Пρόλογος
Διατελῶν πρὸ τριετίας ἐνταῦθα ὡς δημοδιδάσκαλος, ἔνθα ὁ τόπος βρίθει μνημείων τῆς ἀρχαίας καλλιτεχνίας, καθήκον ἐμὸν ἐνόμισα να μὴ ἀδιαφορήσω εἰς ὅ,τι διήγειρε τὸν ζῆλον καὶ ἔρωτα τῶν ἅπανταχοῦ τῆς γῆς εὐγενῶν καὶ πεφωτισμένων φίλων τῆς θαυμαςῆς καὶ κλασικῆς ἡμῶν πατρίδος, ἧς τὰ μνημεῖα, καί τοι κατηκρωτηριασμένα καὶ ἀφανῆ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, προσείλκυσαν ἔκπαλαι τὴν προσοχὴν αὐτῶν, μελετώντων τὰ ἀθάνατα ἔπη τῶν ἀρχαίων ἡμῶν προγόνων, καὶ κατὰ τὸ διάστημα τοσούτων ζοφερῶν αἰώνων συνετέλεσαν ἵνα μὴ ἀπολεσθῇ τέλεον ἡ μνήμη τοῦ ἀναξιοπαθοῦντος Ἑλληνικοῦ ἔθνους.
Τὸ ἀπαραίτητον τοῦτο καθήκον, τοσοῦτον ἐκέντησε τὴν καρδίαν μου, ὥστε ἡ διάσωσις, ἢ καὶ ἀνακάλυψις τεμαχίου τινὸς ἀρχαιότητος, μοὶ ἐφαίνετο ὡς τιμαλφέςατος πλοῦτος, πληρῶν τοῦ πτωχοῦ μου βαλαντίου τὸ κενόν.
Προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου, καλὸν μοὶ ἐφάνη, οὐ μόνον νὰ συλλέγω ἁπάσας τὰς γνωστὰς καὶ ἤδη ἐκδοθείσας παρ ἄλλων ἐπιγραφάς, ἀλλὰ καὶ νὰ ἐπιδοθῶ εἰς τὴν ἀνεύρεσιν πολλῶν ἄλλων, μηκέτι γνωστῶν. Διῆλθον ἐπανειλημμένως τὰ σημαντικώτερα μέρη, ἐφ᾽ ὧν φαίνονται τείχη ἀρχαίων μνημείων, ὡς καὶ τοῦ τείχους αὐτοῦ τὰ σωζόμενα καὶ μὴ, τῆς τε Ἰθώμης καὶ Μεσσήνης, καταμετρήσας αὐτὰ ἐπισταμένως διὰ βασιλ. πήχεως, καὶ συνέταξα τὴν παροῦσαν συνοπτικὴν περιγραφήν μετά συνημμένου χωρογραφικοῦ χάρτου, ἥτις, τὸ ὁμολογῶ, δὲν δύναται να ἔχῃ ἀξιώσεις ὑπερτέρας τῶν ἀσθενῶν γραμματικῶν καὶ ἀρχαιολογικῶν δυνάμεών μου.
Μὴ ἀρκεσθεὶς δὲ εἰς τὴν ξηρὰν καὶ γυμνὴν ἐξιστόρησιν τῶν ἤδη σωζομένων μνημείων ἀμφοτέρων τῶν πόλεων τούτων, οὐτῶν ἐν τῷ αὐτῷ σχεδόν τόπῳ, προέβην ἐνιαχοῦ εἰς κρίσεις καὶ εἰκασίας, αἵτινες, ἂν μὴ ὦσιν ὀρθαι, εὔχομαι νὰ μὴ θεωρηθῶσι τουλάχισον τολμηραί.
Ἐπειδὴ δὲ τὸ ὄρος Ιθώμη, ἔχει παρακείμενα ὄρη ἄξια λόγου, ἔκρινα εὔλογον, να συμπεριλάβω ἐν τῇ παρούσῃ τὰ κυριώτερα αὐτῶν, μετὰ τῶν ἱστορικῶν των ἐνδείξεων, ὡς λ.χ. τοῦ ὄρους Εὔας, Ελληνοεκλησιᾶς ἡ Ψωριάρη, του ρεύματος ἢ ποταμοῦ Βαλύρας, τῶν ποταμῶν Λευκασίας, Ἀμφίου καὶ Χαράδρου, μετ τὰ ἱστορικῆς τινός περιλήψεως τῶν περὶ αὐτοὺς ἀρχαίων πόλεων Οιχαλίας (Καρνασίου άλσους), Ανδανίας, Πολίχνης, Στενικλήρου καὶ τοῦ Στενικλ. πεδίου.
Tα Σωζόμενα Ιθώμης Μεσσήνης και των πέριξ μετά χάρτου χωρογραφικού
Υπό Σταύρου Οικονομάκη. Δημοδιδάσκαλου. Eν Καλάμαις τύποις Μ. Πολυμενάκη 1879
Χάρτης χωρογραφικός των αρχ. πολ. Ιθώμης και Μεσσήνης μετά των πέριξ αυτών αρχ, πόλεων και τόπων. Υπό Στ. Οικονομάκη 1878
