Πάνω από το Πεταλίδι στη Μεσσηνία, κοντά στον οικισμό Αγία Σωτήρα, βρίσκεται ένα κάστρο χωρίς πολεμίστρες, αλλά σε προνομιακή θέση, το Κάστρο του Πέρα ή Κάστρο Πεταλιδίου ή Κάστρο Πανιπερίου (από το ομώνυμο, επίσης κοντινό χωριό). Στα ριζά του βουνού του Κάστρου βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο χωριό Πέρα.
Το Κάστρο του Πέρα βρίσκεται επάνω σε επιβλητικό λόφο, με πανοραμική εποπτεία του μεσσηνιακού κόλπου αλλά και των περασμάτων προς τις ενετικές κτήσεις της Πυλίας.
Μάλλον ήταν οχυρωμένο διαμετακομιστικό κέντρο αγαθών, παρά κανονικό κάστρο. Πιθανόν ταυτίζεται με το αναφερόμενο στις πηγές από το 1409 Castro Leone.
Το σχήμα του Κάστρου του Πέρα είναι σχεδόν ορθογώνιο και ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Η τοιχοποιία του αποτελείται από αργολιθοδομή με τεμάχια πλίνθων στους αρμούς.
Η ανατολική πλευρά του Κάστρου του Πέρα, η οποία παρουσιάζει έντονη κατωφέρεια, διακόπτεται από δύο ορθογώνιους πύργους ενώ ο ισχυρός πύργος της δυτικής πλευράς ίσως είχε θέση πύργου-καταφυγίου. Η είσοδος βρισκόταν στη δυτική πλευρά.
Στο εσωτερικό του Κάστρου του Πέρα σήμερα διακρίνονται ερείπια κτισμάτων, καμαροσκέπαστη δεξαμενή και πιθανόν τα ερείπια ενός μικρού ναού.
Το Κάστρο του Πέρα βρίσκεται επάνω σε επιβλητικό λόφο, με πανοραμική εποπτεία του μεσσηνιακού κόλπου αλλά και των περασμάτων προς τις ενετικές κτήσεις της Πυλίας.
Μάλλον ήταν οχυρωμένο διαμετακομιστικό κέντρο αγαθών, παρά κανονικό κάστρο. Πιθανόν ταυτίζεται με το αναφερόμενο στις πηγές από το 1409 Castro Leone.
Το σχήμα του Κάστρου του Πέρα είναι σχεδόν ορθογώνιο και ακολουθεί τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Η τοιχοποιία του αποτελείται από αργολιθοδομή με τεμάχια πλίνθων στους αρμούς.
Η ανατολική πλευρά του Κάστρου του Πέρα, η οποία παρουσιάζει έντονη κατωφέρεια, διακόπτεται από δύο ορθογώνιους πύργους ενώ ο ισχυρός πύργος της δυτικής πλευράς ίσως είχε θέση πύργου-καταφυγίου. Η είσοδος βρισκόταν στη δυτική πλευρά.
Στο εσωτερικό του Κάστρου του Πέρα σήμερα διακρίνονται ερείπια κτισμάτων, καμαροσκέπαστη δεξαμενή και πιθανόν τα ερείπια ενός μικρού ναού.
Σε άρθρο της εφημερίδας "Θάρρος" αναφέρονται τα εξής: Στα χρόνια της Ενετοκρατίας, σχηματίζονταν εφοδιοπομπές για τη μεταφορά των αγαθών από τα διάφορα σημεία του νομού και κυρίως από τη Δυτική Πυλία προς την Καλαμάτα. Οι πεινασμένοι Έλληνες έκαναν επιθέσεις σε αυτές, που συνήθως είχαν ως κατάληξη τη σύλληψη και τη θανάτωση των Ενετών. Η Ιζαμπώ, θέλοντας κατά την παράδοση να γλιτώσει τους συμπατριώτες της από τη θανάτωση, ζήτησε από τον άνδρα της να κατασκευαστεί το κάστρο ως αποθηκευτικός χώρος των αγαθών, όπως κι έγινε.
Έχει, δε, ελάχιστες πολεμίστρες και αυτό συνηγορεί στο ότι δεν ήταν κατασκευασμένο για να αποκρούει επιθέσεις, αλλά για να προφυλάσσει τα προϊόντα που βρίσκονταν εκεί, ενώ στο χώρο κατοικούσε και μια μικρή φρουρά.
Κοντά του υπήρχε ο κεντρικός δρόμος που συνέδεε την Πύλο με την ενδοχώρα της Μεσσηνίας, ενώ ο χώρος κατασκευής ήταν σε στρατηγικό σημείο όχι μόνο για τα δεδομένα της εποχής, αλλά και για τα σημερινά, χωρίς να αγωνιά για την τύχη της εφοδιοπομπής…
Έχει, δε, ελάχιστες πολεμίστρες και αυτό συνηγορεί στο ότι δεν ήταν κατασκευασμένο για να αποκρούει επιθέσεις, αλλά για να προφυλάσσει τα προϊόντα που βρίσκονταν εκεί, ενώ στο χώρο κατοικούσε και μια μικρή φρουρά.
Κοντά του υπήρχε ο κεντρικός δρόμος που συνέδεε την Πύλο με την ενδοχώρα της Μεσσηνίας, ενώ ο χώρος κατασκευής ήταν σε στρατηγικό σημείο όχι μόνο για τα δεδομένα της εποχής, αλλά και για τα σημερινά, χωρίς να αγωνιά για την τύχη της εφοδιοπομπής…
Στο εσωτερικό ήταν ένας από τους αποθηκευτικούς χώρους του Κάστρου, που καταστράφηκε από δυναμίτη. Επίδοξοι κυνηγοί πολύτιμων μετάλλων πίστεψαν ότι στους αποθηκευτικούς χώρους του Κάστρου βρίσκονται χρυσός ή και ό,τι άλλο. Έτσι, ανατίναξαν με δυναμίτη τις αλαβάστρινες δεξαμενές για την αποθήκευση λαδιού, κρασιού και άλλων αγαθών.
Το Κάστρο άρχισε να καταστρέφεται περί τα τέλη της δεκαετίας του ’50 με αρχές του ’60, όταν πρωτοεμφανίστηκαν οι συσκευές αναζήτησης πολύτιμων μετάλλων.
Τελευταία έχουν γίνει σημαντικές και σοβαρές προσπάθειες από την 26η ΕΒΑ υπουργείου Πολιτισμού για τον καθαρισμό του χώρου, που απέδωσε καρπούς, καθώς κατέστη προσβάσιμο το εσωτερικό του.
Αν βελτιωθεί η πρόσβαση και υπάρξει άσφαλτος, το κάστρο θα αποκτούσε μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και η περιοχή μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Το Κάστρο άρχισε να καταστρέφεται περί τα τέλη της δεκαετίας του ’50 με αρχές του ’60, όταν πρωτοεμφανίστηκαν οι συσκευές αναζήτησης πολύτιμων μετάλλων.
Τελευταία έχουν γίνει σημαντικές και σοβαρές προσπάθειες από την 26η ΕΒΑ υπουργείου Πολιτισμού για τον καθαρισμό του χώρου, που απέδωσε καρπούς, καθώς κατέστη προσβάσιμο το εσωτερικό του.
Αν βελτιωθεί η πρόσβαση και υπάρξει άσφαλτος, το κάστρο θα αποκτούσε μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και η περιοχή μεγαλύτερη ανάπτυξη.
ΠΗΓΕΣ:
Ιστότοπος Καστρολόγος
"Κάστρο Πέρα"- Εφημ. "θάρρος" Αύγ. 2009
