Πλατανόβρυση Πυλίας: Θολωτοί τάφοι

Στη θέση Γενίτσαρη σε απόσταση 2,5 χλμ. περίπου, νότια του χωριού Πλατανόβρυση Πυλίας, εντοπίστηκε μετά από λαθρανασκαφική ενέργεια, ένας θολωτός μυκηναϊκός τάφος, εντός του αγροκτήματος Στ. Αρβανίτη (Σχέδ.7).
Η σωστική ανασκαφή που ακολούθησε και διήρκεσε από τις 11 Ιανουάριου έως την Ιη Μαρτίου 2002, έφερε στο φως το θολωτό τάφο, το ανώφλι του οποίου ήταν ορατό κατά το μεγαλύτερο τμήμα του1. Ο τάφος είναι χτισμένος σε μικρό έξαρμα που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του αγροκτήματος και έχει προσανατολισμό Β.-Ν., με την είσοδο προς Ν.2. 
Ο ταφικός θάλαμος, κατασκευασμένος με πλακοειδείς λίθους, έχει διάμετρο 5,16 μ. και η θόλος του είναι βυθισμένη. Το μέγιστο σωζόμενο ύψος του φθάνει τα 2,80 μ. Το στόμιο του Θαλάμου έχει μέγιστο μήκος 1,26, πλάτος 1,35 και ύψος 1,97 μ. Οι διαστάσεις του μονόλιθου ανωφλιού του είναι: μήκ. 2,20, πλ. 1,15-1,40 και πάχ. 0,38 μ. Το στόμιο ήταν κλεισμένο με ξερολιθιά, που είχε στο μεγαλύτερο τμήμα της καταστραφεί από τους λαθρανασκαφείς και σώζεται σε ύψος 1,10μ.

Ο δρόμος του τάφου ήταν εξαιρετικά βραχύς και έφερε λίθινη επένδυση.
Ο ταφικός θάλαμος ήταν αναμοχλευμένος και συλημένος ήδη από την αρχαιότητα. Στα ανώτερα στρώματα της επίχωσης υπήρχε μεγάλος αριθμός λίθων και οστών ζώων.
Στα κατώτερα στρώματα της επίχωσης και πριν από το τελικό δάπεδο βρέθηκαν συσσωρευμένα στα τοιχώματα του θαλάμου ανθρώπινα οστά και κρανία Θρυμματισμένα από τις πεσμένες πέτρες του τάφου. Μέσα από το στρώμα στάχτης, πάχ. 0,05- 0,10μ., που κάλυπτε ένα μεγάλο μέρος πάνω από το δάπεδο του τάφου, συνελέγησαν δύο σφαιρικές ψήφοι από φαγεντιανή, μία αμυγδαλόσχημη ψήφος από κορνήλιο με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση, ελάσματα και φυλλάρια χρυσού. 

Ο θολωτός τάφος στην Πλατανόβρυση Χανδρινού στη φάση των ανασκαφών.

Από τον καθαρισμό του χώματος στο δάπεδο συνελέγη ό,τι είχε διαφύγει από τους λαθρανασκαφείς: μια αιχμή βέλους από οψιανό, δύο υψίποδες κύλικες, ένας γραπτός τρίωτος πιθαμφορίσκος, ένα κυλινδρικό αλάβαστρο και μεγάλος αριθμός οστράκων. Δύο αμυγδαλόσχημες ψήφοι από ορεία κρύσταλλο με ανάγλυφη φυτική διακόσμηση βρέθηκαν στην επίχωση του δρόμου.
Το πλήθος των οστράκων και των λίθων, που βρίσκονται διάσπαρτα στην περιοχή γύρω από τον τάφο, φανερώνουν με σαφήνεια την ύπαρξη και άλλων τάφων, οι οποίοι πιθανώς να έχουν καταστραφεί στο μεγαλύτερο μέρος τους λόγω των ευρύτατων διαμορφώσεων με μηχανικό εκσκαφέα που έγιναν στην περιοχή, προκειμένου να μετατραπεί ο χαμηλός γήλοφος σε καλλιεργήσιμη έκταση.

Άποψη από το εσωτερικό του θολωτού τάφου της Πλατανόβρυσης

Θέση Γενίτσαρη: Μικρός θολωτός τάφος

Αναφορά:1968

Εις θέσιν παρά τον συνοικισμόν «Πλατανόβρυση» της αγροτικής περιφερείας κοινότητος Χανδρινού Πυλίας, ονομαζομένην «Γενίτσαροι», επεσημάνθη μικρός θολωτός τάφος εχων βυθισμένην την οροφήν της θόλου. Εις τον πέριξ του τάφου χώρον ανευρέθησαν εν τη επιφανεία του εδάφους όστρακα μυκηναϊκών αγγείων. 
Η περιοχή εις ακτίνα 300μ. πέριξ του τάφου παρουσιάζει ενδιαφέρον, εκ των υπαρχουσών δε εκεί ενδείξεων φαίνεται ότι θα πρέπει να υπάρχη συστάς όμοιων μυκηναϊκών τάφων

Αναφορά 1969

Εις θέσιν Γενίτσαροι, εις το κτήμα Ι. Αρβανίτη, ανεσκάφη μικρός θολωτός τάφος, διαμ. 2.10μ. (βλ. ΑΔ23 (1968): Χρονικά, σ.156). Σώζεται σχεδόν ακέραιος, πλην του ανωτάτου κεντρικού τμήματος της θόλου. Εντός του τάφου ουδέν όστρακον ή τεμάχιον οστού ευρέθη, πράγμα δεικνύον, ότι ο τάφος δεν εχρησιμοποιήθη ποτέ. 
Εκ της κατασκευής του, ήτις είναι συγγενεστάτη προς την του τάφου Λαμπροπούλου εν Καρποφόρα Μεσσηνίας (βλ. AAAI, (1968), σ.205), είναι πιθανόν, ότι ούτος ανήκει εις τους πρωτογεωμετρικούς χρόνους. Επιφανειακή έρευνα, τόσον εντός του ως άνω κτήματος, όσον και εντός του κτήματος Νικ. Κολοκάθη, κατέδειξε την ύπαρξιν συστάδος τάφων, εκ των οποίων τρεις διαγράφονται σαφώς εν τη επιφανεία, των δε ετέρων η ύπαρξις είναι πιθανή (βλ. ΑΔ έ.α., σ.156).

Σημειώσεις:

1. Την εποπτεία της ανασκαφής του τάφου είχε η συμβασιούχος αρχαιολόγος Ευ. Μαλαπάνη. Η ίδια αρχαιολόγος είχε την επίβλεψη και των άλλων σωστικών ανασκαφών στη Μεσσηνία κατά το ίδιο έτος. Η σχεδιαστική αποτύπωση του θολωτού τάφου έγινε από το σχεδιαστή της Εφορείας Α. Θωμόπουλο.

2. Σε μικρή απόσταση δυτικά του θολωτού τάφου, σχεδόν σε επαφή με αυτόν, είχε ανασκαφεί το 1968 από τον Α. Χωρέμη, ένας ακόμη μικρός θολωτός τάφος, ο οποίος δεν περιείχε ευρήματα. Πρβλ. ΑΔ 23 (1968): Χρονικά και 24 (1969): Χρονικά.

Πηγές:

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ 56-59 (2001-2004)

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ 23 (1968 ): ΧΡΟΝΙΚΑ-  Γ. Α. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟN 24 ( 1969): ΧΡΟΝΙΚΑ-  ΑΓΓΕΛΟΣ Κ. ΧΩΡΕΜΗΣ