Άγιος Νικόλαος Αρχαίας Μεσσήνης

O Άγιος Νικόλαος (εικ. 6) είναι ο κοιμητηριακός ναός του Μαυροματίου του Δήμου Ιθώμης και βρίσκεται εντός του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Μεσσήνης.
Ο ναός ήταν του τύπου του συνεπτυγμένου εγγεγραμμένου ναού με τρούλο. Στη σημερινή του μορφή έχει καταπέσει ο τρούλος και έχει αλλοιωθεί η αρχική δόμηση.
Ακόμη, έχει τρίπλευρη εξωτερική κόγχη και εσωτερικά ημικυκλική. Είναι κτισμένος κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα δομής με πλίνθους (ή δύο πλίνθους στους οριζόντιους αρμούς και κάθετη πλίνθο ή πολλούς κατακόρυφους αρμούς)1. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της τοιχοποιίας είναι οι μεγάλοι λίθινοι σταυροί στη νότια και βόρεια πλευρά του ναού2.

Όσον αφορά τα κεραμοπλαστικά στοιχεία, αυτά περιορίζονται σε μία μόνο οδοντωτή ταινία, που σώζεται στη νότια και βόρεια πλευρά πάνω από τους σταυρούς. Το εσωτερικό του ναού δεν φέρει τοιχογραφίες, υπάρχουν όμως αρκετά spolia από τμήματα κιόνων.
Βάσει των μορφολογικών στοιχείων των όψεων, η αρχική φάση του ναού ανάγεται στο β΄ μισό του 11ου αιώνα.

Βιβλιογραφία
Ορλάνδος 1969: 87-147.
Μπούρας 2002: 241.

Σημειώσεις:
1. Ορλάνδος 1969: 102 -114.
2. Οι σταυροί είναι αρχιτεκτονικό στοιχείο του 11ου και του 12ου αιώνα.