτωση που έσταζε συνεχώς είχε καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της και τα εργαλεία που είχαμε φέρει δεν ήταν αρκετά για να διαρρήξουν, αλλά μπορέσαμε να καθαρίσουμε αρκετά για να βγάλουμε μερικά δείγματα στο φως. Αποδείχθηκε ότι θραύσματα αγγείων και (πιθανώς) τούβλα ήταν επίσης μεταξύ των τεμαχίων ασβέστη που είχαν σπάσει. Δεν υπάρχουν ίχνη ανθρώπινης εγκατάστασης σε όλη την περιοχή και στις μέρες μας όλο το νησί είναι ακατοίκητο. Μόνο το καλοκαίρι κάποιοι βοσκοί μένουν εκεί με τις κατσίκες τους. Επίσης, το νησί είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου άγονο. 
Τα όστρακα αποδείχθηκαν πολύ ενδιαφέροντα όταν καθαρίστηκαν. Λίγα ήταν βαμμένα μαύρα και φαίνεται ότι ανήκουν στην κλασική αρχαιότητα. Τα περισσότερα όμως ήταν ξεκάθαρα προϊστορικά, χειροποίητα και, αν κρίνουμε από τη διακόσμησή τους, μεσοελλαδικά ή ίσως περισσότερο Μεσομινωικά. Αρκετά ματ βαμμένα όστρακα σε μαύρο χρώμα σε ανοιχτόχρωμο φόντο είναι αρκετά καλά διατηρημένα ώστε να μην αφήνουν καμία αμφιβολία για τη χρονολόγησή τους. Δύο λιγότερο καλοδιατηρημένα κομμάτια έχουν μια γυαλιστερή και πολύ σκληρή ζωγραφιά με στίγματα κόκκινο και μαύρο, υποδηλώνοντας την τοπική τεχνική "Καμάρες". 
Τα υπολείμματα των οστών που κείτονταν μαζί με τα θραύσματα δεν μπορούσαν να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και δεν πρέπει απαραίτητα να θεωρηθούν ως λείψανα θυσίας. Το σπήλαιο, από το οποίο μια ζωντανή λαϊκή παράδοση ισχυρίζεται ότι οι πειρατές έκρυβαν εκεί τα κλεμμένα πλούτη τους, αξίζει στην καλύτερη περίπτωση να εξεταστεί συστηματικά, αλλά αυτό δεν θα είναι εύκολο εγχείρημα.


Η έρευνα της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας [4]
Το σπήλαιον «Μαύρη Τρούπα» αριθμός 1029 ευρίσκεται στη νήσο Σχίζα παρά την Μεθώνη Μεσσηνίας, και σε ύψος 100μ. από την θάλασσα και σε απόστασι ενός χιλιομέτρου από την αρχή της τρίτης χαράδρας της τοποθεσίας Τρία Χαντάκια, από το λιμανάκι της Συκιάς.
Ιστορικό
Το σπήλαιο της νήσου Σχίζας «Μαύρη Τρούπα» είναι γνωστό πολύ πιο πριν του 1929 οπότε και αναγγέλεται επίσημα η ύπαρξίς του. Στο «Θάρρος», την εφημερίδα της Καλαμάτας, δημοσιεύεται τον Μάρτιο 1961 άρθρο με εντυπώσεις από επίσκεψί του στο σπήλαιο, του σουηδού Νατάν Βαλμίν. Ο Νατάν Βαλμίν περιορίζεται περισσότερο στον καθορισμό των θαυσμάτων αγγείων πού βρέθηκαν μέσα σ’ αυτό.
Αμέσως δείχνουν ενδιαφέρον ο διευθυντής της εφημερίδος «Νέστωρ» κ. Κ. Αλεβίζος και ο πρόεδρος της τουριστικής επιτροπής Μεθώνης κ. Κ. Τσούστουρας. Οι ανωτέρω ανέλαβον τα έξοδα μετακινήσεως και διαμονής του σπηλαιολόγου της Ε.Σ.Ε.
Η εξερεύνησις πραγματοποιείται την 30ην Ιουλίου 1961 με την βοήθεια των προαναφερθέντων και κατοίκων Μεθώνης και Φοινικούντος. Την μελέτη της εξερευνήσεως ανέθεσε η Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία εις τον γράφοντα.
Προσπέλασις
Η προσπέλασις γίνεται με βενζίνα από την Μεθώνη με μιας ώρας διαδρομή μέχρι σε ένα αντιστοίχως από τα τρία λιμανάκια Συκιά, Καλό Λιμάνι, Αρνάκι. Από εδώ σε δύσβατα μονοπάτια με πορεία μιάς ώρας φθάνουμε στην είσοδο του σπηλαίου. Είναι απαραίτητη η βοήθεια οδηγού λόγω της δυσκολίας ευρέσεως τής εισόδου, επειδή ευρίσκεται σε σημείο κρυμμένο από θάμνους και βράχια στο εσωτερικό της χαράδρας, αλλοιώς είναι προβληματική η ανακάλυψις της εισόδου. Ολόκληρος η Σχίζα είναι πετρώδης με θάμνους και ελάχιστα χαμηλά δένδρα γύρω από την τοποθεσία του σπηλαίου, κυρίως στο άνω μέρος της χαράδρας όπου και τα ποιμνιοστάσια των βοσκών και μοναδικών κατοίκων του νησιού μόνο κατά τους θερινούς μήνες.
Το σπήλαιο
Το σπήλαιο «Μαύρη Τρούπα» αποτελείται από ένα κεντρικό διάδρομο ο οποίος χωρίζεται σε δέκα θαλάμους και μικρά διαμερίσματα. Η είσοδός του είναι άνοιγμα πλάτους 2 μ. και 1 μ. ύψους.
Μετά το στόμιο της εισόδου ακολουθεί μικρός θάλαμος. Αριστερά του από σχισμή πολύ στενή μπαίνουμε σε θαλάμους 5X 5X 2,50, είναι θαυμάσια διακοσμημένος, κυρίως τα τοιχώματα με στρώματα σταλαχτιτικής ύλης. Από μικρό άνοιγμα στο βάθος αριστερά διακρίνεται η κύρια αίθουσα.
Σε 15μ. περίπου από την είσοδο και με κατάβασι 2,5μ. βρισκόμαστε στην κύρια αίθουσα. Τεράστιες κολώνες 6 μ. στολίζουν θεαματικά και της χαρίζουν μεγαλοπρέπεια στην αίθουσα τόσο που να θυμίζει ναό. Ένας σταλαγμίτης 4μ., μοναδικός στο είδος του στο κέντρο.
Στην άκρη και δεξιά υπάρχει ξηρολιθιά όπου το σταλακτιτικό υλικό έχει ενώση και στολίση όμορφα τις χτισμένες πέτρες. Σίγουρα πρόκειται για αρχαίο κτίσμα.
Από πάνω ακριβώς σταλαχτίτες από τους κεντρικούς πόρους των οποίων έχουν περάση ρίζες, των έξω του εδάφους θάμνων και κρέμονται παράξενα στο κενό σαν συνέχεια των σταλακτικών. Η αίθουσα έχει διαστάσεις 12X 10X 6.
Παρετηρήθησαν ρωγμές και μικρές καταβόθρες που δεν χωρά ανθρώπινο σώμα και που δεν αποκλείεται με την διάνοιξί τους να αποκαλύψουν άγνωστες αίθουσες του σπηλαίου.
Κατηφορικά 2μ. και ακολουθώντας τον διάδρομο συνέχεια της κυρίας αίθουσας προχωρούμε βαδίζοντας πάνω σε σταλαγμίτες. Ωραιότατοι σταλαχτίτες κρέμονται από την οροφή και αριστερά μας ένα σύνολο από σταλαγμίτες σε απίθανες κλίσεις με ύψος 1 μ. δίνουν εντύπωσι θεατρικής παραστάσεως. Ο διάδρομος είναι γλιστερός από το γουανό και την υγρασία μέχρι τον τελευταίο θάλαμό του που καταλήγει σε στενή καταβόθρα βάθους 3μ. και με συνέχεια προς τα δεξιά, αλλά αδύνατο το πέρασμα λόγω στενότητος για ανθρώπινο σώμα.
Οι τελευταίοι θάλαμοι διατηρούν πιο ακέραιο τον σταλαχτιτικό τους διάκοσμο λόγω της αποστάσεως και οι αρχαιοκάπηλοι δεν προχώρησαν τόσο μέσα για να προξενήσουν ζημιές.


Διαστάσεις
Το ολικό μήκος των διαδρόμων και αιθουσών είναι 130μ. περίπου, έχει δε κατευθείαν γραμμή μήκος στα 50μ.
Βιοσπηλαιολογία
Παρετηρήθη μεγάλη ποσότης γουανό, αλλά ίχνος ζωντανής νυχτερίδας. Είναι ανεξήγητο το γιατί εγκατελείφθη το σπήλαιο από τις νυχτερίδες. Ίσως οι εκρήξεις με δυναμίτες από τους αρχαιοκαπήλους δημιούργησαν ακατάλληλο περιβάλλον για ζωή μέσα στο σπήλαιο. Ουδέν σπηλαιόβιον παρετηρήθη αν και δεν έγινε επισταμένη έρευνα δια τον σκοπόν αυτό.
Ιστορία και Αρχαιολογία
Ο περιορισμένος χρόνος δεν επέτρεψε την έρευνα για τα περιφημοσυζητούμενα θραύσματα αγγείων τα όποια ο Βαλμίν τοποθετεί σύμφωνα με την διακόσμησί τους σε μεσοελλαδικά ή μεσομινωϊκά. Η ιδέα ότι ίσως είναι της τεχνοτροπίας των μοναδικών στον κόσμο κεραμεικών αριστουργημάτων του σπηλαίου Καμαρών, (αριθμός σπηλαιολογικού μητρώου 804), και αν τελικά αποδειχθή σχέσις μεταξύ των ευρυμάτων των δύο σπηλαίων θα γίνη πραγματικότης το όνειρο της αποδείξεως, πολλών γνωστών επιστημόνων και αρχαιολόγων, ότι η Κρήτη ήταν ενωμένη με την Πελοπόννησο.
Λέγεται ότι ήταν και άντρο του Νέστωρα. Ξένοι αρχαιολόγοι το επισκέπτονται με σχεδιαγράμματα και αυτό κίνησε και το ενδιαφέρον των βανδάλων, οι οποίοι έκαναν και τις ζημίες στην προσπάθεια τους να βρουν φανταστικούς θησαυρούς, πού όπως πιστεύεται έχουν κρύψει εκεί πειρατές.
Τουρισμός
Το σπήλαιο της Μαύρης Τρούπας δύναται να θεωρηθή τουριστικόν τοπικού ενδιαφέροντος, εξ αιτίας των καταστροφών του διακόσμου του. Αν διατηρούσε την αρτιμέλειά του θα ήταν πράγματι ένα αριστούργημα της φύσεως. Παρ’ όλα αυτά διατηρεί σπανίους σταλακτίτας, σταλαγμίτας, κολώνες και στολίσματα αξιόλογα από την σταλακτιτική ύλη στα τοιχώματα.
Αλλά υπάρχουν πολλά τουριστικά σύνδρομα. Η Μεθώνη με το κάστρο της, το μπούρτζι της, εφάμιλλο το του Ναυπλίου και κατάλληλο για ξενοδοχείο. Επίσης το κοντινό νησί Σαπιέντζα που ετοιμάζεται ως Εθνικός δριμός αναπτύξεως του κρητικού αιγάγρου. Οι φιλόξενοι κάτοικοι της Μεθώνης, η όμορφη αμμουδιά της παραλίας και όλα τέλος από πλευράς τοποθεσίας βοηθούν τον τουρισμό. Ενώ τόσο η Σχίζα όσο και η Σαπιέντζα είναι ιδεώδεις τόποι για υποβρύχιο ψάρεμα.
Λόγω εσωτερικής φυσικής διατάξεως του σπηλαίου η τουριστική αξιοποίησις αυτού δεν απαιτεί μεγάλο κονδύλι. Επίσης μπορεί να λυθή και το πρόβλημα διανοίξεως δρόμου με την βοήθεια του Μηχανικού του Στρατού μέχρι την είσοδο του σπηλαίου από ένα των τριών λιμανιών Καλό Λιμάνι, Αρνάκι και Συκιά.
Η νήσος Σχίζα έχει δυνατότητες δημιουργίας σε αυτήν διεθνούς κάμπινγκ με κέντρο τα αξιοθέατα του σπηλαίου Μαύρη Τρούπα.

Η έρευνα Αρχαιολογικής υπηρεσίας, 1981 [5]
Στο νησί Σχίζα, που ανήκει στο σύμπλεγμα των Οινουσών, νότια της Μεθώνης, ερευνήθηκε η πρώτη αίθουσα του σπηλαίου «Μαύρη Τρούπα», στα πλαίσια αιτήματος των κατοίκων της Μεθώνης για αξιοποίηση του σπηλαίου, από παλιά γνωστού για τουςσταλαγμίτες και σταλακτίτες του. Η σύντομη- και με όχι ευνοϊκές συνθήκες- έρευνα στην αίθουσα του σπηλαίου από αρχαιολογική άποψη, οδήγησε στη διαπίστωση ότι το σπήλαιο είχε κατοικηθεί στους προϊστορικούς χρόνους. Βρέθηκαν όστρακα γραπτά και χονδροειδή, πρωτοελλαδικής εποχής και πιθανότατα και παλιότερων περιόδων, και άλλα μεταγενέστερων χρόνων.

[1] Ιστότοπος: wikipedia
[2] Αριστέα Καββαδία- Σπονδύλη: Πρωτοβυζαντινή Πυλία
[3] Opuscula Atheniensia I (1953) σελ. 29-46, PI. I-III. (Publication of Scriptures by the Swedish Institute in Athens» 4°, II): Μάλθη, επίλογος. Προκαταρκτική έκθεση της Σουηδικής ανασκαφής στην Μεσσηνία 1952 από τον Νάθαν Βαλμίν.
[4] Ι. Ιωάννου. Σύμβουλος Ε.Σ.Ε. "Σπήλαιον Μαύρης Τρούπας νήσου Σχίζας Μεθώνης Μεσσηνία. Αριθμός 1029"
[5]. Ε. Παπακωνσταντίνου, ΑΔ 36 (1981) Χρονικά, 156.






Printfriendly