Κάποτε αποτέλεσαν τους διαύλους επικοινωνίας των ορεινών χωριών της Μεσσηνίας και της Ηλείας. Χωρίς αυτά η ζωή θα ήταν φτωχότερη. Οι μικρές κοινωνίες θα ήταν περιχαρακωμένες, χωρίς συναλλαγές και ανταλλαγές προϊόντων.
Τα πέτρινα μονότοξα γεφύρια της Νέδας αποτελούν αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα φημισμένα γεφύρια της Ηπείρου.
Αν όμως στην Hπειρο τα γεφύρια φροντίζονται και αναδεικνύονται, στη Νέδα είναι χαμένα μέσα στα βάτα, με πολλές φθορές, κινδυνεύοντας από κατάρρευση.
Στη Νέδα υπάρχουν και τσιμεντένια γεφύρια, τα οποία είναι, βέβαια, σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Πιο πολύ αισθάνεται αυτή την παραφωνία της τσιμεντένιας και άκομψης κατασκευής ο περιηγητής του ποταμού. Περπατώντας μέσα στο ποτάμι, όταν πλησιάζεις στα πέτρινα γεφύρια, εντυπωσιάζεσαι από την ομορφιά τους, το περίτεχνο χτίσιμό τους, το πώς «δένουν» με την πολύ πλούσια πανίδα, το πώς έχουν «σφηνωθεί» μέσα στις βραχώδεις χαράδρες, και νιώθεις έναν απέραντο θαυμασμό και σεβασμό για τους χτίστες αυτών των έργων.
Το γεφύρι των Πλατανίων
Το πιο γνωστό πέτρινο γεφύρι της Νέδας είναι το μονότοξο των Πλατανίων. Το θαυμάζουν καθημερινά τα καλοκαίρια εκατοντάδες επισκέπτες, οι οποίοι περνούν είτε από πάνω του για να μεταβούν στο μονοπάτι που οδηγεί στους καταρράκτες και στις κολυμπήθρες είτε από κάτω του, ακολουθώντας τον ποταμό που σε λίγο οδηγεί στη σήραγγα του Στομίου.
Αναφορά στο συγκεκριμένο γεφύρι κάνει το περιοδικό «Εσπερος», κατά το έτος 1881, η επιμέλεια του οποίου γινόταν στη Λειψία και κυκλοφορούσε με κείμενα για την Ελλάδα, τον πολιτισμό της, τα μνημεία της. «Η Νέδα, ποταμός εν Αρκαδία» είναι τίτλος του θέματος στο περιοδικό, όπου για τη γέφυρα (για την οποία υπάρχει εικόνα με το σχέδιό της) σημειώνεται:
«Η σωζομένη σήμερον γέφυρα, είναι έργον των τουρκικών χρόνων, αρχούντως δε στερεώς κατεσκευασμένη και ουσιωδώς την συγκοινωνίαν των μερών διευκολύνουσα. Εν καιρώ χειμώνος και κυρίως εν έτεσι πολυομβρίας η Νέδα έχει ορμητικόν το ρεύμα, υπερπηδά ενίοτε τας όχθας αυτής και κατακλύζει τα ταπεινότερα μέρη. Το ύδωρ της είναι διαυγέστατον και ευχάριστον εις την πόσιν».
Πιο εντυπωσιακό, όμως, πέτρινο γεφύρι είναι αυτό του Μαυροματίου, κάτω από το χωριό Κούβελα. Είναι ψηλό, έχει πολύ ωραία αρχιτεκτονικά στοιχεία και ενώνει δύο βραχώδεις χαράδρες, πάνω στις οποίες ήταν σμιλεμένα μονοπάτια προς το Κούβελα της Μεσσηνίας και το Δραγώγι της Ηλείας.
Ωστόσο, είναι ένα γεφύρι εντελώς εγκαταλελειμμένο. Για να ανέβει κανείς σε αυτό πρέπει να καταφέρει να περάσει μέσα από απροσπέλαστα σχεδόν βάτα, τα μονοπάτια έχουν χαθεί και γκρεμιστεί, ενώ χαλασμένο είναι και το μονοπάτι από την όχθη του ποταμού προς το γεφύρι. Πολλές πλάκες από το τοιχίο πάνω στο γεφύρι έχουν πέσει και έχουν χαθεί, ενώ σοβαρά προβλήματα έχει δημιουργήσει και η άγρια βλάστηση που βγαίνει μέσα από τις πέτρες.
Αλλο, παρά πολύ παλιό γεφύρι ή, μάλλον, τα απομεινάρια του, υπάρχουν κάτω από το χωριό Κακαλέτρι, δίπλα στον μύλο του Καράμπελα, ο οποίος ανακατασκευάστηκε πριν από λίγα χρόνια.
Το γεφύρι αυτό οι περισσότεροι το προσπερνούν χωρίς να αντιληφθούν την ύπαρξή του. Ηταν χαμηλό, με πολλά τόξα και, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των γηραιότερων της περιοχής, έπεσε από σεισμό. Ενα τμήμα του παλιού γεφυριού το έχει πάρει το νερό, ενώ άλλα τμήματα κείτονται δεξιά και αριστερά.
Αυτά τα γεφύρια θα μπορούσαν να αποτελέσουν μνημεία της κληρονομιάς των παραποτάμιων χωριών, τα οποία και θα προσέδιδαν μεγαλύτερη φήμη στη Νέδα, ως προορισμό των περιηγητών που μαγεύονται από την ομορφιά της φύσης και τον παραδοσιακό πλούτο των περιοχών που επισκέπτονται. Είναι έργα που μπορούν να συντηρηθούν χωρίς να χρειάζονται τα υπέρογκα ποσά που απαιτούν άλλες παρεμβάσεις, ενώ θα αποδώσουν πολλά περισσότερα από όσα θα κοστίσουν. Εντούτοις, οι υπεύθυνοι, Περιφέρεια, δήμοι, Πολιτεία γενικότερα, αδιαφορούν.
ΠΕΤΡΟΣ ΤΣΩΝΗΣ
ΠΗΓΗ: Έθνος
Τα πέτρινα μονότοξα γεφύρια της Νέδας αποτελούν αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα φημισμένα γεφύρια της Ηπείρου.
Αν όμως στην Hπειρο τα γεφύρια φροντίζονται και αναδεικνύονται, στη Νέδα είναι χαμένα μέσα στα βάτα, με πολλές φθορές, κινδυνεύοντας από κατάρρευση.
Στη Νέδα υπάρχουν και τσιμεντένια γεφύρια, τα οποία είναι, βέβαια, σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Πιο πολύ αισθάνεται αυτή την παραφωνία της τσιμεντένιας και άκομψης κατασκευής ο περιηγητής του ποταμού. Περπατώντας μέσα στο ποτάμι, όταν πλησιάζεις στα πέτρινα γεφύρια, εντυπωσιάζεσαι από την ομορφιά τους, το περίτεχνο χτίσιμό τους, το πώς «δένουν» με την πολύ πλούσια πανίδα, το πώς έχουν «σφηνωθεί» μέσα στις βραχώδεις χαράδρες, και νιώθεις έναν απέραντο θαυμασμό και σεβασμό για τους χτίστες αυτών των έργων.
 |
| Το γεφύρι των Πλατανίων |
Το γεφύρι των Πλατανίων
Το πιο γνωστό πέτρινο γεφύρι της Νέδας είναι το μονότοξο των Πλατανίων. Το θαυμάζουν καθημερινά τα καλοκαίρια εκατοντάδες επισκέπτες, οι οποίοι περνούν είτε από πάνω του για να μεταβούν στο μονοπάτι που οδηγεί στους καταρράκτες και στις κολυμπήθρες είτε από κάτω του, ακολουθώντας τον ποταμό που σε λίγο οδηγεί στη σήραγγα του Στομίου.
Αναφορά στο συγκεκριμένο γεφύρι κάνει το περιοδικό «Εσπερος», κατά το έτος 1881, η επιμέλεια του οποίου γινόταν στη Λειψία και κυκλοφορούσε με κείμενα για την Ελλάδα, τον πολιτισμό της, τα μνημεία της. «Η Νέδα, ποταμός εν Αρκαδία» είναι τίτλος του θέματος στο περιοδικό, όπου για τη γέφυρα (για την οποία υπάρχει εικόνα με το σχέδιό της) σημειώνεται:
«Η σωζομένη σήμερον γέφυρα, είναι έργον των τουρκικών χρόνων, αρχούντως δε στερεώς κατεσκευασμένη και ουσιωδώς την συγκοινωνίαν των μερών διευκολύνουσα. Εν καιρώ χειμώνος και κυρίως εν έτεσι πολυομβρίας η Νέδα έχει ορμητικόν το ρεύμα, υπερπηδά ενίοτε τας όχθας αυτής και κατακλύζει τα ταπεινότερα μέρη. Το ύδωρ της είναι διαυγέστατον και ευχάριστον εις την πόσιν».
 |
| Το γεφύρι Κούβελα |
Τα γεφύρια Μαυροματίου και Κακαλετρίου
Ωστόσο, είναι ένα γεφύρι εντελώς εγκαταλελειμμένο. Για να ανέβει κανείς σε αυτό πρέπει να καταφέρει να περάσει μέσα από απροσπέλαστα σχεδόν βάτα, τα μονοπάτια έχουν χαθεί και γκρεμιστεί, ενώ χαλασμένο είναι και το μονοπάτι από την όχθη του ποταμού προς το γεφύρι. Πολλές πλάκες από το τοιχίο πάνω στο γεφύρι έχουν πέσει και έχουν χαθεί, ενώ σοβαρά προβλήματα έχει δημιουργήσει και η άγρια βλάστηση που βγαίνει μέσα από τις πέτρες.
Αλλο, παρά πολύ παλιό γεφύρι ή, μάλλον, τα απομεινάρια του, υπάρχουν κάτω από το χωριό Κακαλέτρι, δίπλα στον μύλο του Καράμπελα, ο οποίος ανακατασκευάστηκε πριν από λίγα χρόνια.
Το γεφύρι αυτό οι περισσότεροι το προσπερνούν χωρίς να αντιληφθούν την ύπαρξή του. Ηταν χαμηλό, με πολλά τόξα και, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των γηραιότερων της περιοχής, έπεσε από σεισμό. Ενα τμήμα του παλιού γεφυριού το έχει πάρει το νερό, ενώ άλλα τμήματα κείτονται δεξιά και αριστερά.
Αυτά τα γεφύρια θα μπορούσαν να αποτελέσουν μνημεία της κληρονομιάς των παραποτάμιων χωριών, τα οποία και θα προσέδιδαν μεγαλύτερη φήμη στη Νέδα, ως προορισμό των περιηγητών που μαγεύονται από την ομορφιά της φύσης και τον παραδοσιακό πλούτο των περιοχών που επισκέπτονται. Είναι έργα που μπορούν να συντηρηθούν χωρίς να χρειάζονται τα υπέρογκα ποσά που απαιτούν άλλες παρεμβάσεις, ενώ θα αποδώσουν πολλά περισσότερα από όσα θα κοστίσουν. Εντούτοις, οι υπεύθυνοι, Περιφέρεια, δήμοι, Πολιτεία γενικότερα, αδιαφορούν.
ΠΕΤΡΟΣ ΤΣΩΝΗΣ
ΠΗΓΗ: Έθνος
