Το Κογχύλι (πρώην Λακακούκια) Μεσσηνίας είναι ένας ημιορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 340 μέτρων, που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης. Στο Κογχύλι, που απέχει 39 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα, διαμένουν μόνιμα περίπου 40 κάτοικοι. Ο μικρός οικισμός βρίσκεται δυτικά του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης και κοντά στο χωριό Ζερμπίσια. Πάνω από το χωριό υπάρχει προϊστορική ακρόπολη μέσα στην οποία είναι κτισμένο μικρό μεσαιωνικό κάστρο το λεγόμενο "Καστράκι".
Η Προϊστορική ακρόπολη[1]
Ο λόφος του Κογχυλίου (Κάστρο) υψώνεται απότομα σε ύψος 50 μέτρων αμέσως στα δυτικά από το ομώνυμο χωριό. Ο λόφος ύψ. 468μ. είναι απότομος στην Α πλευρά του αλλά και στις Β και Ν πλευρές του. Η Δ πλευρά του λόφου είναι πιό ομαλή και υπάρχουν αρκετά άνδηρα από αυτήν την πλευρά. Στην κορυφή του λόφο στην Α πλευρά δημιουργείται ένα αρκετά μεγάλο πλάτωμα οβάλ σχήματος.
Στην Δ πιό ομαλή πλευρά του πλατώματος κορυφής υπάρχουν τμήματα προϊστορικών τειχών κατασκευασμένα από μεγάλος ακατέργαστους λίθινους δόμους, οι οποίοι περικλείουν μια ημικυκλική περιοχή 150Χ 70 μέτρων.
Προς το νοτιοδυτικό άκρο του εξωτερικού περιβόλου υπάρχουν ίχνη μεγάλου κτιρίου, πιθανότατα προϊστορικής εποχής. Περίπου 50 μ. πιο κάτω (Δ) στην πλαγιά, ένας δεύτερος εξωτερικός ισχυρός τοίχος (πιθανώς για την προστασία των βοοειδών) φαίνεται να είναι της ίδιας κατασκευής με τα τείχη της ακρόπολης.
Στα ΒΔ της ακροπόλεως ένας πύργος- παρατηρητήριο 8,5Χ 6 μέτρα πρέπει να χτίστηκε την εποχή του μεσαίωνα. Τα τείχη του πύργου είναι κατασκευασμένα από πέτρα και συνδετικό κονίαμα και έχουν πάχος 2 μέτρων ενώ σώζονται σε ύψος 2,5 μέτρων.
Εκτός της άμεσης περιοχής γύρω από το μεσαιωνικό πύργο, όλα τα κεραμεικά αποτμήματα που περισυλλέχθηκαν στην ακρόπολη είναι προϊστορικά. Χαρακτηριστικά βρέθηκαν τμήματα κύλικος και αρκετών κρατήρων που χρονολογούνται στην ΥΕ ΙΙΙ εποχή, -1400/ -1100. Βρέθηκαν ακόμα πάρα πολλά όστρακα καθημερινής χρήσης καθώς και τμήματα πίθων. Κάποια όστρακα είναι της Μεσοελλαδικής εποχής ή μεσοελλαδικής παραδόσεως.
Σχετικά με την κεραμική οι Αμερικανοί αρχαιολόγοι αναφέρουν: "Except in the immediate vicinity of the later watch-tower, all of the potsherds we observed on the hill are prehistoric. They are most numerous within the oval enclosure, although some occur sporadically further down the w slope (perhaps due to wash). Distinctive pieces include the base of a long stemmed LHIII kylix of well-refined buff fabric and several handles of LH kraters of good fabric with pinkish core and buff surface. Coarse wares are represented by jar handles of "Margeli" type and by pithos fragments of the distinctive "oatmeal" ware with gray core, orange surface, and containing large flakes of white or gray limestone and brown chert. Part of the strap handle from an open bowl shows that the site was inhabited in MH or that the MH tradition persisted later."
Πηγές νερού, απαραίτητες για την ζωή των αρχαίων κατοίκων της ακροπόλεως, υπάρχουν στην άκρη του χωριού ενώ αρκετές ακόμα βρίσκονται στο κοντινό χωριό των Ζερμπησίων.
Η προϊστορική ακρόπολη του Κογχυλίου παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την ακρόπολη της Μάλθης. Βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο και θα πρέπει να ήταν μια σχετικά σημαντική τοποθεσία ανάμεσα στα «επαρχιακά» οχυρά που είναι διάσπαρτα στην περιοχή δυτικά της κοιλάδας του Παμίσου. Θα πρέπει να είχε υπό τον έλεγχό της τις εύφορες αναβαθμίδες προς τα Α και προς το χωριό Ζερμπίσια στα Ν, καθώς και μια ψηλότερη κοιλάδα προς τα δυτικά που καλλιεργείται τώρα από τα χωριά Κεφαληνού και Ρεματιά. Η ακρόπολη ήταν οχυρωμένη με πολύ ισχυρά τείχη ενώ διέθετε απρόσκοπτη θέα μέχρι και τον Μεσσηνιακό κόλπο. Σε περιόδους κινδύνου στην ισχυρή ακρόπολη θα πρέπει να έβρισκαν καταφύγιο οι κάτοικοι της γύρω περιοχής.
[1] -William A. McDonald and Richard Hope Simpson "Further Exploration in Southestern Peloponnese: 1964-8". "American Journal of Archaeology", Vol. 65, -Richard Hope Simpson: Mycenaean Greece. 1981. Σελ:140
