Ο Αρχαιολογικός χώρος[1][2]
Ο αρχαιολογικός χώρος στις Όρντινες είναι μια χαμηλή κορυφογραμμή με κατεύθυνση Β- Ν (περίπου 50μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας), που διατέμνεται στα Ν από τον ποταμό του Λαγκούβαρδου. Φτάνουμε σ΄αυτόν από τον δρόμο Φιλιατρά- Γαργαλιάνοι, 3χλμ. από Γαργαλιάνους. Στο σημείο αυτό υπάρχει η γέφυρα του Λαγγούβαρδου και 200μ. προς τους Γαργαλιάνους υπάρχει η πηγή Κρυονέρι. Προχωρώντας στην νότια όχθη και 600μ. προς τα δυτικά βρίσκουμε την Ακρόπολη. Έχει εξαιρετική θέα προς την παράκτια πεδιάδα και στον κόλπο του Αγίου Ιωάννη. Η πόλη της Μαραθόπολης απέχει 4χλμ. στα Ν- ΝΔ.
Ο αρχαιολογικός χώρος έχει διαστάσεις 310μ. στον άξονα ΒΔ- ΝΑ και 200μ. στα ΝΔ- ΒΑ. και έχει έκταση περίπου 5 στρέμματα. Το κεντρικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται στην κορυφή της κορυφογραμμής σε ένα χωράφι που έχει μιά μικρή κλίση προς τα Β και Α. Εδώ υπάρχουν μερικές ελιές, αμυγδαλιές και χαρουπιές. Στα Β, η κορυφογραμμή πέφτει κατακόρυφα στον ποταμό Λαγκούβαρδο, ιδιαίτερα στη ΒΑ της γωνία, όπου η άκρη του βράχου έχει καταρρεύσει σε πολλά μέρη. Προς τα Α, η κορυφογραμμή κλίνει απαλά σε ένα χωράφι παλαιών ελαιόδεντρων και υπάρχουν αρκετές προεξοχές του πετρώματος κατά μήκος της Α πλευράς της κορυφογραμμής έως 0,5μ., ορισμένες από αυτές μπορεί ενδεχομένως να έχουν σχηματισθεί από ανθρώπινο χέρι. Ένα σύγχρονο συγκρότημα κατοικιών, περ. 300μ. Ν του ποταμού, σηματοδοτεί το Ν όριο του αρχαιολογικού χώρου. Κατά μήκος της Δ άκρης της κορυφογραμμής μια πυκνή σειρά θάμνων και δέντρων (δρύς, ελιές, χαρουπιές) σηματοδοτεί μια πτώση 2μ. σε ένα άλλο οργωμένο χωράφι με παλαιές ελιές στα ΝΔ, και πρόσφατα φυτεμένες ελιές σε σειρές μαζί με παλαιότερα δέντρα στο ΒΔ. Κατά μήκος της Δ άκρης, υπάρχουν αρκετές προεξοχές του πετρώματος, αρκετές πιθανώς κομμένες ή τροποποιημένες με την προσθήκη ακανόνιστων τεμαχίων πετρωμάτων. Στο ΝΑ τμήμα της κορυφογραμμής υπάρχουν διάφορες τομές στο πέτρωμα, ευθείες κατακόρυφες όψεις που σχηματίζουν ορθή γωνία σε κάποιες περιπτώσεις. Εδώ πιθανότατα υπήρχε λατομείο εξόρυξης πετρώματος.
Προϊστορική κεραμική που χρονολογείται από την ΠΕ ώς την ΥΕΙΙΙΒ εποχή βρέθηκε σε αρκετές ποσότητες σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο. Το υλικό της ΥΕΙΙΙ είναι πολύ λιγότερο στα ΒΔ ενώ η ΠΕ και ΜΕ κεραμική κυρίως συγκεντρώνετε στα Β, κοντά στον Λαγκούβαρδο. Η κεραμική των ιστορικών χρόνων από τον αρχαιολογικό χώρος στις Όρντινες χρονολογείται από την Αρχαϊκή μέχρι την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Η πλειοψηφία των ευρημάτων είναι της ύστερης Ελληνιστικής μέχρι πρώιμων Ρωμαϊκής εποχής στα Β και συσχετίζεται με μιά μεγάλη συγκέντρωση κεραμίδων λακωνικού τύπου στα Β και ΒΑ του αρχαιολογικού χώρου. Η μαγνητομετρία που διεξήχθη στις Όρντινες το 1995 έδειξε μια ανωμαλία στον ΒΑ τομέα που φαίνεται να συσχετίζεται με αυτή τη διανομή κεραμίδων.
Όρντινες: Ένα σημαντικό Προϊστορικό κέντρο[3]
Η κεραμική από τον αρχαιολογικό χώρο στις Όρντινες είναι χαρακτηριστική των μικρών και μεσαίων παράκτιων τοποθεσιών της ΠΕΙΙ περιόδου στη δυτική Μεσσηνία. Η τοποθεσία της εγκατάστασης στις Όρτινες, μαζί με αυτές στον Κάναλο και το Μεϊλέρμπεη κοντά στην ακτή, ταιριάζει με την αποδεδειγμένη κατανομή των τοποθεσιών της ΠΕΙΙ στη δυτική Μεσσηνία, η οποία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου φαίνεται να έχει πολύ ισχυρότερη παράκτια αντιπροσώπευση από ότι σε πολλά άλλα μέρη της νότιας Ελλάδας.
Η ακρόπολη στις Όρντινες συνεχίζει να κατοικείται και στην Μεσοελλαδική Περίοδο. Η κεραμική της ΠΕΙΙΙ- ΜΕΙΙ δείχνει να έχει ομοιότητες με τα αντίστοιχα κέντρα αυτής της περιόδου στο Αλώνι Δεριζιώτη (κοντά στο Παλάτι του Νέστορα) και τα Νιχώρια.
Η κατοίκηση συνεχίζεται και στην Μυκηναϊκή εποχή. Πολύ μεγαλύτερη ποσότητα υλικού θα μπορούσε να αποδοθεί στην ΥΕIIIB παρά στην ΥΕΙΙΙΑ.
Τα πιο συνηθισμένα όστρακα είναι από απλά οικιακά σκεύη, τα οποία έχουν μεγάλη ομοιότητα με υλικό από το παλάτι του Νέστορα. Χαρακτηριστικό σε αυτή την κατηγορία είναι το μαλακό πρασινωπό λευκό/ πράσινο-κίτρινο υλικό, πολύ συνηθισμένο στη Μεσσηνία αυτή την περίοδο. Η βαμμένη κεραμική αντιπροσωπεύεται με σκούρο καφέ έως μαύρο χρώμα.
Η έρευνα του PRAP στην περιοχή έδειξε ότι μετά τον Άνω Εγκλιανό, που ήταν φυσικά η μεγαλύτερη εγκατάσταση της ΥΕΙΙΙΒ περιόδου με έκταση περίπου 18 στρέμματα -συμπεριλαμβανομένων των δομών του παλατιού, ακολουθούσαν σε έκταση και σημασία η ακρόπολη στο Μπεϊλέρμπεη και τις Όρντινες. Η Όρτινες μάλιστα δείχνουν να φτάνουν στο απόγειό τους την περίοδο αυτή. Από την ΥΕΙ-ΙΙ έως την ΥΕΙΙΙ η εγκατάσταση στις Όρτινες δείχνει να διπλασιάζεται.
Η αρχαιολόγοι του PRAP θεωρούν ότι οι Όρτινες ήταν το σημαντικότερο κέντρο της παράκτιας πεδιάδας της περιοχής που ορίζεται από το βουνό Μάτι στα βόρεια μέχρι τα την σύγχρονη πόλη των Φιλιατρών. Πιθανολογούν την ταύτιση των Ορτινών με την πόλη "pe-to-no" (Hither Province) που αναφέρεται στις πινακίδες Γραμμικής Β από το ανάκτορο του Άνω Εγκλιανού.
Βιβλιογραφία:
[1]The Pylos Regional Archaeological Project Internet Edition, K01 Gargaliani Ordines
[2] Prehistoric Habitation in the Southwestern Peloponnese, 1961
[3]The Pylos Regional Archaeological Progect Part 1: Overview and the Archaeological Survey
Προϊστορική κεραμική που χρονολογείται από την ΠΕ ώς την ΥΕΙΙΙΒ εποχή βρέθηκε σε αρκετές ποσότητες σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο. Το υλικό της ΥΕΙΙΙ είναι πολύ λιγότερο στα ΒΔ ενώ η ΠΕ και ΜΕ κεραμική κυρίως συγκεντρώνετε στα Β, κοντά στον Λαγκούβαρδο. Η κεραμική των ιστορικών χρόνων από τον αρχαιολογικό χώρος στις Όρντινες χρονολογείται από την Αρχαϊκή μέχρι την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Η πλειοψηφία των ευρημάτων είναι της ύστερης Ελληνιστικής μέχρι πρώιμων Ρωμαϊκής εποχής στα Β και συσχετίζεται με μιά μεγάλη συγκέντρωση κεραμίδων λακωνικού τύπου στα Β και ΒΑ του αρχαιολογικού χώρου. Η μαγνητομετρία που διεξήχθη στις Όρντινες το 1995 έδειξε μια ανωμαλία στον ΒΑ τομέα που φαίνεται να συσχετίζεται με αυτή τη διανομή κεραμίδων.
Όρντινες: Ένα σημαντικό Προϊστορικό κέντρο[3]
Η κεραμική από τον αρχαιολογικό χώρο στις Όρντινες είναι χαρακτηριστική των μικρών και μεσαίων παράκτιων τοποθεσιών της ΠΕΙΙ περιόδου στη δυτική Μεσσηνία. Η τοποθεσία της εγκατάστασης στις Όρτινες, μαζί με αυτές στον Κάναλο και το Μεϊλέρμπεη κοντά στην ακτή, ταιριάζει με την αποδεδειγμένη κατανομή των τοποθεσιών της ΠΕΙΙ στη δυτική Μεσσηνία, η οποία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου φαίνεται να έχει πολύ ισχυρότερη παράκτια αντιπροσώπευση από ότι σε πολλά άλλα μέρη της νότιας Ελλάδας.
Η ακρόπολη στις Όρντινες συνεχίζει να κατοικείται και στην Μεσοελλαδική Περίοδο. Η κεραμική της ΠΕΙΙΙ- ΜΕΙΙ δείχνει να έχει ομοιότητες με τα αντίστοιχα κέντρα αυτής της περιόδου στο Αλώνι Δεριζιώτη (κοντά στο Παλάτι του Νέστορα) και τα Νιχώρια.
Η κατοίκηση συνεχίζεται και στην Μυκηναϊκή εποχή. Πολύ μεγαλύτερη ποσότητα υλικού θα μπορούσε να αποδοθεί στην ΥΕIIIB παρά στην ΥΕΙΙΙΑ.
Τα πιο συνηθισμένα όστρακα είναι από απλά οικιακά σκεύη, τα οποία έχουν μεγάλη ομοιότητα με υλικό από το παλάτι του Νέστορα. Χαρακτηριστικό σε αυτή την κατηγορία είναι το μαλακό πρασινωπό λευκό/ πράσινο-κίτρινο υλικό, πολύ συνηθισμένο στη Μεσσηνία αυτή την περίοδο. Η βαμμένη κεραμική αντιπροσωπεύεται με σκούρο καφέ έως μαύρο χρώμα.
Η έρευνα του PRAP στην περιοχή έδειξε ότι μετά τον Άνω Εγκλιανό, που ήταν φυσικά η μεγαλύτερη εγκατάσταση της ΥΕΙΙΙΒ περιόδου με έκταση περίπου 18 στρέμματα -συμπεριλαμβανομένων των δομών του παλατιού, ακολουθούσαν σε έκταση και σημασία η ακρόπολη στο Μπεϊλέρμπεη και τις Όρντινες. Η Όρτινες μάλιστα δείχνουν να φτάνουν στο απόγειό τους την περίοδο αυτή. Από την ΥΕΙ-ΙΙ έως την ΥΕΙΙΙ η εγκατάσταση στις Όρτινες δείχνει να διπλασιάζεται.
Η αρχαιολόγοι του PRAP θεωρούν ότι οι Όρτινες ήταν το σημαντικότερο κέντρο της παράκτιας πεδιάδας της περιοχής που ορίζεται από το βουνό Μάτι στα βόρεια μέχρι τα την σύγχρονη πόλη των Φιλιατρών. Πιθανολογούν την ταύτιση των Ορτινών με την πόλη "pe-to-no" (Hither Province) που αναφέρεται στις πινακίδες Γραμμικής Β από το ανάκτορο του Άνω Εγκλιανού.
Βιβλιογραφία:
[1]The Pylos Regional Archaeological Project Internet Edition, K01 Gargaliani Ordines
[2] Prehistoric Habitation in the Southwestern Peloponnese, 1961
[3]The Pylos Regional Archaeological Progect Part 1: Overview and the Archaeological Survey
