Στην ελληνική μυθολογία ο Θάμυρις ή Θαμύρας ήταν θρυλικός ποιητής, τραγουδιστής και μουσικός, στον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν πολλά ποιήματα και ωδές, καθώς και νεωτερισμούς στη Μουσική.
Σύμφωνα με τον Όμηρο και τον Ευριπίδη καταγόταν από την Θράκη. Κατά την παράδοση, ο Θάμυρις, γιος του μουσικού Φιλάμμωνα και της νύμφης Αργιόπης. Ο μουσικός των προϊστορικών χρόνων Φιλάμμων, γιος του Απόλλωνα, θεωρούνταν από μερικούς και ιδρυτής μυστικών λατρειών όπως της Λέρνας (Παυσ. 2, 37, 2). Η Αργιόπη ζούσε αρχικά περί τον Παρνασσό, όταν όμως έμεινε έγκυος, λένε πως μετοίκησε στους Οδρύσες, γιατί ο Φιλάμμωνας δεν ήθελε να την φέρει στο σπίτι του. Γι’ αυτό τον Θάμυρι τον λένε Οδρύση και Θράκα.
 |
| Ο Θάμυρις, μυθικός αοιδός από τη Θράκη, παίζει τη λύρα του καθισμένος σε βράχο. Αριστερά, δύο Μούσες |
Έγραψε και μελοποίησε μία «Θεογονία», μία «Κοσμογονία» και μία «Τιτανομαχία». Πίστευαν επίσης ότι αυτός ήταν ο εφευρέτης του «δώριου τρόπου». Από τον πατέρα του ο Θάμυρις ήταν εγγονός του θεού Απόλλωνα. Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, ο Θάμυρις ήταν γιος του Αεθλίου και εγγονός του Ενδυμίωνα, ενώ μητέρα του ήταν η ίδια η Μούσα Ερατώ ή η Μελπομένη.
Ο προομηρικός ποιητής και μουσικός Θάμυρις φημίζονταν για την ομορφιά του, για το τραγούδι και για το παίξιμο της λύρας, όργανο το οποίο έμαθε από τον Λίνο. Μια άλλη παράδοση λέει ότι ο Θάμυρις δίδαξε τον Όμηρο μουσική.
 |
| Ο "Μουσικός" :Από τις τοιχογραφίες του "Ανακτόρου του Νέστορα" στην Πύλο. Ισως πρόκειται για μορφή της μυθολογίας που αποτέλεσε το πρότυπο του Απόλλωνα ή του Ορφέα. Θα μπορούσε να ταυτισθεί και με τον Θάμυρι, περιώνυμο μουσικό της τοπικής μυθολογίας, τον οποίο κατέστρεψαν οι Μούσες (Βλ. Ιλιάδα Β 594-600). |
Περήφανος για τις ικανότητές του τόλμησε να αμφισβητήσει την υπεροχή των Μουσών, αλλά στον αγώνα που επακολούθησε νικήθηκε. Οι Μούσες εκδικούμενες τον τύφλωσαν, καθώς πήγαινε από την Οιχαλία στο Δώριον, κι εκείνος φτάνοντας στο ποτάμι ( σημερινή Μαυροζούμενα) πέταξε την λύρα ως άχρηστη και το ποτάμι πήρε το όνομα Βαλύρα (από το βάλλω και λύρα). Το ποτάμι συνάντησε ο Παυσανίας στο δρόμο προς την Μεγαλόπολη, σε απόσταση 30 σταδίων από την πύλη στην κορυφή της Ιθώμης.
Ο μύθος του Θάμυρι είναι ενας από τους πολλούς που συναντώνται παράλληλα στην Θεσσαλία και στην Μεσσηνία. Τον μύθο τον αναφέρει και ο Ησίοδος, και παρουσιάζει τον Θράκα Θάμυρι να συναντιέται με τις Πιερίδες Μούσες στο φημισμένο Δώτιον πεδίον, στη νότια έξοδο των Τεμπών και εκεί να ανταγωνίζεται μ’ αυτές και να τυφλώνεται.
